अझै आफन्त फर्कने आश
नेपालगन्ज — द्वन्द्वकालमा बेपत्ता पारिएका व्यक्तिका आफन्तले उनीहरूको अवस्थाबारे सोध्न थालेको वर्षौं भयो । तर, उत्तर कहिल्यै पाउन सकेका छैनन् । किनकि, बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको खोजी गर्न गठित आयोग आफैं अहिले बेपत्तासरह छ ।
पीडितको अवस्थाबारे खोज्नु त टाढाको कुरा, पीडित परिवारसँग सोधपुछ गर्नसमेत आयोग नआएको राप्तीसोनारी गाउँपालिका–६ का बेपत्ता परिवारका सदस्य ६५ वर्षीय मनबहादुर घर्तीले गुनासो गरे ।
‘२५ वर्ष भयो मेरी छोरी बेपत्ता भएको,’ उनले भने, ‘आयोगले अझै भेट्टाएन । अहिले त सोधपुछ नै गर्दैन ।’ मनबहादुरकी १८ वर्षीया माइली छोरी जुनकुमारी घर्ती २०५५ माघ २५ गते राज्य पक्षबाट बेपत्ता पारिएकी थिइन् । क्याम्पस हिंडेकी छोरीलाई धनौली प्रहरी कार्यालय लगेर बेपत्ता बनाइएको थियो । ‘२५ वर्ष भयो सास र लास केही पाइएन,’ उनले भने, ‘के यही हो न्याय, के यही हो शान्ति ?’
मनबहादुरको जस्तै राप्तीसोनारी–९ वुचुवापुरका वीरबहादुर वलीको पीडा पनि उस्तै छ । १६ वर्षीया छोरी पवित्रा वली जुनकुमारी घर्तीसँगै बेपत्ता भइन् । ‘आफैं पनि जेलनेल भोगें, बेपत्ता छोरीलाइ खोज्न सकिनँ,’ उनले भने । राप्तीसोनारी गाउँपालिका–९ टेपरीकी ६५ वर्षीया राजारानी गोडियाका ५ छोरा र ३ छोरी थिए । २५ वर्षको उमेरमा माइला छोरा मारिए । १४ वर्षीय साहिला छोरा बेपत्ता भए । २०५५ सालमा बेपत्ता भएका छोरा अहिलेसम्म नभेटिंदा पनि उनको पर्खाइ सकिएको छैन । ‘अब मेरो पनि ठेगान छैन, मर्ने बेला आइसक्यो । मर्नुभन्दा अघि हराएको छोरालाई भेटेर मर्ने धोको छ,’ उनले भनिन् ।
२४ मार्च अर्थात् अन्तर्राष्ट्रिय सत्य अधिकार दिवस । मानव अधिकार उल्लंघनका पीडितहरूले घटनाका बारेमा सत्यतथ्य थाहा पाउने र न्याय पाउनमा वकालत गर्ने दिनका रूपमा यस दिनलाई मनाइन्छ । शुक्रबार मानवअधिकारवादी संस्था एड्भोकेसी फोरमले राप्तीसोनारी गाउँपालिकासँगको सहकार्यमा अगैयामा जनप्रतिनिधि, नागरिक समाज र पीडितसँग अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गरेको हो । सोही भेलामा आएका पीडित परिवारले अझै पनि आफन्त फर्कने आशा नमारेको बताए ।
‘एउटा बच्चा स्कुलबाट अलि ढिलो आउँदा बुवाआमाको मन कस्तो पोल्छ, खोज्न भौंतारिनुहुन्छ । वर्षौंदेखि आफ्ना सन्तान खोज्ने यी बाआमाको मन कति पोल्दो होला ?’ राप्तीसोनारी द्वन्द्वपीडित सञ्जालका अध्यक्ष देवबहादुर डीसीले भने, ‘कमसेकम राज्यले सत्यतथ्य जाँच गरेर अवस्था पत्ता लगाइदिनु पर्यो, स्थानीय तहले पीडितलाई लक्षित वर्गमा राखेर कार्यक्रम निर्धारण गर्नु पर्यो ।’ बाँकेको राप्तीसोनारीमा ५० जना बेपत्ता परिवार रहेको डीसीले बताए ।
प्रकाशित : चैत्र ११, २०७९ ०९:०५
बुधबार अनुगमन टोलीले मर्स्याङ्दी नदीकै भैंसेटार र नारमीघाटको पनि अनुगमन गरेको थियो । नारीमघाटमा २ वटा ट्र्याक्टरको प्रयोगबाट नदीजन्य सामग्री उत्खनन भएको पाइएको पोखरेलले बताए । ‘नारमी घाटको नदी छेउको टारमा बस्ती छ, अब काम सुरु हुन्छ भन्नुहुन्थ्यो, त्यहाँ कसरी आईईई भयो, कुना कोट्याएपछि बस्तीलाई असर पर्छ,’ उनले भने । भैंसेटारमा पनि दुईवटा जेसीभीको सहायताले उत्खनन भएको पाइएको अनुगमन टोलीले जनाएको छ । ‘ठेक्का लगाउने गोरखा नगरपालिकाको प्रतिनिधि पनि हुनुहुन्थ्यो, शाहघाटको उत्खनन यो हुँदैन भनेर आएका छौं,’ उनले भने, ‘ठेक्काको सर्त के छ, पालिकासँग ठेक्का सम्झौता मागेका छौं ।’ 
