गोविन्द पोखरेल

गत वर्षको माघमा चितनवको नारायणी नदी किनारमा दुई वटा गैंडा मृत अवस्थामा भेटिए । शिकार गरेर मारेको अभियोगमा निकुञ्ज कार्यालयले गत असारमा ३ जनालाई पक्राउ गर्‍यो । भदौ तेस्रो साता प्रहरीले काठमाडौंबाट गैंडाको खागसहित ४ जनलाई पक्राउ गर्‍यो ।

कानुनले निषेध गरे पनि साेखका लागि चरा पाल्न खर्च गर्न अघि सर्नेहरूका कारण उपत्यकामा चरा तथा वन्यजन्तुको अवैध व्यापार चलिरहेकाे छ । यो अवैध व्यापारमा संलग्नहरू पक्राउ परेपछि यस्तो खुलेको हो । घरमा पिँजडा तथा साना खोरमा चरा र वन्यजन्तु पाल्नेहरूका कारण अवैध व्यापार निरुत्साहित हुन नसकेको वन कार्यालयकाे अनुसन्धानले देखाएको छ ।

काठमाडौं महानगरपालिका क्षेत्रका १ सय ७ स्थान बाढीको उच्च डुबानमा रहेको पाइएको छ । महानगरपालिकाले प्रारम्भिक रुपमा विभिन्न वडाहरुको डुबानग्रस्त क्षेत्रको लगत तयार गर्दै १ सय ७ स्थानको पहिचान भएको हो ।

स्थलीय खाद्य चक्रमा उत्पादक (बिरुवा) र उपभोक्ता (जीव) हरूको विविधता छन् । जीव र किराले बिरुवा खान्छन् । बिरुवाले उनीहरूबाट जोगिएर हुर्किनुपर्छ । त्यसैले वातावरणीय अनुकूलनका लागि बिरुवाहरूका विभिन्न किसिमका प्रतिरोधात्मक क्षमता हुन्छन् ।

पहिरो फुट्दा कागबेनीमा बाढीले क्षति गरेको पाइएको छ । बारागुङ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका-४ कागबेनी बजारस्थित कागखोलामा आइतबार राति ७ बजेर ४० मिनेटमा एक्कासि बाढी आएको थियो । बाढीका कारण कागबेनी लोमान्थाङ जाने पक्की पुल र काठे पुल बगाएको छ । बजार क्षेत्र लेदोमग्न भएको नेपाली सेनाले जनाएको छ ।

खोलानालामा आउने बाढीको पूर्वसूचना समयमै उपलब्ध भए पनि सतर्कता नअपनाउँदा ठूलो मात्रामा जनधनको क्षति हुने गरेको छ । जल तथा मौसम विज्ञान विभागको बाढी पूर्वानुमान महाशाखाले गत साउन २२ मा सर्लाही, सप्तरी, सिरहा, धनुषा, महोत्तरी, रौतहट, बारा, पर्सालगायत जिल्ला र आसपास भई बहने केही स–साना नदीहरूमा आकस्मिक बहावको जोखिम रहेको भन्दै सचेत हुन भन्यो ।

काठमाडौंमा चराचुरुंगीको अवैध कारोबार बढिरहेको पाइएको छ । राजधानीको धेरै व्यस्त स्थान स्वयम्भूमा यस वर्ष पनि चरासहित कारोबारीहरू पक्राउ परे ।

सोमबार रातिदेखि परेको लगातारको वर्षाका कारण काठमाडौं उपत्यका भएर बग्ने नदीमा जल सतहले खतराको तह नाघ्दा तटीय क्षेत्रहरू डुबानमा परेका छन् । मंगलबार वाग्मती, मनोहरा, धोबीखोला, विष्णुमतीलगायत नदीले खतराको तह पार गर्दा उपत्यकाका विभिन्न स्थान डुबानमा परेका हुन् । आसपासका क्षेत्रमा भारी वर्षा हुँदा उपत्यका हुँदै बग्ने खोलाको जलस्तर उच्च भएको जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ । ‘सोमबारदेखि नै धादिङ, बूढानीलकण्ठ, नुवाकोट आसपासका क्षेत्रमा एकै पटक वर्षा हुँदा जमिन धेरै नै स्याचुरेटेड भइसकेको थियो,’ विभागका सिनियर हाइड्रोलोजिस्ट सुनील पोखरेलले भने, ‘जसले गर्दा पानी जमिनको सतहमुनि पुग्नै पाएन ।’

लगातारको वर्षाका कारण काठमाडौं उपत्यका भएर बग्ने नदीमा जल सतहले खतराको तह नाघ्दा तटीय क्षेत्रहरु डुबानमा परेका छन् । मंगलबार वाग्मती, मनोहरा, धोबीखोला, विष्णुमती लगायतका नदीले खतराको जल सतह नाघ्दा उपत्यकाका विभिन्न स्थान डुबानमा परेका छन् ।

भारतको ‘चन्द्रयान–३’ चन्द्रमाको कक्षमा पुगेको छ । गत असार २९ गते दक्षिण भारतमा अवस्थित सतिश धावन अन्तरिक्ष केन्द्रबाट प्रक्षेपण गरिएको ‘एलभीएम–३’ रकेटले चन्द्रयानलाई अन्तरिक्षमा पुर्‍याएको हो ।