- गत वर्ष असोजमा महानगरीय प्रहरी वृत्त कालिमाटीले ब्रोइलर कुखुराका चल्लालाई मेहन्दी लगाएर लोकल कुखुरा भन्दै बेचेको आरोपमा ३ महिलासहित एक पुरुषलाई पक्राउ गर्यो । ३६ सय ५० वटा चल्ला बरामद गरिए पनि ती सबै चल्ला ब्रोइलर वा लोकल कुखुरा के थिए भन्ने पुष्टि गर्न प्रहरीले नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट)मा परीक्षण गरायो ।
नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान(नास्ट)मा ६ वर्षदेखि वैज्ञानिक तथा कर्मचारीको पदपूर्ति हुन सकेको छैन । नेपालको संविधान २०७२ मा सरकारको ५० प्रतिशतभन्दा बढी स्वामित्व रहेका निकायहरुमा लोकसेवा आयोगले नै परीक्षा लिएर पदपूर्ति गर्ने व्यवस्था गरिएपछि नास्टले कर्मचारी पदपूर्ति गर्न नसकेको हो । यसअघि नास्टले सेवा आयोगमार्फत कर्मचारी भर्ना गर्दै आएको थियो ।
तस्करको नियन्त्रणबाट उद्धार गरिएका दुई चिपान्जीलाई अब आगन्तुकहरूले हेर्न पाउने भएका छन् । जावलाखेलस्थित सदर चिडियाखानाले हेर्न दिने व्यवस्था मिलाउन लागेको हो ।
नेपालबाट पाँच वर्षमा ११ वटा छुद्र ग्रह पत्ता लगाइएका छन् । नेपाल एस्ट्रोनोमिकल सोसाइटी (नासो) ले सन् २०१६ देखि गर्दै आएको खोजबाट पत्ता लागेका ती छुद्र ग्रहले अस्थायी नामसहित मान्यता पाएका छन् । हालसम्म १ हजार १ सय ९४ वटा छुद्र ग्रहको प्रारम्भिक पहिचान भए पनि ११ वटाले ‘प्रोभिजन डिस्कभरी स्टाटस’ पाएको नासोका अध्यक्ष सुरेश भट्टराईले जानकारी दिए ।
अन्तरिक्षमा पठाएको ६ महिनासम्म मात्रै काम गर्न सक्ने भनिएको नेपालको पहिलो स्याटेलाइट ‘नेपाली स्याट–१’ ले बिहीबार दुई वर्ष पूरा गरेको छ । सन् २०१९ को जुन १७ मा अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष केन्द्रबाट नेपाली स्याट–१ सहित श्रीलंकाको राभाना–१ र जापानाको इगुसु स्याटेलाइट एकैसाथ अन्तरिक्षमा छाडिएको थियो ।
तपाईंहरूलाई वन्यजन्तुप्रति चासो छ । उनीहरुका लागि केही गरौं भन्ने लाग्छ भने सदर चिडियाखानाले तपाईंको यो चाहना पूरा गरिदिँदैछ । वन्यजन्तुलाई माया गर्नेका लागि जावलाखेलको सदर चिडियाखानाले ‘वन्यजन्तु अभिभावकत्व कार्यक्रम’ ल्याएको छ ।
के तपाईंहरुले ट्वारट्वार गर्दै गरेको भ्यागुताको आवाज सुन्नु भएको छ ? वर्षायाममा भ्यागुताको यो आवाज सुनिन्छ । अन्य बेला त्यति नसुनिने भ्यागुताको आवाज पानी पर्ने मौसमकै बेला किन सुनिन्छ ?
हाम्रोमा पर्यावरणको छलफलका लागि वातावरण दिवस कुर्नुपर्थ्यो, कुरिन्थ्यो पनि । यसपालि भने जुन ५ (विश्व वातावरण दिवस) लाई पर्खनु परेन । सरकारले मे २९ मा अध्यादेशबाट बजेट ल्यायो, यसको बुँदा नम्बर १९९ मा ‘व्यापार घाटा कम गर्न वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकनको आधारमा खानीजन्य ढुंगा, गिट्टी, बालुवा निकास गरिनेछ’ उल्लेख छ । यो बुँदाको उद्देश्य हो— चुरे क्षेत्रको शोषण । यसै बुँदा सर्वत्र विरोध भइरहेको छ, वातावरण विषय राष्ट्रिय बहसको केन्द्रमा आइपुगेको छ । अब चुरेका ढुंगा, गिट्टि, बालुवा भारत निर्यात गर्न सजिलो भएको छ, जस कारण समग्र चुरे क्षेत्रको पारिस्थतीक प्रणालीको र पर्यावरणमाथि असर पर्छ नै । यस बुँदाको कार्यान्वयनले निम्त्याउने क्षतिबारे अहिले बहस भइरहेको छ ।
वातावरण विज्ञानकी विद्यार्थी अस्मिता श्रेष्ठले सन् २०२० को मार्चमा सप्तरीमा धर्के भनिने भारतीय धुरी कछुवा फेला पारिन् । ती कछुवा कोसी ब्यारेजभन्दा २ सय मिटर पश्चिम नजिकैको एक पोखरीमा भेटिएको थियो । वातावरण विज्ञानकी शोधार्थी श्रेष्ठले भेट्नुअघि कछुवाको उक्त प्रजाति सप्तरीमा पाइएको स्थानमा रेकर्ड थिएन ।
हरेक वर्षको मे महिनाको अन्तिम बुधबार विश्व ओंत दिवसको रुपमा मनाइने गरिन्छ । नेपालमा पनि यो दिवस मनाइने गरिन्छ । ओंत जैविक पारिस्थितिकीय प्रणालीमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने एक मासांहारी जीव हो ।
