नेपालमा अन्तरिक्ष क्षेत्रको विकास र प्रवर्द्धन गर्न सरकारीस्तरबाट प्रस्तावित ‘नेसनल स्पेस रिसर्च सेन्टर’ सञ्चालनको तयारी थालिएको छ । सेन्टरअन्तर्गत अनुसन्धान, शोध, अध्ययन र निर्माणसम्बन्धी ४ वटा उपकेन्द्र प्रस्ताव गरिएको छ । नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्राज्ञ प्रतिष्ठान (नास्ट) ले पहिलो पटक अन्तरिक्ष क्षेत्रकै लागि भनेर सेन्टरको प्रस्ताव गरेको हो ।
दुई वर्षदेखि अन्तरिक्षमा नेपालको झन्डा अंकित कुनै वस्तु थियो भने त्यो फुच्चे ‘१ यू नेपाली स्याट–१’ थियो । सोमबार अपराह्न ४ बजेर २६ मिनेटपछि त्यो एक किलो तौल भएको वस्तु पृथ्वीको वायुमण्डलमा बिलायो । अब अन्तरिक्षमा नेपालको झन्डा अंकित कुनै पनि वस्तु छैन ।
अन्तरिक्षमा २ वर्ष ३ महिना पूरा गरेर नेपालको पहिलो स्याटेलाइट 'नेपाली स्याट-१' सोमबार खसेको छ । मिसनभन्दा २१ महिनाबढी अन्तरिक्षमा रहेर नेपाली स्याटेलाइट सोमबार पृथ्वीको वायुमण्डलमा प्रवेश गरेको हो ।
वर्षायाममा रोपाइँ होस् वा धानलाई पानी चाहिएका बेला । एउटा गरामा थुनेको पानी आलीबाट बिस्तारै रसाएर अर्को गरामा पुगेको हुन्छ । तराईमा त्यस्ता बेला किसानले पहिल्याउँछन्, गँगटाले आलीमा प्वाल धेरै बनाएछन्, त्यसैले पानी छेकिएन ।
प्लास्टिकजन्य फोहोरलाई ऊर्जाको रुपमा प्रयोग गर्न सकिन्छ कि सकिँदैन भनेर गरिएको अनुसन्धानले सफलता पाएको छ । नेपाली अनुसन्धानकर्ता रमेशमान सिंहको नेतृत्वमा प्लास्टिकजन्य फोहोरबाट ब्रिकेट उत्पादन परीक्षण गरेसँगै उक्त अनुसन्धानले सफलता पाएको हो ।
बर्डस्–३ मिसन अन्तर्गत सन् २०१९ को अप्रिलमा नेपाली झण्डा अंकित नेपाली–स्याट–१ अन्तरिक्षमा प्रक्षेपण भयो । त्यसको दुई महिनापछि अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष केन्द्र (आईएसएस)बाट पृथ्वीको तल्लो कक्षमा नेपाली भूउपग्रहसहित श्रीलंकाको राभाना–१ र जापनाका इगिसु अन्तरिक्षमा पुग्यो ।
‘स्पेसएक्स’ ले इतिहास रचेको छ । फेरि एकपटक । त्यो पनि अन्तरिक्षमा पेसेवर यात्रीबिनै पर्यटक पठाएर । कोभिड–१९ का कारण झन्डै दुई वर्षदेखि विश्वकै पर्यटन प्रभावित भइरहेका बेला स्पेसएक्सका मालिक तथा विश्वकै दोस्रो धनी एलन मस्कको ध्यान अन्तरिक्षतिर तानियो ।
नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान(नास्ट)ले नयाँ स्याटेलाइट मिसनको तयारी गरेको छ । यसअघिको नेपाली स्याट-१ भन्दा तीन गुणा ठूलो स्याटेलाइट बनाउने तयारी सुरु गरिएको नास्टले जनाएको छ । ३यू क्युब स्याट मोडलको यो स्याटेलाइट नेपालमै निर्माण हुनेछ ।
सेतो पुतलीबाट 'सिजनल हाइपर एक्युट प्यानयुभाइटिस'(सापू) रोग सर्ने भन्दै चिकित्सकहरुले अहिले सचेत गराएका छन् । आँखा रातो हुने, आँखाको डिल सुनिने र आँखाको नानीमा सेतो टल्किने जस्ता लक्षणहरु सापू भएकाहरुमा देखिन्छ ।
नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठान (नास्ट)को ग्राउन्ड स्टेसन ३ महिनापछि पुनः सञ्चालनमा आएको छ । स्टेसनको एन्टेनामा जडान हुने चिप बिग्रिएपछि ३ महिना बन्द भएको थियो ।
