‘कानुन सबैका लागि बराबर हुन्छ’ — यो संसारको सबैभन्दा ठूलो झुट हो । कानुन त त्यस्तो माकुरे जालो हो, जसमा कीराफट्यांग्रा त फस्छन्, जनावरहरूचाहिँ च्यातेर निस्कन्छन् । – अरिस्टोटल

नेपालमा कोरोनाको कहर त छँदै छ, त्यसले भ्रष्ट र निरंकुश सत्तासँग अंकमाल गरेपछि महामारीको रूप लिँदै छ । कोरोना महामारी फैलिँदै गर्दा प्रकृतिले पनि प्रकोप फैलाउन थालेको छ । कतै पहिरोले जनता पुर्दै छ भने कतै बाढीले गाउँ–बस्ती नै बगाउँदै छ ।

‘लोकतन्त्र कुनै पनि मानिसले उपभोग गर्ने नागरिक, राजनीतिक र सामाजिक अधिकार हो ।’ – टीएच मार्सल

विश्वमा ‘ब्ल्याक लाइभ्स म्याटर’ को नाराका साथ जनआन्दोलन चर्किरहेका बेला नेपालका युवाहरू ‘इनफ इज इनफ’ को प्लेकार्डका साथ सडकमा निस्किएका छन् । कोरोना र भ्रष्टाचारको महाव्याधिले ग्रस्त सत्ता–राजनीति तरंगित भएको छ ।

हाम्रा सत्तासीनहरू सीमारक्षाका लागि संविधान संशोधनमा तल्लीन छन् भने विपक्षीहरू त्यसप्रति राष्ट्रिय सहमति जुटाउन संकल्पबद्ध छन् । आमजनताचाहिँ लकडाउनको सीमाबन्दी हुन विवश छन् ।

१९४६ सालमा भक्तपुरमा जन्मिएका पद्मसुन्दर मल्ल नेपालका प्रथम इलेक्ट्रिकल इन्जिनियर र अमेरिका भ्रमण गर्ने पहिलो नेपाली पनि हुन् । जब उनी जापान र अमेरिकाबाट अध्ययन सक्याएर १९८१ सालमा फर्के, उनलाई काठमाडौं उपत्यका पस्न दिइएन, जात नै पतित गरियो ।

कारोना महाव्याधिले मानवजातिलाई के-कति असर गर्ला, अनुमान गर्ने क्रम तीव्र भएको छ । एक थरी चिन्तक र विचारक यसले विश्वभर नै जनतामाथि राज्यको निगरानी, राज्यमा जनताको होइन तानाशाही शक्ति-व्यक्तिको प्रभुत्वसँगै राष्ट्रवादी संक्रमण बढ्ने अनुमान गर्दै छन् ।

जन युद्ध आइरहेको छ, त्यो पहिलो युद्ध होइन, यसभन्दा अघि पनि युद्ध भएका थिए । पछिल्लो लडाइँ जब अन्त्य भयो, तब कोही विजेता भए त कोही विजित ।

कोरोना भाइरस फैलिएपछि कोही पूर्वर्तिर, कोही परम्परातिर फर्केर हेर्ने प्रवृत्ति फैलिएको छ । पछिल्तिर फर्केर हेर्दैमा राप–ताप–प्रकाश पाइन्छ भन्ने निश्चित हुँदैन । फर्केर हेर्दा बिर्सनै नहुने पक्ष हो– सांगोपांग हेराइ । हेराइ एकांगी र एकपक्षीय हुनासाथ गलत सन्देश प्रवाह हुन सक्छ ।

के महाव्याधिमा आमजनतालाई सुसूचित गर्नु जघन्य अपराध हो ? होइन भने किन शासकहरू असहिष्णु भएका होलान् ? कोरोना भाइरसबारे चेतावनी दिने चिकित्सकहरूको किन बदख्वाइँ गरेका होलान् ?