चूक घोप्ट्याए जस्तो अँध्यारो र निस्तब्ध वातावरण । यस्तो मुर्दाशान्तिलाई चिर्दै छिरेको उज्यालोले देखाउँछ डरलाग्दो लास । लासमाथि भोजन र सोमरस सजाएर बसेका हुन्छन् सत्तासीनहरू । गिलासको ठोकाइसँगै सत्तासीन नेताले एकाएक मुर्दाशान्ति भंग गर्छ, ‘महाभोज’ को उद्घोष गर्दै । मुर्दाशान्ति नै महाभोजको महोत्सवमा फेरिन्छ, सत्तासीन नेता, प्रहरी–प्रशासक, पत्रकार–सम्पादक एवं तिनका चम्चाहरूको अट्टाहाससँगै ।
बाबुराम बाहुनले हल्ला नगरे के गर्छ ?ऊ अछूत बाहुन !उसले छोएको पानी मर्छ र गन्हाउँछतर उसको छोरी सबै देउतालाई चल्छऊ सानो जातको बाहुन भएकोलेबेरोजगारीको दमाहाले पेट पाल्छ ।
फिल्म सुरु हुनुअघि हलमा राष्ट्रगान बज्यो । भारत सरकारले तोकेको नियम र सर्वोच्च अदालतले दिएको आदेश अनुसार सबै दर्शकले उभिएर राष्ट्रगान गाए । अरमान अलीले सतर्क भएर गाउनचाहिँ गाए, तर उठ्न भने सकेनन् । राष्ट्रगान सकिँदा–नसकिँदै पछाडिको दर्शकले टिप्पणी गर्यो, ‘हेर त, अगाडि एकजना पाकिस्तानी बस्या रैछ ।’
अडोल्फ हिटलर जर्मनीको चान्सलर भएको चार साता पनि नबित्दै १९३३ फेब्रुअरीमा ‘राइखस्ट्याग’ मा अचानक आगो लाग्यो । जर्मन सरकारविरुद्ध षड्यन्त्र गर्ने क्रममा बर्लिनस्थित संसद् भवनमा आगो लगाएको आरोपमा कम्युनिस्टहरूलाई व्यापक दमन गरियो ।
चौध महिनादेखि अल्झिएको नेकपाको एकता प्रक्रियामा थपिएको पछिल्लो विवाद हो—पार्टीको स्कुल विभागको प्रमुखको पद । कम्युनिस्ट दर्शन, समाजवादी सिद्धान्त, विचार र राजनीतिबारे आलोचनात्मक अध्ययन, गहन विमर्श र व्यापक बहसलाई वाग्मतीमा बगाइसकेको राजनीतिक दलका लागिसमेत स्कुल विभाग प्रमुखमा लुँछाचुँडी हुनुचाहिँ धेरैका लागि टीठलाग्दो हुनसक्छ ।
शि क्षक, प्रायः नभन– म सही छुविद्यार्थीहरूलाई त्यो कुराको अनुभूति गर्न देऊआफैंले नै सत्य नथोपरसत्यको हकमा यो ठीक होइनजुन कुरा बोल्छौ, त्यो सुन्ने पनि गर ।– बर्तोल्त ब्रेख्त
सांस्कृतिक इतिहासकार लीलाभक्त मुनंकर्मीका अनुसार, ‘प्रतिपदा अर्थात् सापारुको दिन मात्रै गाई घुमाउने प्रथा भएकाले नेवार राजाले आफ्नो नेपालको संस्कृति तथा साहित्य चिरस्थायी गराउन, र दुनियाँको परिस्थिति बुझ्न र राजकाजलाई सजिलो पार्न मात्रै यसलाई गाईजात्रा नामले आठ दिनसम्म चलाएका हुन् ।’
म जो फेदीमा छुमेरा मुद्दा, दुःख र सवाल पनि छन्, फेदीमै यी सबै–सबैलाई तल–तल असरल्ल छोडेरशिखर चढ्न व्यग्र महामहिमहरूलाई म फेरि पनि भन्छुऔंला ठड्याएर भन्छु– समृद्धि एक कुविचार हो ।– विनोदविक्रम केसी
समाजशास्त्री चैतन्य मिश्रले सात महिनामै नीति अध्ययन प्रतिष्ठानको संयोजक पदबाट हठात् राजीनामा दिएपछि सरकारी ‘थिंक ट्यांक’ र सत्ताधीशहरूको रवैयाबारे अनेक प्रश्न उठेका छन् ।
