नेपालमा कतै पहिचान र राज्य पुनःसंरचनाको अन्त्येष्टि गरिँदै छ त कतै पहिचानको शास्त्रलेखन, महिमामण्डन र केन्द्रीकरण । धेरैजसो समुदाय र सभ्यताका पहिचान तथा राज्य पुनःसंरचनाको अन्त्येष्टिबीच खास समुदायको पहिचानको महिमागान जारी छ, खस–आर्य नश्लको संवैधानिकीकरणसँगै । कर्णाली, गण्डकी र वाग्मतीपछि कोशीलाई पनि बहुसंख्यक समुदायका पहिचान र राज्य पुनःसंरचनाको मुद्दा सेलाउने घाट बनाइँदै छ भने संविधानलाई अल्पसंख्यकको पहिचानको मनुस्मृति ।
नेपालको संसदीय रङ्गमञ्चमा एउटा राजनीतिक नाटक समाप्त भएको छ र हिंसात्मक द्वन्द्वसँगै थाती रहेको सत्य निरूपणको ‘दबू’ मा कानुनी प्रहसन जारी छ । सभामुखको निर्वाचनमा सर्वदलीय सहमतिका साथ एक पुरुषको आसन अर्को मर्दले ग्रहण गरेको छ ।
प्रदेश ३ को नाम के राख्ने र राजधानी कहाँ तोक्ने भनी नेकपाका अध्यक्षद्वयले फर्मान जारी गर्छन् र प्रदेशका मुख्यमन्त्री, सभामुखदेखि सांसदहरूसम्म त्यही बमोजिम आफ्नो ‘मत’ का रूपमा स्वविवेक नै ‘दान’ गर्न पुग्छन् । जजसको आफ्नो मत छैन, मत भएकाहरूको पनि खासै अडान छैन, आफूलाई जिताउने मतदाताहरूप्रति कुनै जिम्मेवारी र जवादेहिता छैन, उनीहरूले प्रदेश संसदीय दलको ह्वीपका नाममा आएको अध्यक्षद्वयको फर्मानमा ल्याप्चे ठोक्नु टिठलाग्दो घटना होइन ।
प्रधानमन्त्रीको सरकारी निवास बालुवाटार सत्ताधारी पार्टीको मुख्यालय होइन, त्यहीं पार्टी बैठक हुँदा पनि अब अनौठो हुन छाडेको छ । यो हप्ता सत्ताधारी नेकपा डबलको सचिवालय बैठकमा देखिएको भिन्न दृश्य समाचारका लागि राम्रै खुराक बन्यो ।
युवराज पृथ्वीनारायण शाह दरौंदीको बलौटे बगरमा खाली खुट्टा उफ्रँदै मनोरञ्जन लिन्थे । उनका दसौं पुस्ताका भूपू राजा र उनका छोरी–बुहारी ठमेलको नाइट क्लबमा नाच्दै आफ्ना प्रजालाई मनोरञ्जन दिन्छन् । ज्ञानेन्द्रलाई भूपू राजामा झार्दै आफै ‘नव–राजा’ मा फेरिएकाहरू होटल र रिसोर्टमा नाचगान गर्छन् । सर्वहाराको राजनीति गर्दागर्दै सर्वआहारावादी भएका हाम्रा कम–निष्ठ नेताहरू पहिले राजदरबार अन्तर्गतको गोकर्ण रिसोर्टमा नाच्दै ‘पार्टी भावनात्मक रूपमा एक भएकोमा आपसमा हार्दिकता साटासाट’ गर्छन् ।
देशभरिका शक्तिपीठमा ‘लुट’ नामक राजनीतिक फिल्मका अनेक सिक्वल धुमधामका साथ चलिरहेका छन् । राष्ट्रगानसहित प्रदर्शित यस्ता फिल्ममा अभिनेताहरूभन्दा बेसी नेताहरू चरित्र–नायकको भूमिकामा छन् । राजनीतिक मूलधारमा धन, सम्पत्ति र मसलयुक्त अपराधको टुकुचा मिसिएपछि ‘लुट’ फिल्ममा को नायक, को खलनायक छुट्याउन सकिने अवस्थै छैन ।
रौतहटको राजपुरमा बम विस्फोट हुन्छ, एकाध किलोमिटर परको प्रहरी चौकीले सुन्दैन । विस्फोटमा परेर मरेकालाई बोरामा कोचिन्छ र घाइतेहरूलाई बेहोस पारिन्छ, प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीले राजा इँटाभट्टासम्म तिनलाई पुर्याउन ‘एस्कर्टिङ’ गर्छन्, तर नेपाल प्रहरी र सशस्त्र प्रहरीको कमाण्डलाई ‘थाहा’ हुँदैन ।
चूक घोप्ट्याए जस्तो अँध्यारो र निस्तब्ध वातावरण । यस्तो मुर्दाशान्तिलाई चिर्दै छिरेको उज्यालोले देखाउँछ डरलाग्दो लास । लासमाथि भोजन र सोमरस सजाएर बसेका हुन्छन् सत्तासीनहरू । गिलासको ठोकाइसँगै सत्तासीन नेताले एकाएक मुर्दाशान्ति भंग गर्छ, ‘महाभोज’ को उद्घोष गर्दै । मुर्दाशान्ति नै महाभोजको महोत्सवमा फेरिन्छ, सत्तासीन नेता, प्रहरी–प्रशासक, पत्रकार–सम्पादक एवं तिनका चम्चाहरूको अट्टाहाससँगै ।
