मानव समाजमा जस्तो प्रकारको परिवारको ढाँचा छ, यस्तो ढाँचाको परिवार अन्य जीवजगत्मा पाइँदैन । संस्कृति विषयका एक थरी अध्येताहरू यस्तो ढाँचाको परिवार मानव समाजमा बन्नुको कारण मानिस सांस्कृतिक प्राणी भएकाले हो भन्ने व्याख्यासम्म मात्रै सीमित रहन चाहन्छन् ।
बितेको हप्ता सारा राजनीतिक घटनाक्रमलाई एकातिर थन्काएर, कलाकार प्रकाश सपूतको नेतृत्वमा तयार भई सार्वजनिक भएको गीति भिडियो बहुचर्चामा रह्यो । सामाजिक सञ्जालका भित्ताहरू यसको विरोध, भर्त्सना, समर्थन र स्याबासीमय टिप्पणीले रंगिए ।
विश्व मानव समाजसँगै आजको नेपाली समाजका पनि राजनीतिक र आर्थिक क्षेत्रमा जसरी फरक–फरक वर्ग र समुदाय आपसमा संघर्षरत छन्, त्यसरी नै संस्कृतिका क्षेत्रमा समेत परस्पर विरोधी संस्कृति टकरावमा छन् । आर्थिक वर्गको कोणबाट हेर्यो भने सिंगै विश्व सम्पूर्ण उत्पादनका साधन र पुँजी कब्जा गरेको थोरै संख्याको पुँजीपति वर्ग र बहुसंख्यक श्रमिक वर्गका रूपमा दुई फ्याकमा विभाजित छ ।
प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा र माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष प्रचण्डले संयुक्त पत्र पठाएर एमसीसी सम्झौता संसद्बाट पारित गर्न म्याद मागेका पाँच महिना बित्नै लाग्दा यस विषयसँग सम्बन्धित घटनाक्रमहरू र क्रिया–प्रतिक्रियाहरू तीव्र रूपमा सतहमा प्रकट छन् । यो विषय अब एक स्तरमा अन्तर्राष्ट्रिय हुन पुगेको छ ।
११ सेप्टेम्बर २००१ मा अमेरिकाको न्युयोर्कस्थित जुम्ल्याहा टावरमा आतंकवादी हमलापश्चात् अमेरिकी सरकारले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षा नीति आतंकवादतर्फ केन्द्रित गर्यो । तत्कालीन अमेरिकी राष्ट्रपति जर्ज बुसले २००२ मा त्यस प्रकारको राष्ट्रिय सुरक्षा नीति ल्याए । गरिबी आतंकवादको स्रोत हो र देशहरू धनी हुँदा आतंकवादसँग लड्न सक्छन् भन्ने विश्लेषणमाथि टेकेर दीर्घकालीन कार्यक्रमका रूपमा एमसीसी (मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन) स्थापनाको प्रस्ताव अगाडि ल्याइयो ।
प्रगतिशील लेखक श्यामप्रसाद शर्माले साठी वर्षभन्दा अघि लेखेको एउटा कालजयी निबन्ध थियो— ‘तँ, तिमी, तपाईं, हजुर’ । निबन्धको शीर्षकमा सम्बोधनमा प्रयोग हुने चारवटा मात्र शब्द परे पनि उक्त निबन्धले त्यति बेलाको समाजको उचनीचमय तहगत संरचना (हाइरार्की) को व्यापक आयाममाथि प्रश्न उठाएको थियो ।
नेकपा (माओवादी केन्द्र)को महाधिवेशन सुरु हुँदैछ। जनयुद्ध र जनआन्दोलनको भीषण समय गुजारेर आइपुगेका नेता–कार्यकर्ताको एउटा ठूलो पंक्ति त्यस पार्टीमा छ। शान्ति–प्रक्रियादेखि यहाँसम्म आइपुग्दा भोगेका थुप्रै फुटहरूले थिलोथिलो भएको परिवेशबीच त्यो पार्टी छ ।
नेपालको संविधान–२०७२ मुताबिक स्थानीय, प्रदेश र संघीय तहका निर्वाचन भएको चार वर्ष पूरा भएको छ । संसदीय व्यवस्थामा पाँचौं वर्षचाहिँ चुनावको वर्ष हुन्छ । यस अर्थमा नेपालमा अहिले चुनावको मौसम सुरु भइसकेको छ । संसद्वादी पार्टीहरूका महाधिवेशन, सम्मेलनजस्ता गतिविधिहरूको तीव्रता सांगठनिक वैधताको निरन्तरताका लागि मात्र नभई चुनावको तयारी पनि हो भन्ने स्पष्टै छ ।
नेकपा (एमाले) को दसौं महाधिवेशन चलिरहेको छ । लाखभन्दा बढी मानिसको सहभागितामा उद्घाटन समारोह सम्पन्न हुनु भर्खर फुट बेहोरेको एमालेका निम्ति शानदार सफलता हो । आसन्न चुनावको तयारीका सन्दर्भमा एमालेको यो भीडभाड प्रदर्शनले संसद्वादी अन्य पार्टीलाई उकुसमुकुस बनायो होला । त्यसो त अन्य प्रतिस्पर्धी संसद्वादी पार्टीहरूले पनि अब यस्तै भीडभाड प्रदर्शनको तयारी गरेर एमालेलाई जवाफ दिने र आफ्ना समर्थकका अन्ध–अहम् शान्त पार्ने कोसिस अवश्य गर्नेछन् ।
