कोरोना महाव्याधिले दस कक्षाको ‘सेकेन्ड्री एजुकेसन इक्जामिनेसन’ (एसईई) को जग हल्लाइदियो । फलामे ढोका जस्ता विशेषण जडित महिमा गाएर आम विद्यार्थीलाई हावाकावा खेलाउने उहिलेको एसएलसीभन्दा एसईई यसै पनि भिन्न थियो ।
सन् १९७१ को ‘बंगलादेश लिबरेसन वार’ताका भएको विस्थापनमा परेर केही परिवार भारतका असम र पश्चिम बंगाल हुँदै नेपाल आए । आफू नेपालीभाषी भएको दाबी गर्ने तीमध्ये केही मेचीनगरमा छन् । पञ्चायतकालमा सरकारकै पहलमा आफू यता आएको बताउँछन् उनीहरू । त्यसरी दशकौं पहिलेदेखि काँकरभिट्टाका बासिन्दा बनेका एक वृद्ध ऊ बेला संयुक्त राष्ट्रसंघको कुनै संस्थामा आबद्ध भएर काम गरेको तर त्यसबापत हुनुपर्ने उचित मूल्यांकन नभएको गुनासो गरिरहन्छन् ।
पञ्चायतकालमा राजा महेन्द्रको पहलमा बर्मा र असमबाट फर्केका ‘प्रवासी नेपाली’ लाई जग्गा दिएर बसोबास गराएको भेगलाई बर्मेली टोल र आसामे बस्ती भनिन्छ । नेपालका अन्य सहरमा झैं काँकरभिट्टामा पनि बर्मेली र आसामे टोल छन् । काँकरभिट्टाको बर्मेली टोलमा कोठा भाडामा लिएर बस्थिन् पैंतीस वर्षीया कमला राजवंशी ।
पूर्वी नेपालबाट घाम मात्रै होइन, समृद्धि पनि उदाउन थालेको छ । आर्थिक उन्नतिका ती उज्याला किरणको मुहान भने दमक नगरपालिका हो । सबैभन्दा अग्लो व्यापारिक धुरी बन्दै गरेको दमकमै हो, ५४२ फिट अग्लो बुद्धको मूर्ति बनाउने योजना दमककै हो, र ६४ अर्बको लगानीमा सफा औद्योगिक पार्कको परिकल्पना पनि दमककै । भएका पुराना र थोत्रा मासेपछि मात्रै नयाँ बन्छ भन्ने प्रचलित सिद्धान्त छ । सो सिद्धान्तमा पारंगत पार्टी एवं नेताको नेतृत्वमा समृद्धि अभियान सुरु भएकाले हुनसक्छ, दमकभन्दा करिब पैंतीस किलोमिटरपूर्वको पुरानो उद्योग मास्ने प्रपञ्च सफलताउन्मुख छ ।
नेकपा एमालेलाई अविभाजित राख्ने उद्देश्यले पार्टीमा फर्केका छन् घनश्याम भुसालसहितका दस नेता । माधव नेपाल नेतृत्वमा दर्ता भएको नेकपा (एकीकृत समाजवादी) लाई सम्भवतः उनीहरू पार्टीको दर्जा दिइहाल्ने मनस्थितिमा छैनन् । त्यसैले नेकपा एमाले एकताबद्ध रहेको सन्देश प्रचार भइरहेको छ ।
सन् २००६ मा प्रकाशित ‘संविधानसभा, राज्यको पुन:संरचना र समावेशी लोकतन्त्र’ पुस्तकका लेखक हुन् शंकर पोखरेल । तिनै पोखरेल जसले गत बुधबार लुम्बिनी प्रदेशको मुख्यमन्त्री पदबाट राजीनामा दिए ।
टोपबहादुर रायमाझीको व्यक्तिचित्र होइन यो । हाल सबैका नजरमा एमाले नेता देखिएका तर आफैंले भने माओवादी सांसद भएको दाबी गरिरहेका पात्रको चर्चामार्फत दलीय राजनीतिको चरित्रकै छलफल हुन सक्ला भनेर उनी विषय बनेका हुन् ।
शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री नियुक्त हुँदाहुँदै उनको हातमा एउटा पत्र थमाइयो । बीपी कोइराला स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा आन्दोलनरत चिकित्सक, विद्यार्थी र कर्मचारीहरूले लेखेको पत्र थियो त्यो । सो पत्र उनी आफैंले कति ध्यान र धैर्यपूर्वक पढे, थाहा छैन ।
अवैध सत्ता सञ्चालन गरिरहेका केपी शर्मा ओलीविरुद्ध पाँचदलीय गठबन्धन सक्रिय भएको छ । नेपाली कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, राष्ट्रिय जनमोर्चा, जनता समाजवादी पार्टीको उपेन्द्र यादव समूह र नेकपा एमालेको माधव नेपाल समूह मोर्चाबद्ध भएका छन् । आगामी निर्वाचनसम्म सहकार्य निरन्तर रहने उनीहरूको विश्वास छ । मौजुदा संविधान र लोकतान्त्रिक व्यवस्थाको रक्षार्थ गठबन्धन बनाएको उनीहरूको दाबी छ ।
भूराजनीतिक तानाबाना आम नागरिकको पहुँचभन्दा परका खोपीहरूमा बुनिन्छ । बाहिर चुहिने सूचना कति विश्वसनीय हुन्, यसै भन्न सकिन्न । परिणामका रूपमा प्रत्यक्ष देखिने वा अनुभूति हुने घटना भएमा ती यसकारण भए होलान् भनेर अनुमान लगाउन सकिन्छ । परिणाम प्रकट नभइन्जेल रहस्यकै खेती भइरहन्छ । भूराजनीतिक विश्लेषकका रूपमा पहिचान बनाएका विद्वान्का गफले पनि उति भेउ दिँदैनन्; तिनका सामथ्र्यभन्दा ज्यादा सीमा हुन्छन् । चनाखा पत्रकारले ‘स्रोत’ बाट थुतेका सूचनाले नागरिकलाई कति सुसूचित गरेभन्दा पनि कसको राजनीतिलाई सघाए भनेर सोच्नुपर्ने हुन्छ । त्यसैले षड्यन्त्र सिद्धान्तको बजारभाउ आकासिन्छ ।
