भारतको दिल्लीमा काम गर्ने बैतडीका लोकराज तिरुवा शनिबार गड्डाचौकी नाका भएर घर फर्किए । प्रदेश तथा प्रतिनिधिसभाको निर्वाचनमा मतदान गर्न घर फर्के । गत स्थानीय तहको निर्वाचनमा समेत मतदान गर्न आएका उनी पछिल्लो पटक तिहार आएर एक महिनाअघि मात्रै दिल्ली फर्केका थिए । तिरुवा मतदान गर्न घर फर्के पनि उनीसँगै काम गर्ने अधिकांश नेपाली यस पटक आएका छैनन् ।
नेपाल सरकारले फाप्ला अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट मैदान एवं खेलग्राम पूर्वाधार निर्माण विकास समितिको अध्यक्षमा अभियन्ता सुवास शाहीलाई नियुक्त गरेको छ । सोमवार बसेको मन्त्रिपरिषद बैठकले शाहीलाई अध्यक्ष र कल्पना दियाकोटीलाई सदस्यमा मनोनीत गरेको हो । शाही र दियाकोटीले बुधबार युवा तथा खेलकुद मन्त्री महेश्वरजंग गहतराजबाट नियुक्तिपत्र बुझेका छन् ।
कैलालीको पूर्वी कुनामा पर्ने खक्रौला नाकामा सुदूरपश्चिम प्रदेश सरकारले २ करोड बढीको लागतमा कैलाश मानसरोवर प्रवेशद्वार बनाउन लागेको छ । गत आर्थिक वर्षमा ५० लाख विनियोजन गरेर प्रवेशद्वार निर्माणको काम सुरु भएको प्रदेश वन उद्योग वातावरण र पर्यटन मन्त्रालयका पर्यटन एकाइ प्रमुख भोजराज पाठकले बताए । उनले भने, ‘ठेकेदार कम्पनी एमएमडी कन्स्ट्रक्सनले कोभिडका कारण काम गर्न सकेन ।’ उनले ठेकेदारले १३/१४ लाख बराबरको कामको भुक्तानी लिएको बताए ।
कैलालीको अत्तरियादेखि गोदावरीसम्मको ६ लेन सडक निर्माण आयोजना खारेज (फेज आउट) हुने जोखिम बढेको छ । आउँदो असारमा आयोजना सक्नुपर्ने भए पनि हाल काम नभइरहेकाले अन्तिम चरणमा रहे पनि आयोजना खारेजी हुने जोखिम बढेको हो । अत्तरिया–धनगढी भन्सारसम्मको १४.५ किलोमिटर सडकको काम करिब ७ प्रतिशत मात्रै बाँकी छ ।
कैलालीको भजनी–५ लालबोझीमा उनको घर थियो । उब्जाउ हुने खेतबारी थिए । नजिकै छरछिमेक र आफन्त हुँदा रमाइलो संसार थियो । गएको साउन ५ गते विपद्ले नलखेटेको भए उनी उसरी नै खुसीसाथ बसिरहेका हुन्थे । तर, सधैं शान्त रहने कान्द्रा नदी त्यस दिन सायद बौलाएको थियो । बाढी बोकेर त्यो लालबोझी गाउँ पस्यो, पूरै गाउँलाई डुबायो ।
पुस संक्रान्तिदेखि चिसो बढेको बढ्यै छ । एक्कासि बढेको चिसोले विपन्न परिवारले न्यानो लुगा नभएर कठ्याङ्ग्रिनुपरेको बताएका छन् । जल तथा मौसम विज्ञानको फिल्ड कार्यालय अत्तरियाका अनुसार पुसको पहिलो दिन एक्कासि चिसो बढेर न्यूनतम तापक्रम ६ दशमलव २ मा डिग्री सेल्सियसमा झरेको थियो ।
कैलाली कांग्रेसको जिल्ला नेतृत्वका लागि सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा पक्षकै बीचमा प्रतिस्पर्धा हुने देखिएको छ । अहिलेसम्म जिल्ला सभापति नरनारायण शाह र पूर्वजिल्ला सभापति दीर्घराज भाटका दुई गुटबीच वडा, प्रदेश, संघीय निर्वाचन समिति र महाधिवेशन प्रतिनिधिमा चुनावी प्रतिस्पर्धा भएको छ । शाह र भाट दुवै देउवा समूहकै हुन् ।
सुदूरपश्चिमका नौमध्ये सात जिल्लामा कांग्रेस क्षेत्रीय समिति र महाधिवेशन प्रतिनिधिको निर्वाचन प्रक्रिया सोमबारदेखि सुरु भएको छ । बझाङ र बाजुरामा दसैंअघि नै निर्वाचन सम्पन्न भइसकेको हो । सोमबारदेखि सुरु निर्वाचनमा कैलाली, कञ्चनपुर र अछामबाहेक एकमात्र निर्वाचन क्षेत्र भएका अन्य ५ जिल्लामा जिल्ला अधिवेशन पनि भइरहेको हो ।
३०/४० को दशकमा सुदूरपश्चिममा छठ पर्व मनाउने मधेसी समुदायको बसोबास नगण्य थियो । पूर्वी तराईबाट सुदूरका कैलाली र कञ्चनपुर बसाइँ सरेका मधेसी समुदायका केही परिवार पनि छठ मनाउन आफ्नै रैथाने थातथलो जान्थे । धनगढीका पूर्ण शंकर यादवका अनुसार कैलालीको मोहना नदी भन्सार नजिकै मोहना घाटमा अस्ताउँदो र उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य (जल) चढाएर छठ मनाउने कार्यको सुरुवात पचासको दशकमा राधेश्याम गुप्ता र पुरन लालले गरेका हुन् । साठीको दशकपछि मोहना घाट छठी पर्वको अवसरमा झकिझकाउ हुन थालेको हो ।
