तस्बिर : बिजु महर्जन

हिन्दु नेपालीको महत्त्वपूर्ण चाड तिहारको अन्तिम दिन बिहीबार भाइटीका । देशभर महिलाहरूले आफ्ना दाजु-भाइको दिर्घायु र सुस्वास्थ्यको कामना गर्दै भाइटीका लगाउँदै यो पर्व मनाइन्छ । यस अवसरमा दाजु-भाइ नहुने दिदिबहिनीहरूले आफन्त वा अन्य पुरुषहरूलाई पनि दाजु-भाइ नाता गाँसेर भाइटीका लगाइदिने चलन छ । साथै दिदिबहिनी नहुने पुरुषहरू पनि अन्य महिलाहरूलाई दिदि वा बहिनी बनाएर भाइटीका ग्रहण गर्ने गर्छन् ।

दिदी–बहिनी नहुनेले आज काठमाडौंको रानीपोखरीको बीचमा रहेको बालगोपालेश्वर मन्दिरमा गएर भाइटीका लगाएका छन् ।बालगोपालेश्वर मन्दिर वर्षमा एकपटक आजैका दिन मात्र खुल्ने गर्दछ । दिदीबहिनी एवं दाजुभाइ नहुनेहरू भाइटीकाका दिन यसै मन्दिरमा गई पूजा, दर्शन गरी टीका लगाउने गर्दछन् । बिहीबार बिहानैदेखि बालगोपालेश्वर मन्दिर भक्तजनका लागि खुला गरिएको थियो ।

राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले आमसर्वसाधारण र उच्च पदस्थ अधिकारीहरुलाई टीका लगाइदिएकी छन् । राष्ट्रपति निवास बालुवाटारमा बुधबार राष्ट्रपति भण्डारीले आमसर्वसाधारणहरुलाई बडा दसैंको उपलक्ष्यमा टीका लगाइदिएकी हुन् ।

आउँदो वैशाख ३० गते हुने स्थानीय तह निर्वाचनका लागि देशभर धमाधम म्यादी प्रहरी छनोट प्रक्रिया चलिरहेको छ । म्यादी प्रहरीका लागि दरखास्त दिएकाहरुको स्वास्थ्य तथा शारीरिक परीक्षणलगायत जाँच गरेर छनोट प्रक्रिया अगाडि बढाइएको हो । कीर्तिपुरको चोभारस्थित ल्याबोरेटरी सेकेन्डरी हाइस्कुलको मैदानमा मंगलबार म्यादी प्रहरीका उम्मेदवारहरुको प्रारम्भिक स्वास्थ्य परीक्षण तथा शारीरिक तन्दुरुस्ती परीक्षा लिइएको थियो ।

भक्तपुरको सूर्यविनायकको दधिकोट उत्तिसघारीका ३ वटा पानी ट्यांकरमा दैनिक २ लाख लिटर पानी संकलन गरेर दधिकोट बृहत् खानेपानी उपभोक्ता समितिले ३ हजार घरधुरीलाई वितरण गर्दै आएको छ ।

मधेसको छातीलाई आफ्नो भूमि मानी बसेको डोम बस्तीहरुमा बजार छिर्‍यो । बजारभन्दा अघि राजनीति प्रवेश गर्‍यो, प्रशासन आयो, न्याय, शिक्षा र सुरक्षा प्रणाली लागू भयो । गाउँका महाजनहरु मालिक भए भने डोमहरु भूमिहीन, अधिकारहीन र आवाजविहीन भए । डोमहरुको आवास, बस्ती र आवाज रहेन ।

राजधानीमा कुनै समय गाडीको चालक भन्नेबित्तिकै पुरूष बुझिन्थ्यो । महिलाले इच्छा जाहेर गर्दासमेत हौसला दिनुको सट्टा निरूत्साहित गर्ने रवैया समाजमा थियो । महिलाले त्यसमाथि विजय पाए । सवारी चलाउने काममा बढेको सहभागिताले महिला केहीमा कम छैनन् भन्ने पुष्टि गर्छ ।

ललितपुरका खोकनाका स्थानीय बासिन्दाहरु इन्द्रायणी पर्वमा सहभागी भएका छन् । यो सिकाली जात्रा नामले प्रसिद्ध रहेको छ । स्थानीयहरुले दसैंको साटो यो पर्व मनाउने गरेका छन् । घटस्थापनाको दिन सुरु भएर फूलपातीको दिन पाँच दिन यो जात्रा सञ्चालन हुने गरेको छ । पर्वको अवसरमा स्थानीय बासिन्दाले कुल देवता पूजा गर्ने गर्दछन् ।

भक्तपुरको याछेँ ६ स्थित ७५ वर्षीय पूर्ण चित्रकार नवदुर्गा देवगणको मुकुण्डो तयार पारिरहेका छन् । जीवित देवताको रुपमा पुजिने भैरव, महाकाली, बाराही, कुमारी, गणेश, ब्रह्मायणी, महेश्वरी, वैष्णवी, बालकुमारी, श्वेतभैरव, सिंह र दुम्ह गरी १३ देवीदेवताका मुकुण्डो उनले बनाउँदै आएका छन् । हरेक वर्ष घण्टाकर्णको दिनदेखि मुकुण्डो बनाउन सुरु गर्छन् र दसैंको नवमीमा सक्छन् । एउटा मुकुण्डोको तौल पाँच किलोदेखि ६ किलोसम्म हुन्छ ।

मानव अधिकार तथा शान्ति समाजले आणविक अस्त्र निषेध सन्धि अनुमोदन गर्न माग गर्दै देशभर प्रदर्शन गरेको छ । मंगलबार अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति दिवसको सन्दर्भमा समाजले आणविक अस्त्रको विकास, परिक्षण, उत्पादन र निर्माण, भण्डारण आदिलाई निषेध गर्ने आणविक हतियार निषेध सन्धिलाई अनुमोदन गर्न माग गरेको हो ।