काठमाडौँ — नेपाल मेडिसिटी अस्पतालले २० महिने बालकलाई म्याद गुज्रेको खोप दिएको पाइएको छ । भक्तपुर लोकन्थलीका सौरभ भट्टराईका छोरा सारांश भट्टराईलाई अस्पतालले १ महिनाअघि नै म्याद सिद्धिएको खोप लगाइदिएको हो ।

अस्पतालमा खोपका लागि आवश्यक रकम तिरेको बिलमा खोपको म्याद गुज्रिने मिति मे, २०२४ लेखिए पनि खोप कार्डमा ‘हेक्सासिम’ खोपको म्याद नोभेम्बर २०२२ मै सकिएको देखिएको छ । यो खोप सातवटा खोपहरुको संयोजन हो, जुन ६ हप्ताभन्दा माथिका बालबालिकालाई लगाइन्छ । यो खोपले भ्यागुते रोग, लहरे खोकी, टिटानस, पोलियो, हेपटाइटिस बी र हेमोफिलस एन्फ्लुएन्जा टाइप बीविरुद्ध सुरक्षा दिन्छ ।

अस्पतालको लापारबाही देखिएपछि भट्टराईले नेपाल मेडिकल काउन्सिलको इथिकल कमिटीलाई पत्र पनि लेखेका छन् । काउन्सिलका रजिस्ट्रार कृष्ण अधिकारीले काउन्सिलमा उजुरी आएको र यसको छानबिन भइरहेको बताए । ‘हामीलाई यसबारे उजुरी परेको छ । छानबिन भइरहेको छ त्यसपछि भन्न सकिएला,’ उनले भने।

बालकका बुबा भट्टराईले राजधानीकै ठूलो अस्पताल भनेर दाबी गर्ने अस्पतालको हदैसम्मको यस्तो लापारबाही गरेकाले आवश्यक कारबाहीका लागि काउन्सिलमा उजुरी दिएको बताए । उनले जनवरी १५ (माघ १) मा छोरालाई सामान्य जाँच र खोप लगाउन लगेका थिए । भट्टराईले बच्चाको डेलिभरी र सामान्य जाँचसँगै खोप पनि सोही अस्पतालमा लगाउँदै आएका थिए ।

‘विश्वास गरेर हामी सधैं यही अस्पतालमा आउँछौं । मेरो बच्चालाई केही भएको भए के हुन्थ्यो ?अस्पतालले गल्ती स्विकारेर माफी मात्रै मागेर आफ्नो जिम्मेवारीबाट पन्छिन पाउँदैन,’ उनले भने, ‘मानव जीवनसँग खेलबाड गर्न कसरी सकेको ? यसरी म्याद गुज्रेको खोप लगाउनु त अपराध हो । म्याद गुज्रेको खानेकुरा, क्रिम नै लगायो भने त झन् चासो बन्छ भने यो त शरीरभित्रै जाने चिज कति ठूलो विषय हो । समाज तथा अरु अभिभावकहरु पनि सचेत होउन् र भविष्यमा यस्ता ठूला अस्पतालले लापारबाही नगरून् भन्ने हो ।’

विभिन्न अध्ययनले म्याद सिद्धिएको खोप लगाउँदा नकारात्मक प्रभाव खासै नदेखिने बताएपनि रोगविरुद्धको सुरक्षाकालागि प्रभावकारी नहुने उल्लेख गरेका छन् । ‘प्रभावकारिता नहुने भएपछि त बाबुलाई त्यो खोपले दिने सुरक्षाबाट वञ्चित हुने भयो नी, भट्टराई भन्छन्, ‘अहिले बच्चालाई केही भएन तर पछि केही भयो भने त्यसको जिम्मेवारी कसले लिन्छ ? यसमा अस्पताल जवाफदेही हुनुपर्छ । कारबाही हुनुपर्छ ।’

स्वास्थ्य सेवा विभाग, खोप शाखाका पूर्वप्रमुख डा. झलक शर्माले म्याद सकिएको खोपले रोगविरुद्ध लड्ने क्षमता नबन्ने बताए । ‘हेक्सासिम खोपको बारेमा छुट्टै अध्ययनहरू त पढ्न पाएको छैन । तर म्याद गुज्रेको खोपले काम गर्दैन । जुन रोगविरुद्धको खोप दिएको हो त्यो रोगविरुद्ध लड्न सक्ने क्षमता विकास हुने हुन्छ, जसलाई एन्टीबडी भन्छौँ‚ त्यो म्याद गुज्रेको खोपबाट उत्पादन हुँदैन र प्रभावकारिता पनि हुँदैन,’ उनले भने ।

अस्पतालकी मिडिया कोअर्डिनेटर मनिता पोखरेलले यस विषयमा छानबिन भइरहेको बताउँदै थप बोल्न नमिल्ने बताइन् । हेक्सासिम खोप उत्पादन गर्ने कम्पनीको आधिकारी वेबसाइटमा खोपको मिति गुज्रिएपछि प्रयोग गर्न नहुने उल्लेख छ ।