सरकारलाई विश्वासको मत दिएर कांग्रेसले सत्ता गठबन्धनको पोखरीमा ढुंगा हानेपछि सुरु भएको तरंगले राष्ट्रपति निर्वाचन प्रभावित पार्ने सम्भावना बढेको छ । पूर्वसहमतिअनुसार राष्ट्रपति उम्मेदवारमा एकल निर्णय गर्ने अडानमा एमाले छ । तर, राष्ट्रिय सहमतिका नाममा माओवादीले पूर्ण वा आंशिक असहयोग गरेमा गैरएमाले उम्मेदवार राष्ट्रपति हुने अवस्था पनि देखिएको छ ।
सरकार निर्माणका लागि अर्को स्पष्ट गठबन्धन बनिसकेको अवस्थामा कांग्रेसले माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल नेतृत्वको सरकारलाई विश्वासको मत दिएर घुमाउरो तरिकाले सत्तामोह देखाएको छ । उसले प्रतिनिधिसभालाई प्रमुख प्रतिपक्षविहीन बनाएर परम्परागत संसदीय प्रणालीलाई चुनौतीसमेत दिएको छ ।
कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले १७ महिनाअघि जसरी अप्रत्यासित रूपमा प्रधानमन्त्री पाएका थिए, आफ्नो हातमा रहेको सत्ता पुस १० मा उसैगरी गुमाए । यी दुवै घटना देउवाका लागि अनपेक्षित थिए । देउवाले आफ्नो नेतृत्वमा दुई पटक स्थानीय, प्रदेश र प्रतिनिधिसभाको चुनाव सम्पन्न गराएर तत्कालीन राजा ज्ञानेन्द्रले लगाएको ‘असक्षम’ को ‘ट्याग’ मेट्न सफल भए पनि सम्झनलायक काम गर्न सकेनन् ।
कांग्रेस संसदीय दलको नेतामा सभापति शेरबहादुर देउवाविरुद्ध उम्मेदवारी दिएका महामन्त्री गगनकुमार थापा पराजित भए पनि आगामी दिनमा पार्टी नेतृत्वको दाबीमा दह्रो रूपमा प्रस्तुत भएका छन् ।‘शेखरलाई मनाएर देउवासँग प्रतिस्पर्धामा उत्रनु नै थापाको राजनीतिक विजय हो,’ कोइरालापक्षीय एक नेता भन्छन्, ‘तत्काललाई अंकगणितमा पछि परे पनि नेतृत्व पुस्तान्तरण र पार्टीलाई रूपान्तरण गर्ने दिशामा उनले ठूलो सन्देश दिएका छन् ।’
कांग्रेस संसदीय दलको नेतामा सभापति शेरबहादुर देउवा चयन भएसँगै नयाँ सरकार गठनको कसरत सुरु भएको छ । गठबन्धन कायम राखेर अघि बढ्ने निर्णय गरेका देउवा र माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले सुरुमै प्रधानमन्त्री बन्नका लागि एकअर्कामाथि दबाब बढाउन थालेका छन् । स्रोतका अनुसार माओवादीलाई सभामुख र उपराष्ट्रपति दिएर देउवा प्रधानमन्त्री बन्ने योजनामा छन् ।
सरकार गठनका लागि सांसद संख्याको जोडघटाउ भइरहेका बेला नेपथ्यमा भने राष्ट्रपति पदमा गैरराजनीतिक व्यक्ति ल्याउने प्रपञ्च भइरहेको छ । शक्ति पृथकीकरणको सिद्धान्तविपरीत एक दशकअघि न्यायपालिका र कार्यपालिकाको प्रमुख भएका खिलराज रेग्मी वा त्यस्तै व्यक्तिलाई राष्ट्रप्रमुख बनाउन नाटकीय गृहकार्य भएको हो ।
गठबन्धनबाट पहिलो चरणमै सरकारको नेतृत्व लिन कसरत गरिरहेका कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवालाई अभिभावकको भूमिकामा राख्नुपर्ने भन्दै महामन्त्रीद्वय गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्माले दबाब बढाउन थालेका छन् । शर्माले थापालाई संसदीय दलको नेता र त्यसपछि प्रधानमन्त्रीका रूपमा प्रस्ताव गर्ने बताइसकेका छन् ।
सत्ता गठबन्धनले टिकट बाँडफाँट गर्दा काठमाडौंका १० निर्वाचन क्षेत्रमध्ये कांग्रेसको भागमा ६ क्षेत्र परेका थिए । काठमाडौं– ५ बाट ०७४ मा प्रतिस्पर्धा गरेका कांग्रेस प्रवक्ता प्रकाशशरण महतले चाहेको भए टिकट लिन सक्थे तर जोखिम लिन चाहेनन् किनकि कांग्रेसकै आकलनमा पनि यो क्षेत्र जित्ने सूचीमा थिएन । त्यसैले पार्टी सभापति शेरबहादुर देउवाका विश्वासपात्र महत आफैंले रोजेर कांग्रेसको समानुपातिकतर्फ खस आर्यको पहिलो नम्बरमा सुरक्षित बसे ।
कांग्रेस सभापति एवं प्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवा, माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल र एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली आफ्नो नेतृत्वमा सरकार निर्माणका लागि जनमत जुटाउन देश दौडाहामा छन् । देउवा र दाहालले एउटै हेलिकोप्टरमा गएर केही जिल्लामा संयुक्त सभालाई सम्बोधन गरे भने ओलीले तीन दर्जनभन्दा बढी जिल्लामा एक्लै सम्बोधन गरेका छन् ।
गठबन्धन बनाएर चुनावी मैदानमा उत्रिएका प्रमुख राजनीतिक दलहरूले पहिलेभन्दा बढी सिट ल्याउने हिसाबकिताब सुनाउँदै मतदातालाई आकर्षण गर्न खोजिरहेका छन् । कांग्रेस, माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, लोकतान्त्रिक समाजवादी पार्टी र राष्ट्रिय जनमोर्चा सम्मिलित सत्ता गठबन्धनको दुई तिहाइ बहुमत पुग्ने दाबी छ ।
