समुद्री सतहदेखि २९ सय २९ मिटर उचाइमा अवस्थित पर्यटकीय गन्तव्य रारा तालमा विश्वमै लोपोन्मुख असला प्रजातिका माछाहरु छन् । हिउँदको महिना हिमपात हुने रारा तालमा असला माछाको उत्पत्तिले चकित बनाएको छ । जाडो मौसममा तालभन्दा करिव ४५ मिटर तल गहिराइ गएका असला माछा गर्मी सुरु भएपछि देखा पर्न थालेका छन् । आजभोलि आहारा खोज्दै तालको किनारा नजिकतिर पनि देखिन थालेका छन् ।
कर्णालीको प्रमुख पर्यटकीय गन्तब्य रारामा पर्यटक चहलपहल सुरु भएको छ । जाडो सकिएसँगै रारामा स्वदेशी तथा विदेशी पर्यटकको संख्या बढ्न थालेको हो । गर्मी मौसम सुरुवातसँगै घुम्नेको संख्या बढिरहेको रारा राष्ट्रिय निकुञ्ज कार्यालयका सूचना अधिकारी जयहरि धितालले बताए । रारा घुम्न मौसम सुरु भएपछि काठमाडौं, पोखरा, बुटवल, भैरहवालगायतका सहरबाट दैनिक ३० देखि ४० जना आउन थालेको उनको भनाई छ । छिमेकी जुम्ला, हुम्ला, बाजुराबाट पनि विद्यार्थी, कर्मचारी रारा भ्रमणमा आउन थालेका छन् । केही दिनअघि क्यानडा, अमेरिकाबाट ९ जना बिदेशीको टोली रारा घुमेर फर्किएको छ ।
कर्णालीको प्रमुख पर्यटकीय गन्तव्य रारा आसपासका बासिन्दाले स्याउ खेती गर्न थालेका छन् । रारा राष्ट्रिय निकुञ्जको मध्यवर्ती क्षेत्रमा पर्ने छायानाथ रारा नगरपालिका–३ तलितुम, माथितुम, सायाँखोला र हेर्निकाँध गाउँका स्थानीयले बाँझो तथा भोगचलन गर्दै आएको जग्गामा धमाधम स्याउ खेती गर्न थालेका हुन् ।
मुगुम कार्मारोङ गाउँपालिकामा प्रथम पटक बौद्ध शिक्षा पढाउन गुम्बा निर्माण गरिएको छ । कार्मारोङ गाउँपालिका–३ चेजाङपुकमा रिम्वोच्चे हिस्से साम्फो र उनकी धर्मपत्नी रिम्वोच्चे खाण्डो पेमा छोईडेलको आर्थिक सहयोगमा निर्मित ओर्गेन ढोदुल लिङ् गुम्बामा आधारभूत तहको बौद्ध शिक्षा पढाउन सुरु गरिएको छ ।
पर्यटकीय गन्तव्य रारा निकुञ्ज अन्तर्गत मध्यवर्ती क्षेत्रका स्थानीयले स्याउ खेतीमा जोड दिएका छन् । छायाँनाथ रारा नगरपालिका–३ तलितुम, माथितुम, सायाँखोला र हेर्नीकाँध गाउँमा स्थायी रुपमा बसोबास गर्दै आएका स्थानीयले बाँझो तथा भोक चलन गर्दै आएको जग्गामा धमाधम स्याउ खेती थालिएको छ।
कामविशेषले सुर्खेतको चिङ्गाड गाउँपालिका–३ टुलेका कमलबहादुर रानालाई गाउँपालिकाको केन्द्र अवलचिङ गइरहनुपर्छ । सातेजरा खानेपानी निर्माण उपभोक्ता समितिका कोषाध्यक्ष उनलाई पालिकाको केन्द्र पुग्दा प्रायःजसो उतै बास बस्नुपर्ने बाध्यता पर्छ । ‘बिहानै ५ बजे हिँड्दा पनि ११/१२ बजे मात्र केन्द्र पुगिन्छ,’ उनले भने, ‘त्यही दिन काम नसकिए उतै बास बस्नुपर्छ ।’
हिउँ फालेर गमगढी-नाग्मा सडक सुचारु गरिएको छ । केही दिनअघिको हिमपातले गमगढी-नाग्मा सडक खण्ड अन्तर्गत घुच्चीडाब, बुलबुले, सिटिचौर लगायत सडक क्षेत्रमा जमेको बाक्लो हिउँ सडक डिभिजन कार्यालयले स्काभेटर लगाएर हिउँ पन्छाएपछि अवरुद्ध सडक खुलेको हो ।
मुगुमा चार दिनदेखि राष्ट्रिय प्रसारण लाइनको विद्युत अवरुद्ध छ । केही अघिको हिमपात र बर्षाले जुम्लाको रोकायाबाडा, गोठिज्यूला, बोता र जियामा विद्युतका पोल ढलेर तार जोडिएको र पिन डिक्स फुटेपछि विद्युत सेवा अवरुद्ध भएको हो ।