काठमाडौँ — क्रिस्टियानो रोनाल्डोलाई जत्ति पनि मन नपराउन पाइन्छ । तर, उनी चर्चाबाट हराउने खेलाडी भने पक्कै होइनन् । त्यसैले उनलाई बेवास्ता गर्न पनि सकिन्न । कतार विश्वकप सकिएको मात्र के थियो, लियोनल मेसी भने एकाएक चर्चाबाट हराए ।
प्रतियोगिता चल्दै गर्दा सबैको ध्यान यी अर्जेन्टिनी खेलाडीमै थियो । अर्जेन्टिनाले विश्वकप जितेपछि त झन् के चाहियो, सबैले भन्न थालेका थिए, मेसीको खेल जीवन अब पूर्ण भयो । किनभने उनी विश्वकप विजेता पनि हुन् ।
मेसीको बानी नै छ, सबैको ध्यानबाट सर्लक्क हराएर आफ्नै परिवार र साथीभाइसँग रमाउने । उनी साँच्चै हराए । लगत्तै चर्चा भने उनको ‘खास प्रतिद्वन्द्वी’ खेलाडी क्रिस्टियानो रोनाल्डोको भयो । यी पोर्चुगाली खेलाडीलाई भने राम्रोसँग थाहा छ, मिडियाको ‘हेडलाइन’ मा कसरी छाइरहनुपर्छ भन्ने । मेसीले जस्तो उनले विश्वकप भने जित्न सक्ने सम्भावना छैन । त्यसैले उनको खेल जीवन भने एक अर्थमा अपूर्ण नै भनौं । तर, उनको खुबी नै मानौं न, अहिले सबैको मुखमा उनकै नाम छ ।
फेरि रोनाल्डो भनेपछि उनका प्रशंसक जति पनि छन्, ती सबै ‘डाइहार्ट’ हुन् । त्यो भनेको नमरुन्जेल रोनाल्डोकै मात्र नाम जप्ने । त्यसैले रोनाल्डो आफैंमा निकै ठूला जबरदस्त ‘ब्रान्ड’ हुन्, जसको नामै बिक्छ । नामै काफी पनि छ । पछिल्लो समय भने उनी साउदी अरबमा छन् । सँगै छिन्, प्रेमिका जर्जिना रोड्रिग्वेज । उनीहरूबीच अहिलेसम्म विवाह भइसकेको छैन । साउदी अरबको कानुनले भन्छ, विवाह नगरेका जोडी त्यहाँ सँगै बस्न पाउँदैनन् । तर, रोनाल्डो न परे, उनका लागि साउदी कानुन लागेको छैन । छुने कुरै भएन ।
यी त भए, ‘गसिप’ कुरा । अब गम्भीर कुरा । ‘इतिहास अब बन्ने क्रममा छ,’ रोनाल्डो साउदी अरबमा उत्रनेबित्तिकै यस्तै भनिएको थियो । रियादमा उनको भव्य रूपमा स्वागत गरियो । उनले अल नासर फुटबल क्लबसँग दुई वर्षका लागि अनुबन्ध गरेका छन् । साना–साना बच्चाहरू पहेंलो र नीलो रङको जर्सीमा विमानस्थलसम्म पुगे । नासरको जर्सी यस्तै रङको हुने गर्छ । रोनाल्डोको एकै वर्षको तलब पनि २० करोड डलर बराबर छ र यसै क्रममा उनी सर्वाधिक कमाउने फुटबल खेलाडी पनि बने ।
यो केही होइन, यो त साउदी अरबको कुनै पनि हालतमा विश्व खेलकुदमा अब्बल बन्ने लक्ष्यका लागि चालिएको पहिलो ठूलो पाइला हो । अझ ठ्याक्कै भन्दा साउदी राजपरिवारको रणनीति हो, यो । तेल बेचेर धनी बनेको साउदी अरबसँग जति पनि पैसा छ । केवल उसले रहर मात्र गर्नुपर्छ, खोलाजस्तै पैसा बगाउन नसक्ने कुरै भएन । यसअघि पनि उसले पैसाको खोलो नबगाएको होइन तर प्रतिष्ठा भने कमाउन सकेको थिएन । त्यसका लागि अहिले भने उसले खेलकुदलाई नयाँ रणनीतिका रूपमा अंगीकार गरेको छ ।
के हो ‘स्पोर्ट्स वासिङ’ ?
विश्व राजनीतिमा अचेल एउटा शब्दावली खुबै चर्चामा छ र यो हो, ‘स्पोर्ट्स वासिङ’ । अझ कूटनीतिक क्षेत्रमा यसको यो शब्द बढी प्रयोग हुन्छ । यसको अर्थ पनि सामान्य छ, सबैले बुझ्न सकिने । खेलकुदको नाम जपेर नुहाउने । अझ भन्दा खेलकुदको पानीले नुहाएर मैलो पखाल्ने । अझ ठ्याक्कै भन्दा खेलकुद खेलकुद भन्दै पाप धुने । विश्व राजनीतिमा साउदी अरबको छवि त्यति साह्रो सफा छैन । यस्तो किन छ भन्दा यसको पनि लामो इतिहास छ, छोटकरीमा भन्दा त्यहाँका शासकले ‘लोकतन्त्र’ र ‘स्वतन्त्रता’ जस्ता शब्द सुन्नै चाहँदैनन् ।
पछिल्लो समय साउदी अरबको छवि किन नराम्रैसँग धमिल्लिएको छ भने त्यसका लागि सन् २०१८ मा फर्किनुपर्छ । वासिङ्टन पोस्टका पत्रकार जमल खसोग्गी साउदी एजेन्टहरूका हातबाट मारिए । त्यसमा सिधा साउदी राजपरिवारकै हात रहेको मानिएको छ । सन् २०१५ देखि सुरु भएको यमन युद्धमा साउदी अरबले लिएको नीतिका कारण पनि उसको प्रशस्त आलोचना हुने गर्छ । यहाँनिर केही पश्चिमेली सञ्चारमाध्यमको विश्लेषण सटिक देखिन्छ ।
त्यसअनुसार, पछिल्लो समय साउदी अरेबियाले के बुझ्न थालेको छ भने ‘हार्ड पावर’ मात्र विश्व राजनीतिमा आफू बलियो र सम्मानित बन्न सकिन्न । त्यसका लागि चाहिन्छ, ‘सफ्ट पावर’ पनि । यो भनेको खेलकुदलाई सक्दो आफूअनुकूल हुने गरेर प्रयोग गर्नु हो । साउदी अरबले यो सबै बुझ्न धेरै समय लगायो, कम्तीमा २५ वर्ष । उसको छिमेकी सानो देश कतारले उसलाई यो बाटो देखाइदिएको हो, नत्र सायद अझै रनभुल्लमै हुन सक्थ्यो । साउदी नेतृत्वको नाकाबन्दीले कतारलाई छुन पनि सकेन ।
कतारले सन् २०१० मा फुटबल विश्वकपको आयोजना अधिकार पाएको थियो । त्यति बेलै यसको खुबै आलोचना भयो । कतारमा मानव अधिकारको स्थिति राम्रो नभएको, उसले आप्रवासी कामदारमाथि सक्दो दमन र अन्याय गरेको अनेक कुरा आए । अझ केही कटु आलोचकले त ‘आप्रवासी कामदारको चिहान’ माथि आयोजना भएको विश्वकपसमेत भने । तर, विश्वकपको समाप्तिमा फेरि सबैले मान्न बाध्य भए, यो प्रतियोगिता त खुबै पो सफल रह्यो । कतारको प्रशंसा गर्ने पनि अनेक भए ।
यही विश्वकपमा साउदी टिमको प्रदर्शन पनि राम्रै रह्यो, आखिर अर्जेन्टिनालाई हराउने यही त एक मात्र टिम रह्यो । कतारले विश्वकप मात्र ढंगले गरेको छैन, यसअघि एसियाली खेलकुद र एसिया कप फुटबल नै बेजोडले आयोजना गरिसकेको छ । आजभोलि खाडी देशहरूमा विश्व खेलकुदमा को अब्बल भन्ने प्रतिस्पर्धा चलिरहेको छ । यसमा कतार र साउदी अरब त सहभागी छन् नै, सँगै यूएई पनि छ । उनीहरूको ध्यान फुटबलमै मात्र केन्द्रित छैन, खेलकुदका अनेक आयाममा छ ।
यसको एक पक्ष भनेको ठूल्ठूला प्रतियोगिताको आयोजना नै हो । साउदी अरबले अबको केही वर्षमा एसियाली खेलकुद त आयोजना गर्ने नै छ । उसको महत्त्वाकांक्षा बढेर फुटबलको विश्वकप र ओलम्पिक्ससम्म पुगिसकेको छ । यस्तै कतार र साउदीले युरोपका नामी क्लबहरूमा पनि प्रशस्त लगानी गरिरहेका छन् । यही त हो, ‘स्पोर्टवास’ । खेलकुदमा मस्त लगानी गर्ने अनि आफ्नो छवि सुधार्ने । कतारले यो नीतिअनुसार धेरथोक गरिसक्यो, अब पालो साउदीको ।
फाइदा भने एसियाली फुटबललाई
घुमाइफिराइ कुरा उही हो, विश्व फुटबलमा साउदीको महत्त्वाकांक्षा झन्–झन् बढ्दै छ । यसकै एउटा कडीका रूपमा अल नासरले रोनाल्डोलाई अनुबन्ध गर्यो । यहाँनिर मीठै संयोग पनि जुर्छ । मेसीलाई धेरै हदसम्म कतारसँग जोडेर हेर्न सकिन्छ । बार्सिलोना छाडेयता उनी अचेल पेरिस सेन्ट जर्मेन (पीएसजी) बाट खेल्छन् । यो फ्रान्सेली लिग–वानमा खेल्ने पीएसजीको मालिक को भन्दा कतार हो । कतारले पीएसजी किनेर यसलाई निकै शक्तिशाली बनाएको छ ।
पीएसजीलाई पैसाको केही कमी छैन । त्यसैले यो क्लबबाट मेसी मात्रै खेल्दैनन्, फ्रान्सकै केयलिन एमबापे पनि खेल्छन् अनि ब्राजिलका नेयमार पनि । मेसीलाई बराबरीको टक्कर दिन सक्ने भनेको रोनाल्डो नै हुन् । साउदी अरबलाई लागेको हुन सक्छ, मेसी नभएर के भयो त, हामीसँग अब रोनाल्डो छ । जसरी कतारले पीएसजी किनेपछि यो बलियो भएको छ, त्यसरी नै साउदीले इंग्लिस प्रिमियर लिग क्लब न्युकासल युनाइटेड किनिसकेको छ ।
यो क्लबमा साउदी लगानी भित्रिएपछि इंग्लिस फुटबलको समीकरण नै तलमाथि भएको छ । यसअघि रेलिगेसनबाट बच्नका लागि संघर्ष गर्ने न्युकासल अब उपाधिका लागि टक्कर दिने टिम भएको छ । अहिले तत्काल न्युकासल प्रिमियर लिगको तेस्रो स्थानमा छ । इंग्लिस फुटबलका विश्लेषकले भनिसकेका छन्, यस्तै स्थिति रहने हो भने अबको केही वर्षमा न्युकासलले प्रिमियर लिग त जित्ने नै छ, उसले युरोपेली क्लब फुटबलको सबैभन्दा ठूलो प्रतियोगिता च्याम्पियन्स लिग पनि जित्नेछ ।
च्याम्पियन्स लिग भनेपछि मरिहत्ते गर्ने खेलाडीमा पर्छन्, रोनाल्डो । गत सिजनको खराब प्रदर्शनका कारण म्यानचेस्टर युनाइटेड च्याम्पियन्स लिगमा छनोट हुन सकेन । त्यो सिजन रोनाल्डोले म्यानचेस्टरबाटै खेलेका हुन् । यस सिजन रोनाल्डोले म्यानचेस्टर छाड्ने अनेक बहाना बनाए, पछि क्लब र खेलाडी दुवै पक्षबीच मनमुटाव बढी नै भयो र एकआपसमा अलग पनि भए । त्यसैका कारण पनि हो, रोनाल्डो साउदी पुगेको, अल नासरबाट खेल्न ।
अब के पनि हुन सक्छ भने रोनाल्डो सम्भवतः अर्को सिजन त्यही न्युकासलबाट खेल्न इंग्ल्यान्ड जान सक्छन् । खालि एउटै सर्त के भन्दा न्युकासल च्याम्पियन्स लिगका लागि छनोट हुनुपर्यो । अब न्युकासल पनि साउदी अरबकै, अल नासर पनि । दुवैका मालिक एउटै भएपछि ऋणमा रोनाल्डोलाई च्याम्पियन्स लिग खेल्नकै लागि न्युकासल जान के गाह्रो ? रोनाल्डोले यस्तै हो भनेर मुख खोलेका छैनन् तर मनमा यस्तै हुनुपर्छ । कारण जस्तै हो, रोनाल्डोको आगमनले फाइदा हुने भनेकै साउदी अरब र समग्रमा एसियाली फुटबलकै हो । यो भने हामी एसियाली फुटबल समर्थकको नजरिया हो । यसपल्टको विश्वकपमा एसियाली टिमको प्रदर्शन राम्रै रह्यो । तीन टिम नकआउट चरण पुगे । तर ती टिम पुगे मात्रै, पछि त्यहीं रोकिए । कोही पनि क्वाटरफाइनल पुग्न सकेनन् । विश्व फुटबलमा हालीमुहाली चल्ने भनेकै युरोप र दक्षिण अमेरिकी देशकै हो । यसको एउटा ठोस कारण भने त्यहाँको फुटबल संस्कृति हो, त्यहाँको मजबुत लिग ढाँचा हो ।
अब रोनाल्डोले खेल्ने भएपछि साउदी अरबको माथिल्लो डिभिजनको लिगबारे जताततै चर्चा हुनेछ । यसको खास नाम हो, साउदी प्रो लिग । अब यो लिगलाई पछ्याउनेहरू पनि उत्तिकै बढ्ने छन् । रोनाल्डोलाई अनुबन्ध गरेलगत्तै अल नासरलाई सामाजिक सञ्जालमा पछ्याउनेहरू ह्वात्तै बढे । यसरी नै साउदी अरेबियाको लिग कस्तो छ भनेर चाख राख्नेहरू लाख होइन, करोडौंमा बढेका छन् । यस्तोमा रोनाल्डो साउदी अरब पुग्नुका अनेक कारण छन् भनेर मज्जाले भन्न सकिन्छ र यी सबै ऐतिहासिक पनि छन् ।
प्रकाशित : पुस २५, २०७९ ११:३५
