अन्नभण्डार मधेसमा धानको उत्पादन बर्सेनि घट्दो छ । अत्यधिक विषादीको प्रयोगले माटोको उत्पादकत्वमा ह्रास आएसँगै उब्जनीमा कमी आएको हो । मौसमी असन्तुलन, एउटै जातको बालीको निरन्तरता र रोग–किराको प्रकोपले उत्पादन बर्सेनि घट्दै गएको छ ।
बुटवलको कालिकानगरका सुजल र साहस भण्डारी न्यु होराइजन माविमा पढ्छन् । विद्यालय नपुगुन्जेल ठूला र साना सडक पार गर्नुपर्छ । उनीहरूलाई आमा रञ्जुले प्रत्येक बिहान विद्यालय पुर्याउँछिन् र छुट्टी भएपछि लिन पनि पुग्छिन् । ‘एक्लै बाटो काट्न डर लाग्छ,’ सुजलले भने, ‘सधैं ममीको हात समातेर स्कुल पुग्छौं ।’ सुजलका अनुसार मुख्य सडकमा गाडीको रफ्तार धेरै हुन्छ ।
चालु वर्षको पहिलो चार महिनामा सात वटै प्रदेशहरूको विकास बजेटको औसत खर्च ४ प्रतिशत मात्रै भएको छ । प्रदेश लेखा नियन्त्रक कार्यालयहरू र आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयहरूले उपलब्ध गराएको विवरणअनुसार समग्रमा बजेट खर्च साढे ४ प्रतिशत छ ।
प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि शनिबार सम्पन्न उपनिर्वाचनमा कास्की निर्वाचन क्षेत्र २ मा ०७४ को तुलनामा कम मतदान भएको छ । प्रारम्भिक विवरणअनुसार करिब ६३.४ प्रतिशत मत खसेको जिल्ला निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ ।
छठ पर्वका लागि गाउँ गाउँका जलाशय सजाउने काम तीव्र छ । गाउँ ठाउँमा रहेका नदी, पोखरीलाई सरसफाइ गर्दै पण्डाल बनाउने काममा स्थानीय जुटेका छन् । षष्ठीको बेलुकादेखि जलाशयमा सजाइएका घाटमा विभिन्न किसिमका पकवान राखेर छठी माताको पूजा गरिन्छ ।
भारतसँग सीमा जोडिएका जिल्लामा सामान्य झगडा, लेनदेन विवादमा समेत पेस्तोलबाट गोली प्रहार हुने गरेको छ । सीमावर्ती भारतीय बजारमा सहज उपलब्ध हुनुका साथै खुला सिमानाका कारण साना हतियार नियन्त्रण प्रहरीलाई समेत चुनौतीपूर्ण बनेको छ ।
खेतमा धान पाकेको बेला फौजी कीराले बोट र बाला काटेपछि किसान मारमा परेका छन् । बर्दियाको बढैयाताल गाउँपालिकाको कालिका, गुलरिया र ठाकुरबाबा नगरपालिकाका केही किसानले धानमा फौजी कीरा लागेको जानकारी कृषि प्राविधिकलाई दिएका छन् । कृषि प्राविधिकले कीराको प्रकोप नियन्त्रणका लागि प्रयासरत रहेको जनाएका छन् ।
घटस्थापनाको सुरुवात सँगै घरघरमा दसैं भित्रिएको छ । सबैतिर जमरा राख्ने, पूजापाठ गर्ने र दसैं कसरी मनाउने भन्ने योजना बुनिदैछ । प्रत्येक वर्षझैं यसपालि पनि पर्व सुरु भएसँगै खाद्यान्न, तरकारी र फलफूलको मूल्यवृद्धिले भने सर्वसाधारण मारमा छन् । बुटवलस्थित खयरघारीका श्यामबहादुर परियार कामविहीन भएका छन् ।
मधेस मामिलाका जानकार तुलानारायण साहले पोहोरको असारमा सरकारी तथ्यांक प्रस्तुत गर्दै प्रदेश २ मा खुला ठाउँमा शौच गर्नेको संख्या सिरहामा बढिरहेको बताउँदा कार्यक्रममा झगडै पर्ला जस्तो भयो। समन्वय परिषद्को बैठकमा सहभागी ती जिल्लाका जनप्रतिनिधिले सिरहा भर्खरै खुला दिसामुक्त क्षेत्र घोषणा गरिएकाले तथ्यांकमा भनिए जस्तो अवस्था नरहेको भन्दै साहको प्रतिवाद गरे।
प्रदेश २ का ठूला सहर जनकपुर, वीरगन्ज, कलैया, मलंगवा, राजविराज र लहानमा चाडपर्वको मुखमा दैनिक उपभोग्य वस्तुको मूल्य अचाक्ली बढे पनि बजार अनुगमन ‘कर्मकाण्डी’ मात्रै छ । सरकारी निकायको काबुबाहिर रहेको बजार भाउ नियन्त्रण नहुँदा विपन्न वर्ग ठूलो मारमा परेका छन् ।
