नेपालमा लकडाउन हटेसँगै भारततर्फका सीमा नाकाहरूबाट निस्फिक्री आवागमन हुन थालेको छ । भारतमा संक्रमण तीव्र भइरहेका बेला सीमामा भएको खुला आउजाउले नेपालतर्फ जोखिम बढाएको छ । खासगरी, भारतमा अलपत्र परेका नेपाली र नेपालमा रहेका भारतीयको आउजाउ लकडाउनको अन्त्यपछि बाक्लिएको हो ।
वर्षाको उपयुक्त निकास र नदी–खोलामा तटबन्ध व्यवस्थित नहुँदा प्रदेश २ का आठवटै जिल्ला बाढीको पानीले जलाम्य भएका छन् । बाढीले बगाउँदा सर्लाही र महोत्तरीमा दुई जना बेपत्ता छन् । प्रहरीले चार जनाको सकुशल उद्धार गरेको छ । बाढीले प्रदेशमा २ सय १९ घर र ८ सय ४५ जना विस्थापित भएका छन् ।
बाढीपहिरोले गण्डकी प्रदेशका मुख्य राजमार्गसहित ग्रामीण सडकहरूमा आवागमन अवरुद्ध भएका छन् । सोमबार र मंगलबार पृथ्वी राजमार्ग, मध्यपहाडी, कालीगण्डकी करिडोर, सालझन्डी–ढोरपाटनलगायत सडकका ठाउँठाउँमा पहिरो खसेका छन् ।
बाढीपहिरोका कारण काठमाडौं, दार्चुला, तनहुँ, गोरखा र धादिङमा गरी सात जनाको मृत्यु भएको छ । दुई जना घाइते र तीन दर्जनभन्दा बढी परिवार विस्थापित भएका छन् ।
कोरोना महामारीका कारण स्वास्थ्यलगायतका क्षेत्रलाई प्राथमिकतामा राखिएपछि खेलकुदका बजेटमा पनि त्यसको असर पर्यो । संघीय सरकारले यस आर्थिक वर्षका लागि अघिल्लो वर्षको तुलनामा झन्डै ६० प्रतिशत कटौती गरी बजेट विनियोजन गरिएको छ ।
संखुवासभा र सिन्धुपाल्चोकमा बाढीपहिरोबाट बेपत्ता भएका ३४ जना अझै फेला परेका छैनन् । संखुवासभाको सिलिचोङ गाउँपालिका–१ बेसिन्दामा आइतबार बिहान गएको पहिरोमा परी हराइरहेका ११ जनाको कुनै अत्तोपत्तो छैन । लगातार खोजी गर्दा पनि उनीहरू नभेटिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी जीवनप्रसाद आचार्यले बताए ।
लगातार तीन दिनदेखि परेको झरीले प्रदेश ५ का तराईका जिल्ला जलमग्न भएका छन् । पश्चिम नवलपरासी, कपिलवस्तु, बाँके, बर्दिया र दाङ यसबाट प्रभावित देखिएका हुन् । बाँकेको नरैनापुर गाउँपालिका–६ की सवारा धोवीको आँगनसम्मै पानी भरिएको छ । दुई दिनदेखि परेको वर्षाले राप्तीको बहाव बढ्दै गएपछि सिंगो गाउँ त्रासमा छ । ‘राप्ती नदीले बस्ती कटान गर्दै लगेको छ,’ उनले भनिन्, ‘यहाँका दुई सयभन्दा बढी घर बाढीको उच्च जोखिममा छन् ।’
लगातारको वर्षाले प्रदेश २ का खोलाहरूमा जलस्तर बढेसँगै बस्तीमा कटानको जोखिम बढेको छ । खोलाले तटबन्ध कटान गरेर बाढी बस्तीमा पस्न थालेको छ । प्रदेश सरकारले बाढी, कटान र डुबानबाट हुने क्षतिको उद्धारमा हेलिकप्टरलाई तयारी हालतमा राखेको छ भने सुरक्षाकर्मीले ड्रोनबाट तटीय क्षेत्रको निगरानी थालेका छन् ।
बुधबार रातिदेखिको लगातारको झरीले प्रदेश २ का ठूला नदीमा पानीको बहाव बढेको छ । पहाडी क्षेत्रमा पनि वर्षा नरोकिएकाले प्रदेश २ का आठै जिल्ला डुबानमा परेका छन् । सम्भावित जोखिमलाई मध्यनजर गर्दै मुख्यमन्त्री लालबाबु राउतले सुरक्षा निकायका प्रमुखलाई शुक्रबार उच्च सतर्कता अपनाउन निर्देशन दिएका छन् । रौतहट, सर्लाही, महोत्तरी र सप्तरी बाढीको उच्च जोखिममा छन् ।
लगातार वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोले म्याग्दी, कास्की, लमजुङ, तनहुँ, पश्चिम नवलपरासी, गुल्मी, जाजरकोट, रुकुमपश्चिम, कालीकोट र सिन्धुपाल्चोकमा ठूलो जनधनको क्षति पुर्याएको छ । गण्डकी प्रदेशमा शुक्रबार मात्रै १३, कर्णालीमा १० र प्रदेश ५ मा तीन गरी २६ जनाको मृत्यु भएको छ । थुप्रै बेपत्ता र घाइते भएका छन् । कतिपय घर पुरिएको र जोखिममा छन् । धेरै परिवार विस्थापित भएका छन् । सडक, बाटोघाटोसमेत अवरुद्ध भएको छ ।
