प्रदेश ५ मा माघी साझा पर्वका रूपमा मनाइँदै छ । यति बेला यहाँका तराईदेखि पहाडसम्म माघे संक्रान्तिको रौनक छ । शक्तिपीठमा श्रद्धालुको घुइँचो लाग्न थालेको छ । पश्चिम तराईमा बसोबास रहेका थारु समुदायले नयाँ वर्ष उल्लासपूर्वक मनाइरहेका छन् ।
मंसिरमा पानी पर्दा कञ्चनपुरको लालझाडी गाउँपालिका–३, नन्द गाउँका भज्जी राना खुशी भएका थिए । सिँचाई गर्नुपर्ने बेला भएको वर्षाले गहुँसँगै मसुरो बाली सप्रिने उनको विश्वास थियो । केही दिनपछि बारीमा युरिया मल हाले । दुबै बाली हर्लक्कै बढ्यो पनि । तर, केही दिनयता लगातारको वर्षाले खेत डुबानमा परेपछि गहुँ पहेँलो हुन थालेको छ । ‘पानीसँगै हावा पनि चलेर बढी नोक्सान गर्यो,’ भज्जीले भने, ‘खेत पूरै डुबानमा पर्दा गहुँ रमसुरोका बोट देखिएका छैनन् ।’
यतिबेला कक्षा १२ सम्मको विद्यालय शिक्षा सञ्चालन तथा नियमनको जिम्मेवारी स्थानीय तहलाई छ । जिल्ला शिक्षा कार्यालयको अधिकार प्रत्यायोजन भएर पाएका अधिकांश स्थानीय तहमध्ये धेरैले शिक्षासम्बन्धी आफ्नै कानुन बनाउन सकेका छैनन् ।
प्रदेश ५ सरकारले नेपाल भ्रमण वर्ष २०२० बर्दियाको ठाकुरद्वाराबाट सुरुआत गरेको छ । पर्यटकीय नगरी ठाकुरद्वारामा विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमसहित बुधबार सरकारले भ्रमण वर्ष सुरु गरेको हो । भ्रमण वर्षको सुरुवातसँगै बर्दियामा आन्तरिक पर्यटकको भीड लागेको छ ।
पश्चिमी वायुको प्रभावले पश्चिम तराई र यहाँका पहाडी जिल्लामा चिसो बढेको छ । अरेबियन सागर र भारतको जम्मुकश्मीर हुँदै भित्रिएको वायु सोमबारदेखि तराई हुँदै पहाडी जिल्लामा प्रवेश गरेको जलवायु विज्ञले बताएका छन् ।
सरकारवादी बाहेकका मुद्दा (देवानी प्रकृतिका) झगडिया पक्षबीच मेलमिलापकर्तामार्फत छलफल र छिनोफानो गराउन सबै अदालतमा मेलमिलाप केन्द्र स्थापना गरिएका छन् । मेलमिलापकर्ता तोकेर देवानी प्रकृतिका मुद्दाका झगडिया पक्षबीच मेलमिलाप गराएर विवाद समाधान गर्ने र खर्च पनि कम गराउने यसको उद्देश्य हो । तर गण्डकी प्रदेशका मेलमिलाप केन्द्रमा पठाइएका अधिकतर मुद्दा असफल भएका छन् । कानुन व्यवसायीबाट असहयोग, सूचीकृत मेलमिलापकर्ताले प्रभावकारी भूमिका नखेल्ने र कतिपय मुद्दाका झगडियाले मेलमिलापकर्ताप्रति विश्वाससमेत नगर्ने हुनाले मुद्दा असफल हुने गरेका छन् ।
अन्नभण्डार मधेसमा धानको उत्पादन बर्सेनि घट्दो छ । अत्यधिक विषादीको प्रयोगले माटोको उत्पादकत्वमा ह्रास आएसँगै उब्जनीमा कमी आएको हो । मौसमी असन्तुलन, एउटै जातको बालीको निरन्तरता र रोग–किराको प्रकोपले उत्पादन बर्सेनि घट्दै गएको छ ।
बुटवलको कालिकानगरका सुजल र साहस भण्डारी न्यु होराइजन माविमा पढ्छन् । विद्यालय नपुगुन्जेल ठूला र साना सडक पार गर्नुपर्छ । उनीहरूलाई आमा रञ्जुले प्रत्येक बिहान विद्यालय पुर्याउँछिन् र छुट्टी भएपछि लिन पनि पुग्छिन् । ‘एक्लै बाटो काट्न डर लाग्छ,’ सुजलले भने, ‘सधैं ममीको हात समातेर स्कुल पुग्छौं ।’ सुजलका अनुसार मुख्य सडकमा गाडीको रफ्तार धेरै हुन्छ ।
चालु वर्षको पहिलो चार महिनामा सात वटै प्रदेशहरूको विकास बजेटको औसत खर्च ४ प्रतिशत मात्रै भएको छ । प्रदेश लेखा नियन्त्रक कार्यालयहरू र आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयहरूले उपलब्ध गराएको विवरणअनुसार समग्रमा बजेट खर्च साढे ४ प्रतिशत छ ।
प्रतिनिधिसभा सदस्यका लागि शनिबार सम्पन्न उपनिर्वाचनमा कास्की निर्वाचन क्षेत्र २ मा ०७४ को तुलनामा कम मतदान भएको छ । प्रारम्भिक विवरणअनुसार करिब ६३.४ प्रतिशत मत खसेको जिल्ला निर्वाचन कार्यालयले जनाएको छ ।
