अमेरिकी प्रजातन्त्रलाई केन्द्रविन्दुमा राखेर सन् २०१८ मा ‘कसरी प्रजातन्त्रको मृत्यु हुन्छ’ पुस्तक निकालेका हार्वर्ड विश्वविद्यालयका दुई प्राध्यापकको विश्लेषण छ— अमेरिकामा प्रजातन्त्र कमजोर हुँदै गएको छ र त्यसको ठाउँ अधिनायकवादले लिन खोज्दै छ । प्रजातान्त्रिक संरचनालाई प्रयोग गरेर तानाशाहले कसरी आफूलाई स्थापित गर्छ भन्नेबारे दुवै विद्वान्ले गहिरो विवेचना गरेका छन् ।
प्रधानमन्त्री केपी ओलीले हालै पत्रकार सम्मेलनमा लोकतन्त्रबारे निकै राम्रा कुरा बोल्नुभएको छ । लोकतन्त्रमा प्रेस स्वतन्त्रता, मानव अधिकार, सामाजिक न्याय, सुशासन र विकास अनिवार्य तत्त्व रहेको उहाँको भनाइ स्वीकार्य छ । तर, यो १६ महिने शासनकालमा उहाँले पत्रकार सम्मेलनमा बोल्नुभएका मूल्य–मान्यता तथा विधिलाई कुन हदसम्म संस्थाकरण गर्ने प्रयास गर्नुभएको छ ?
भ्रष्टाचार देशको प्रमुख राष्ट्रिय समस्याका रूपमा देखापर्दै आएको छ । यो रोग एक किसिमले नेपालको अर्थराजनीतिमा सुनामीजस्तो बढेर जानथालेको अनुभूति जनतालाई हुनथालेको छ । देशमा आर्थिक विकास कमजोर हुनुका साथै भ्रष्टाचारको कुचक्रको ब्यापकता अब निराशलाग्दो यथार्थका रूपमा देखापरेको छ ।
केही दिनअघि युवराज पाण्डे नामका कृषि उद्यमीले पत्रकार सम्मेलन गरे । त्यहाँ दिइएको विवरण अनुसार पाण्डेले नेपाल सरकारको प्रेरणा र कृषिको प्राविधिक सहयोगमा घर धितोमा राखी ऋण लिई डेढ करोडको माछा योजना सुरु गरे । योजना उत्पादनको दृष्टिले सफल छ ।
मलाई सिमरा पुग्नु थियो । प्लेन बिहान १०:४० मा उड्ने पक्का थियो । बिहान ९ बजे नै खाना खाएर घरबाट विमानस्थलतिर हुइँकिएँ । हुन त मेरो घरबाट विमानस्थल पुग्न सामान्यतया १० मिनेटभन्दा बढ्ता लाग्दैन, तर नेपालको खाल्डे सडकमा गुड्ने ट्राफिक । त्यसैले घरबाट विमानस्थल पुग्न एक घन्टाको अनुमान गरँें ।
नेपालीहरू अहिले बाढी—पहिरोबाट त्रसित र पीडित छन् । तराई—मधेसका महत्त्वपूर्ण सहरी क्षेत्र डुबानमा परेका छन् भने खोला किनारमा मापदण्ड विपरीत अनियन्त्रित तरिकाबाट घर बनाउन दिने भ्रष्टाचारको संरचनाको मारमा राजधानी परेको छ ।
जुनसुकै यथार्थताभित्र त्यसलाई चालु राख्ने बुझाइ या वृत्तान्त जरुरी रहन्छ । सायद यसको राम्रो उदाहरण सिनेमामा देखिन्छ । त्यहाँ एउटा नायक हुन्छ । ऊ गरिब हुन्छ, तर दु:ख गरेर पढ्छ, समाजसँग संघर्ष गर्छ, बीचमा प्रेममा फँस्छ र अलि अगाडि खलनायकसँग भिडन्त गर्छ र विजयी भएर आउँछ ।
