१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: २५४

दुर्गा कँडेल

दुर्गा कँडेलका लेखहरु :

अर्मपर्मको रूपान्तरण

नैपालको ‘कृषिप्रधान देश’ को उपमा एकादेशको कथा बनिसकेको छ । यो त्यति बेला उपयुक्त थियो, जतिखेर बहुसंख्यक नेपालीको आजीविकाका प्रमुख स्रोत खेतीपाती, पशुपालनलगायत थिए । तराई अन्न भण्डारका रूपमा चिनिन्थ्यो । कृषिमा व्यावसायिकताको विकास हुन सकेको थिएन, यान्त्रिकीकरणको अभाव थियो ।

निक्षेप तथा लगानीमा ब्याजदरको प्रभाव 

सर्वसाधारणसँग रहेको बचत रकमलाई एकत्रित गरी निक्षेपका रूपमा जम्मा गरिन्छ र आवश्यक पर्ने व्यक्तिलाई कर्जास्वरूप लगानी गरिन्छ, जुन मागेका बखत फिर्ता दिने सर्तमा नासोका रूपमा लिइएको हुन्छ । निक्षेपकर्ताले विश्वासका रूपमा बैंक तथा वित्तीय संस्थामा जम्मा गरेको बचत रकममा निश्चित प्रतिशत ब्याजदर कायम गरिएको हुन्छ ।

खाएर उडाउने आयात

देश पूर्ण रूपमा आत्मनिर्भर सायदै हुन्छ । कुनै न कुनै रूपमा वस्तु तथा सेवाको खरिद–बिक्री भई नै रहेको हुन्छ, चाहे त्यो विकसित देश होस् वा विकासोन्मुख । आफ्नो देशमा उपभोग गरी बढी भएको वस्तु तथा सेवा निर्यात गरिन्छ भने आफ्नो देशमा पर्याप्त नभएको आवश्यक वस्तु तथा सेवा विदेशबाट खरिद गरी आयात गरिन्छ । आयात र निर्यात कसले कति गर्ने भन्ने विषय देशले खरिद गर्ने क्षमता, मूल्य, उपभोग गर्ने वर्गको आय आदिमा निर्भर गर्छ ।

वित्तीय लगानीमा नियामक औजारको प्रभाव

नेपालमा औपचारिक रूपमा बैंक तथा वित्तीय संस्थाको अस्तित्व विक्रम संवत् १९९४ सालमा नेपाल बैंकको स्थापनासँगै देखिन थालेको हो । २०१३ सालमा नेपाल राष्ट्र बैंकको स्थापनाअगाडि नेपाल बैंकबाटै सम्पूर्ण वित्तीय कारोबार हुने गर्थ्यो ।

उक्लिँदो वित्तीय लगानी, खस्किँदो अर्थतन्त्र

आर्थतन्त्र राज्यको त्यो क्षेत्र हो, जहाँ वस्तु तथा सेवाको उत्पादन र उपभोगका माध्यमद्वारा मुद्राको वितरण हुने गर्छ । कुनै पनि देशको अवस्थाको चित्रण अर्थतन्त्रले गर्ने गर्छ । अर्थतन्त्रलाई चलायमान बनाउन लगानीको स्रोत परिचालन गर्ने काम वित्तीय संस्थाहरूले गर्छन् । वित्तीय लगानीका स्रोत भनेका बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरू हुन् ।

निर्वाचनपछि कस्तो होला तरलता ?

मुलुक चुनावमय छ । अधिकांश उम्मेदवारले फेरि पनि झुटा आश्वासन बाँडेका छन्; चुनावचिह्न अंकित झन्डा, झोला र टोपी बाँडेका छन् । जनतालाई खुवाएका छन् खाजा, खाना र तीनपाने । खरिद गर्दै छन् गरिबका मतहरू । जहाँ जेजति खर्च गरे पनि त्यो रकम सबै आयातमा जानेछ ।