पानीका मूल धमाधम सुक्न थालेपछि सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लामा खानेपानीको हाहाकार हुन थालेको छ । ग्रामीण सडक निर्माणलगायतका विकासे योजनामा डोजर र अन्य भारी उपकरणको प्रयोग, जलवायु परिवर्तन र लामो खडेरीका कारण पानीका मूल मासिँदै गएका हुन् । स्रोत नै मासिन थालेपछि खानेपानीका योजनासमेत अलपत्र परेका छन् ।
अछामको मंगलसेन नगरपालिका–५ का पुष्प विक भारतबाट घर फर्किएको एक साता भयो । गत वर्ष पनि यही बेला घर फर्किएका उनी कोरोना संक्रमण कम भएको खबर पाएपछि असोजमा भारतको पुना गएका थिए । ‘पहिले होटेलमा काम गर्थें । यताबाट जाँदा झन् दुःख पाइयो । ५ महिना जसोतसो गाडी धोएरै बिताएँ,’ उनले भने, ‘अहिले अवस्था झन् गाह्रो छ । फर्केर जाँदा पनि काम पाइँदैन । यता केही काम थालौं भन्दा लगानी छैन ।’
स्थानीय तहमा जनप्रतिनिधि निर्वाचित भएको ४ वर्ष पुग्नै लाग्दा पनि न्यायिक समितिले दिने न्यायको शैली बदलिएको छैन । जिल्लाका चारवटा नगरपालिका उपप्रमुख र ६ वटा गाउँपालिका उपाध्यक्षसँग कानुनी ज्ञान अभाव र कानुनी सल्लाहकार नहुँदा उनीहरूले गर्ने काम पुरानै शैलीमा हुने गरेको हो ।
अछाममा यस पटक नयाँ वर्ष र चैते दसैंको रौनक एकसाथ छाएको छ । यसपालि नयाँ वर्षपछि चैतेदसैं परेकाले दुवै पर्वको रौनकता एकसाथ छाएको हो । नयाँ वर्षको दिन देवर/भाउजू, नन्द/भाउजू र साली/भिनाजुले एकआपसमा सिस्नु लगाएर शुभकामना दिन्छन् ।
प्रत्येक स्थानीय तहमा एक जना दलित महिला अनिवार्य वडा सदस्य रहने कानुनी व्यवस्था छ । छुवाछूत व्यवहारबाटै हटाउने संविधानको परिकल्पना साकार पार्न राखिएको यो अनिवार्य सर्तका कारण अन्यत्रझैं अछाममा पनि दलित वडा सदस्यहरू चुनिएका छन् । तर, चार वर्ष पुगिसक्दासमेत विकास निर्माण तथा नीति निर्माणका कुनै पनि सवालमा उनीहरूले जिम्मेवारी पाउन सकेका छैनन् ।
अछामको साँफेबगर नगरपालिका–१० स्थित घुँघरकोटमा २० मेगावाटको बूढीगंगा अर्द्धजलाशययुक्त जलविद्युत् आयोजना निर्माणको अन्तिम तयारीमा पुगेको छ । खाडी मुलुक कतार र साउदी अरबको ऋण लगानी रहने आयोजनाको निर्माण थाल्न टेन्डर प्रक्रिया सुरु हुन लागेको छ ।
अछामका गाउँबस्तीमा माघेसंक्रान्तिदेखि माघी त्यारको चहलपहल सुरु भएको छ । यहाँ माघमा एकपटक अनिवार्य रूपमा छोरीचेलीलाई माइती बोलाउने वा उनीहरूकै घरमा कोसेली पुर्याउने चलन छ ।
शनिबार दिउँसो अछामका प्रमुख जिल्ला अधिकारी गोकर्णप्रसाद उपाध्याय र प्रहरी प्रमुख डीएसपीलगायतको टोली सदरमुकामबाट ४५ किलोमिटर टाढाको सुतार गाउँमा पुग्यो । प्रत्येक शनिबार प्रजिअसहित सुरक्षा निकाय प्रमुखहरू स्थानीयबाट सूचना संकलन गरेर विकट गाउँमा छाउगोठ भत्काउन पुग्ने गरेका छन् ।
कोरोना महामारीका कारण रोकिएको छाउगोठ भत्काउने अभियान अछाममा फेरि सुरु भएको छ । गत वर्ष पुसमा सुरु भएको अभियान चैतमा स्थगित भएको थियो । दोस्रो चरणको अभियानमा प्रमुख जिल्ला अधिकारी र सुरक्षा निकायका प्रमुखहरू नै गाउँगाउँ पुग्न थालेका छन् ।
