१९.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: २५४

विश्वास नेपाली

विश्वास नेपालीका लेखहरु :

आखिर के छ जातमा ?

आखिर जातमा के छ ? मानिसबीच फरक के छ ? मानिसले अर्को आफूजस्तैलाई विभेद गर्न कसरी सक्छ ? के फरक जातिको रगत पनि फरक हुन्छ ? फरक जातिको खाना, पानी, हावाको रूप–रङ र स्वाद पनि फरक हुन्छ ? धर्तीले जातअनुसार फरक व्यवहार गर्छ ? पक्कै गर्दैन प्रकृतिले कसैलाई भेदभाव गर्दैन । तर, वेशभूषा, भाषा, रूप, रङ र वर्णको आधारमा मानिसले विभेद गर्छन् । हाम्रो समाजमा एउटा वर्ग विभेदकारी छ, अर्को सहनशील । अमिल्दो कुप्रथा समाजमा टिकिराखेको छ । किन ? 

भूकम्पले बास उडायो, राज्यले सपना

कहिले वर्षात् । कहिले बाढी । कहिले चर्को घाम । बाँसको खाँबो । जस्तापाताको छानो । कतैकतै त्रिपालले घेरिएको । घाम लाग्दा पोल्छ अनि उखरमाउलो गर्मी हुन्छ । पानी पर्दा चुहिन्छ । चिसो मौसममा शीत पर्छ । पानी झर्छ । साँघुरो बस्ती । थोरै जमिनमा लहरै टहरा । परिवार धेरै । बास सानो र साँघुरो । रसुवाको खाल्टेका भूकम्पपीडितहरूको भोगाइ आठ वर्षदेखि यस्तै छ ।

किसानबाट टाढिँदै कृषि र भूमि

विश्व जनसंख्या ८ अर्ब नाघेको छ । विश्व भोकमरी सूचक प्रतिवेदन–२०२२ अनुसार, ८२ करोड ८० लाख मानिस भोकमरीको चपेटामा छन् । हरेक वर्ष ९० लाख मानिस भोकमरीका कारण मृत्युशय्यामा पुग्छन् । नेपाल विश्व भोकमरी सूचीमा १२१ देशमध्ये ८१ औं स्थानमा छ । 

लघुवित्तको ऋण गरिबलाई गलपासो

पछिल्लो समय लघुवित्तको ऋण र यसले नेपाली समाजमा पारिरहेको असर लगातार चर्चाको विषय बनेको छ । लघुवित्त पीडितको संख्या र समस्या भयावह छ । र, यसविरुद्ध संगठित आन्दोलन अघि बढ्न खोजेको छनक पाइन्छ । देशैभरि पीडितहरू आन्दोलित छन् । ग्रामीणवासीको समृद्धिका लागि सहयोग गर्ने उद्देश्यले उदाएका लघुवित्तहरूले छोटो समयमै मोटो रकम कमाउने बाटो लिएकाले यसको सुधारका लागि पहल गर्नु आवश्यक छ ।

सुकुम्बासी समस्या होइनन्

थापाथलीको सुकुम्बासी बस्ती हटाउन मंसिर १२ मा काठमाडौं महानगरको डोजर पुगेपछि भिडन्तको स्थिति सृजना भयो । सुकुम्बासीहरू प्रतिकारमा उत्रिए, नगर प्रहरी लगायत धेरै घाइते भए । यस घटनापछि देशैभरिका भूमिहीन सुकुम्बासीहरू आन्दोलित भएका छन् । काठमाडौं महानगर, वाग्मती सभ्यता एकीकृत विकास समिति तथा सुकुम्बासीहरूको पक्ष–विपक्षमा अनेक टीकाटिप्पणी भइरहेका छन् । सुकुम्बासीप्रतिको राज्यको नीति, तिनलाई यसरी लखेट्न हुने वा नहुने भन्ने बहस पुनः सुरु भएको छ ।

सर्वहारावर्गबाट टाढिँदै छ सत्ता र शक्ति

लोकतन्त्रको सुन्दर र सुखद् पक्ष भनेकै आवधिक निर्वाचन हो । लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्था यस्तो व्यवस्था हो, जहाँ जनता आफैँ शासित हुन र प्रतिनिधि चयन गर्न भोट गर्छन्; यसरी चुनिएका प्रतिनिधिबाट आफैँ शासित हुन्छन् । 

सर्वहारा वर्गबाट टाढिँदैछ सत्ता र शक्ति

लोकतन्त्रको सुन्दर र सुखद पक्ष भनेकै आवधिक निर्वाचन हो । लोकतान्त्रिक शासन व्यवस्था यस्तो व्यवस्था हो, जहाँ जनता आफै शासित हुन, प्रतिनिधि चयन गर्न भोट गर्छन्, यसरी चुनिएका प्रतिनिधिबाट आफैं शासित हुन्छन् । 

जो किसानहरूका लागि लडे

संयोग नै हो, फरक पृष्ठभूमिका किसान नेताहरू भीमदत्त पन्त, तुलसीलाल अमात्य र बलदेव रामको स्मृति दिवस साउन १७ मै पर्छ । यी नामहरू नेपाली किसान आन्दोलनमा अपरिचित होइनन् । यी तीनै व्यक्ति आफ्नो जीवनकालमा नेपाली किसान, गरिब र मजदुरका पक्षमा निरन्तर आवाज उठाइरहने निडर नेताका रूपमा परिचित छन् ।

बिर्तापीडित किसानलाई सुन्दैन सरकार

रसुवा कालिका–३ का प्रेमनाथ अगस्ती र उनको पुस्तौंदेखि बसोबास र खेती गर्दै आएको जमिन बिर्ता छ । उनी भूमिहीनसरह छन्, लालपुर्जा छैन । लालपुर्जा लिन संघर्ष गरिरहेका छन् । रसुवाकै उत्तरगया–४ की शान्ता ग्लान बिर्ता रैकर गराउन २०६४ सालदेखि भूमि अधिकार आन्दोलनमा संगठित छिन् तर अहिलेसम्म लालपुर्जा पाउन नसकेकोमा दुःख व्यक्त गर्दै भन्छिन्, ‘सरकारले किसानको वेदना सुनेन ।’

स्थानीय तहको निर्वाचन र भूमिसुधारका मुद्दा

स्थानीय तहको दोस्रो कार्यकालका लागि २०७९ वैशाख ३० मा निर्वाचन हुन लागेको छ । चुनावी अभियानमा सयभन्दा बढी राजनीतिक दल छन् । स्थानीय सरकार जनतासँग नजिक हुने र धेरैजसो काम पनि यहीँबाटै हुने भएकाले अहिले यसप्रति जनताको आशा र भरोसा बढ्दै गएको छ ।