हे प्रचण्ड ! अब साहस गरेर अघि बढ !!

प्लेटोको यो महावाक्यलाई, सर्वोच्च अदालतको दरपीठ निर्णयप्रति चियाको कपमा तुफान उठाउन खोज्ने सबै प्रकारका 'वृद्ध बालक' प्रवृत्तिप्रति प्रतीकात्मक कटाक्षका रूपमा आज पनि प्रयोग गर्न सकिन्छ । यो संसारमा केही मानिस यस्ता पनि हुन्छन्, जो उमेरका हिसाबले जतिसुकै वृद्ध भए तापनि बुद्धि र व्यवहारका मापदण्डमा हमेसा बालक नै रहन्छन् । त्यस्ताका निम्ति 'वृद्ध बालक' शब्दावली प्रयोग गरिन्छ । सर्वोच्चको फैसला कानुनी रूपले सही छ वा छैन भनेर वृद्ध बालकहरूले झैं केरा-केस्रा केलाएर हेर्ने धैर्य आम जनतामा अब बाँकी छैन ।
यो धैर्य एकैदिनमा हराएको पनि होइन । जनताले दिएको दुईवर्षे सीमारेखा बितेको हप्तांै होइन, महिनौं होइन, वर्षौंपछि, आजको दिनमा आएर रकमी कानुनी कुराहरू जनताको नजरमा अर्थहीन हुन पुग्छन् । म कानुनको विद्यार्थी होइन, तर न्यायका प्रति आस्था राख्ने सामान्यजन हँु । मजस्ता लाखांै सामान्यजनलाई त यति मात्र थाहा छ- न्यायको आधारमा कानुन उभिएको हुन्छ, न कि कानुनको आधारमा न्याय ! हामीजस्ता सामान्यजनलाई त यति मात्र थाहा छ कि अब कुनै पनि बहानामा संविधानसभाले आपmनो म्याद आफैं बढाउने खेला गर्नु न्यायिक होइन । सर्वोच्चको फैसला कानुनी हो वा होइन हामी भन्न सक्दैनौं तर अनन्तकालसम्म आपmनो म्याद आफंै बढाउन पाइँदैन भन्ने आदेश सोह्रै आना न्यायिक हो भनेर ठोकुवा गर्न अधिकांश जनता हिच्किचाएका छैनन् ।
अब छ महिनाभन्दा बढी म्याद थप्न पाइन्न भन्ने फैसला हुनेबित्तिकै आजको नेपालका सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण नेता प्रचण्डजीले भने, 'सर्वोच्चको फैसलामा के छ, के छैन, मलाई थाहा छैन । तर, जनताको फैसलाचाहिँ छ महिनाभित्रै संविधान बन्नुपर्छ भन्ने नै हो ।' जनताको राजनीति लामो समयसम्म गर्ने हो भने अन्य नेताजीहरूले पनि प्रचण्डजीको यो भनाइबाट शिक्षा लिनुपर्छ । अदालतले 'चोरको खुट्टा काट' भन्दा संविधानसभाले आफ्नो खुट्टा माथि तानेर अनावश्यक बबाल झक्िनुपर्ने कुनै कारण छैन । जनताको नजरमा यो कुनै रकमी कानुनी प्रश्न होइन, यो सामान्य न्यायिक विषय हो । दुई वर्षका निम्ति पाएको जनमत अब अरू कति वर्षहरूका निम्ति जनतामाथि जबर्जस्ती थोपर्ने ?
बेलायती संसद्मा आफ्नो लेबर पार्टीले स्पष्ट बहुमत प्राप्त गरेपछि ७ मे १९९७ मा भएको संसदीय दलको पहिलो बैठकमा नेता टोनी ब्लेयरले भनेका थिए, 'हामी स्पष्ट बहुमतका साथ आएका छौं, तर याद रहोस्- हामी मालिक होइनौं । मालिक त जनता हुन् । हामी जनताका सेवक हौं । मतदाताले आज हामीलाई जे दिएका छन्, त्यो फिर्ता लिएर जान पनि सक्छन् । हामीलाई दिइएको मत एक निश्चित अवधिका लागि मात्र हो । याद रहोस् ।'
आदरणीय पाठकहरू, आजभोलि जब-जब म गणतान्त्रिक नेपालका छोटे राजाहरूले पटक-पटक आपmनो म्याद आफैं बढाउने राजनीतिक सहमतिरूपी 'हुकुम प्रमाङ्गी' जारी गरेको देख्छु, तब-तब टोनी ब्लेयरको त्यो भनाइ सम्झना आउँछ । त्यसै भनिएको होइन रहेछ, बेलायतलाई लोकतन्त्रको जननी ! खैर, अब हामी १९९७ बाट अघि बढौं । आज सन् २०११ को अन्तिम दिन हो । के यो नयाँ वर्षले नेपाली जनजीवनमा कुनै नयाँ आशाको सञ्चार गर्ला त ? म यसै भन्न सक्दिनँ । तर एउटा ठोकुवा गर्न मलाई कुनै हिचकिचाहट छैन- १२ बुँदे समझदारीको आधारमा नेपालमा भएका राम्रा-नराम्रा परिवर्तनहरूलाई अब पाँच महिनाभित्र पनि संस्थागत नगरिने हो भने २०६३ सालयता खेलिँदै आएको सारा खेल 'रिप्ले' हुनेछ । दोहोर्‍याएर खेलिने खेल 'रिप्ले' मा अहिले कल्पना नै नगरिएका खेलाडी पनि मैदानमा ओर्लिने छन् । यो 'रिप्ले' को नतिजाले कसलाई कहाँ पुर्‍याउला भन्न सकिन्न । हाल चलिरहेको परिणामविहीन राजनीतिक उछलकुदबाट वाक्कदिक्क भएका आमजनता चाहेर, नचाहेर त्यो 'रिप्ले' खेलको टिकट किन्न जुलुसमा लाम लाग्ने छन् । अब पनि नेताले जनतालाई समाधान दिएनन् भने जनताले यी नेता र यो संविधानसभा दुवैको विकल्प एकैपटक खोज्न बाध्य हुनेछन् । यो अपि्रय अपरिहार्य काम २०१२ मा सुरु त हुनेछ, तर समाप्त हुने छैन । म यो कुरा 'अनुमान' होइन, 'जानकारी' का आधारबाट लेख्दैछु । के यस्तो दुःखद, अपि्रय अपरिहार्य स्थितिबाट हामीलाई कसैले बचाउन सक्छ ? के हामीसँग कुनै त्यस्तो देव छ, जसले देशलाई अनिर्णयको वर्तमान बन्धनबाट मुक्त गरोस् ?
नेपाली समाज, राजनीति र पत्रकारिताको एक ठूलो हिस्साले हमेसा कुनै न कुनै देव वा दानवको खोजी गरिरहेको हुन्छ । धेरै बितेको छैन, बाबुराम भट्टराईजीका मिडिया म्यानेजरहरूले उहाँ प्रधानमन्त्री हुनेबित्तिकै बालुवाटारमा 'देव आगमनको घोषणा' टेलिभिजन, छापा र इन्टरनेटमा राम्रैसँग गर्ने चाँजोपाँजो मिलाए । बाबुरामका बबुरा मिडिया म्यानेजरहरूले नबुझेको तथ्य के हो भने मिडियाले बनाउँदैमा कोही धेरै दिनसम्म देव बनेर टिक्न सक्दैन । आजको मूलधार नेपाली मिडिया भनेको माओको पालाको रातो किताब होइन, जसमा लेखिएका हरेक अक्षरलाई त्यसबेलाको चिनियाँ जनताले अन्तिम सत्य ठान्दथे । आजका जनताले त सोध्छन्, 'तपाईंले देव बनाएको मानिस साँच्चैको दैवी क्षमता राख्छ भने त्यसले एउटा नाथे संविधान किन बनाउँदैन ? किन महँगी र अभाव कम गर्दैन ? किन देशमा उत्पादनका अवसर बढाउँदैन ? तपाईंले देव बनाएको मानिस वास्तवमा नै देवतुल्य शक्तिले युक्त छ/हो भने हामी जनता यस्तो नारकीय जीवन बाँच्न किन बाध्य छौं ?' यी र यस्ता साधारणझैं देखिने प्रश्नहरूले 'देवत्वकरणको पक्षधर' कुनै पनि मिडिया म्यानेजरको अङकारलाई क्षणभरमा तिरोहित गराउने क्षमता राख्छन् । मिडियाले केही क्षण, केही कालका निम्ति कसैलाई देवत्वकरण गर्न नसक्ने होइन, तर त्यहाँ टिकाइराख्न कदापि सक्दैनन् । अलि-अलि दैव र अलि-अलि दानव मिलेर बनेको हुन्छ मानव । जो-जो नेता साधारण मानिसझैं भएर बसे उनीहरू, उनीहरू धेरै टिके । ढल्दा पनि जमिनमै ढले । देवता बनाइएकाहरू न त देवता बन्न सके, नत मानिस नै हुन सके । ढलेको दिन जमिनमा नखसेर एकैपटक पातालमा गायब भए ।
म हाल प्रधानमन्त्री बाबुरामजीको पुरानो शुभचिन्तक हुँ । उहाँका महत्त्वाकांक्षामात्र होइन, बाध्यताहरू पनि राम्ररी बुझ्दछु । अबको समय बाबुरामजीका निम्ति आफ्नो 'पोलिटिकल क्यारियर' को सर्वकालिक संवेदनशील समय हो । परिस्थितिको तकाजा के छ भने, अब अगाडिको खेल उहाँले एक्लै खेल्नै सक्नु हुन्न । डा'साबको कोटामा अब प्रचण्ड कमरेडसँग मिलेर खेल्नुबाहेक धेरै विकल्प बाँकी छैनन् । अब डा'साबले आफ्नो देवत्वकरण अभियानका बच्चाहरूबाट बिदा लिएर एक राजनीतिक योद्धाका रूपमा आफ्नो पार्टी अध्यक्ष प्रचण्डजीलाई सघाउनु पर्दछ । राइटिङ अन द वाल इज भेरी क्लियर । भित्तामा लेखिएको सन्देश बढो प्रस्ट छ । नेपाली जनताले थाहा पाइसके शान्ति र संविधानको सबैभन्दा ठूलो बाधक अरू कोही नभएर नेकपा माओवादीभित्रको अन्तरविरोध हो । देशको सबैभन्दा ठूलो दलभित्रको यो अन्तरविरोधको अन्त्य तत्काल हुनै पर्दछ ।
रिपोर्टस् क्लबमा पनि ऋषि धमलाले अब अरू सबै विषयका कार्यक्रम रद्द गरी 'माओवादी अन्तरविरोध सप्ताह विशेष कार्यक्रम' सञ्चालनमा ल्याउनु पर्दछ । हुनत नाटक गर्ने क्षमताको पृष्ठभूमि हेर्दा माओवादी अन्तरकलह एक नयाँ 'नाटक' पनि हुन सक्छ भन्नेहरूको कमी छैन । त्यसो हो भने, बानेश्वरबाट उठिबास हुन थालेको सुनील पोखरेलको 'गुरुकुल' समूहलाई पेरिसडाँडाको एक कुनामा नाटय तालिम 'दिन' होइन, 'लिन' आमन्त्रण गरे वेश होला ! सुनील र उनको टिमले पेरिसडाँडामा जे नाट्यकला सिक्ला, त्यो 'लाइफ टाइम एचिभमेन्ट अवार्ड' बराबर हुनेछ !
ठट्टा मजाक छाडेर, जाँदाजाँदै, म नेकपा माओवादीका अध्यक्ष प्रचण्डजीसमक्ष एक धेरै गम्भीर कुरा राख्न चाहन्छु । अध्यक्षज्यू, देशको सबैभन्दा ठूलो पार्टीको हैसियतले तपाईंको पार्टीभित्रका गतिविधिसित सबैको सरोकार हुनु स्वाभाविकै हो । जनताको छटपटी र सर्वोच्चको फैसलापछि त झन् तपाईंको पार्टीको नीतिका विषयमा जनताको 'सरोकार' ठूलो 'चिन्ता' को स्तरमा परिणत भएको छ । त्यो स्वाभाविक पनि हो । किनभने तपाईंको पार्टीको निर्णयबिना शान्ति र संविधानको जनचाहनाले मूर्तरूप पाउँदैन । प्रचण्डजी तपाईं, वैद्यजी र बाबुरामजीसित व्यक्तिगत कुराकानी नभएको धेरै भए तापनि टेलिभिजनमा तीनै थरीको मुहार रोजैजसो देख्दैछु । पछिल्ला केही महिनाहरूमा, एकातिर तपाईंको अनुहार थकित र निकै गम्भीर देखिन्छ भने बाँकी दुई कमरेडको मुहार उज्यालिँदै गएको प्रस्ट देख्न सकिन्छ ।
बाबुरामजी त बालुवाटारको बसाइले उज्यालिएका हुन् भन्ने अनुमान गर्न कसैलाई मुस्किल पर्दैन । बालुवाटार जो पस्छ, गोरो/राम्रो भएर आउँछ । कहिलेकाहीं सोच्छु, माओवादी नेतृत्वको अन्तरकलह 'नाटक' भएको भए तीनैथरी उज्यालिनुपर्ने थियो । तपाईंको मुहारको थकान र गम्भीरताले बताउँछ, कुरा त्यति सस्तो र हलुका होइन । माथि नै भनिसकें, म कसैको देवत्वकरणमा विश्वास गर्दिनँ । तर, इतिहासले कहिलेकाहीं कुनै एक व्यक्तिमाथि देश र जनताको बृहत्तर हित गर्ने वा नगर्नेजस्तो गहन जिम्मेवारी सुम्पिदिन्छ । त्यो जिम्मेवारी अहिले तपाईंको काँधमा आएको छ कमरेड प्रचण्ड ! आज देशका अधिकांश जनता, सहरिया हुन् वा ग्रामीण, धनी हुन् या गरिब, देशभित्र हुन् वा परदेशमा, कांग्रेस हुन् वा कम्युनिस्ट, मधेसवादी हुन् या पहाडी जनजाति, सबै शान्ति, संविधान र समृद्धिको पक्षमा छन् । तर शान्ति र संविधानको यात्रा हाल तपाईंको पार्टीभित्रको द्वन्द्वले गर्दा अड्किएको छ ।
द्वन्द्व जीवनको अनिवार्य हिस्सा हो । तर हरेक द्वन्द्वको एक समयसीमा हुन्छ । कुनै पनि पार्टीमा द्वन्द्वले सीमा नाघेपछि अध्यक्षले अन्तिम निर्णय गर्नैपर्ने हुन्छ । प्रचण्ड कमरेड, एक साहसिक निर्णय गरी सबैभन्दा पहिला आफू अनिर्णयको द्वन्द्वबाट मुक्त हुनुस् । प्रचण्डजी ! तपाई आफू प्रस्ट भएपछि तपाईंको पार्टी र सारा देशले सुस्पष्ट दिशानिर्देश प्राप्त गर्नेछ । अध्यक्षले 'बोल्ड डिसिजन' गर्दा केही कागजी क्रान्तिकारी बाघहरू यताउता लाग्ने कुरा गर्लान् । माओवादी अध्यक्ष स्वयं र ती कागजी क्रान्तिकारी बाघहरूभन्दा बढ्ता यो कुरा कसलाई बढी थाहा होला कि सन् २०१२ को नेपालमा र यसका छिमेकी देशहरूमा सक्कली र नक्कली दुवैथरी बाघहरूलाई लुक्न धेरै ठाउँ बाँकी हुने छैन । नेताहरू लुक्ने ठाउँ बाँकी नरहेको यस अवस्थामा जनविद्रोह एक कागजी गफ हो । कसैलाई रहर छ भने गरेर हेरे हुन्छ । त्यो कथित जनविद्रोहको मालगाडीले नेपालीका घर-आँगनमा २०६९ सालको होइन, २०४६ सालको संविधान उपहारस्वरूप ल्याउने छ ।
आजभोलि प्रचण्डजी बडा दोधारमा होलान्, पार्टीभित्र नाटकबाजी यत्तिकै चल्न दिउँ भने समय पाँच महिनामात्र छ । ठोस निर्णय गरौं त कसरी गरौं ? अब, प्रचण्डजीले बुझसिक्नुभएको होला, नेपालमा जनयुद्ध गर्न/गराउन जति साहस चाहिन्छ, शान्ति र संविधान ल्याउन त्योभन्दा धेरै बढी आँट चाहिन्छ । नेपाली जनताले पनि त हेरून्- उनीहरूका नेता पुष्पकमल दाहाल शान्ति र संविधानका निम्ति आफ्नै पार्टीभित्र कतिसम्म 'प्रचण्ड' हुन सक्दा रहेछन् ?
[email protected]
facebook.com/vijaykumarpanday

प्रकाशित : पुस १६, २०६८ ००:२८