विचार विविधा

विकास वित्तका भड्खालामा ‘विन्डो–ड्रेसिङ’

अच्युत वाग्ले

राजधानी आएर न्यायको माग गर्दै सडक प्रदर्शनमा उत्रिएका मिटरब्याजपीडित, सहकारीपीडित र लघुवित्त पीडितसँग सरकारले अनेक बुँदे सहमति गरिरहेको छ । उनीहरूका समस्यामाथि छानबिन एवम् समस्या (पनि) समाधान गर्न धेरैवटा आयोग, समिति र अध्ययन/नियमन टोली गठन भएका समाचार एकपछि अर्को आइरहेका छन् ।

पर्यावरण कसको मुद्दा ?

नवीनसिंह खड्का

नाकै थुन्नुपर्ने गरी धूवाँको कालो मुस्लो उडाउने अनि कानै टट्टाउने गरी आवाज निकाल्ने विक्रम टेम्पो सम्झनुहुन्छ ? नब्बेको दशकमा काठमाडौं र ललितपुरका सडकमा दौडिने ती तीनपांग्रेले धेरैलाई उपत्यकामा पारवहन सजिलो बनाइदिएका थिए । मिनी र साझा बसमा कोचाकोच यात्रा गर्न बाध्य सर्वसाधारणका लागि नीलो रङका विक्रम टेम्पो सस्तो र सुलभ विकल्प थिए ।

वनमा समुदायको अपनत्व

अमृता अनमोल

वन संरक्षण गर्नु हरियाली, सुन्दरता र वातावरण जोगाउनका लागि मात्र होइन । हुर्केका रूख काटेर काठ/दाउराबाट आम्दानी लिने र नयाँ रूख हुर्काउने पद्धति विकास गर्नु पनि हो । तर नेपालमा वनलाई बहुउपयोगमा लगाउन र रूखबाट पर्याप्त आम्दानी लिन सकिएको छैन ।

वित्तीय अराजकता फैलन नदेऊ

सम्पादकीय

केही समययता बैंक तथा वित्तीय संस्थाविरुद्ध अराजक गतिविधि बढ्दो छ । विभिन्न समूहले बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट लिएको ऋण मिनाहासम्मको माग राख्दै आएका छन् । त्यस्तो समूहमा वाणिज्य बैंकदेखि, लघुवित्त र सहकारी संस्थासम्मका ऋणी छन् । बैंकबाट अर्बौं ऋण लिएर व्यवसाय गर्ने अनि ऋण तिर्न अप्ठेरो हुन थालेपछि आन्दोलनको नेतृत्व गर्नेहरू पनि देखिएका छन् । मेडिकल व्यवसायी दुर्गा प्रसाईंले २० लाख रुपैयाँसम्म ऋण मिनाहाको मागसहित ऋणीहरू भेला गरेर ठाउँ–ठाउँमा प्रदर्शन गरे ।

कर्णालीको संघीयतामा कुपोषण

सोमत घिमिरे

अहिले कर्णालीमा खाद्यान्नको हाहाकार छ । खाद्यान्न भनेको चामल मात्रै हो कि कर्णालीमै उत्पादन हुने काग्नो, चिनो, कोदो पनि ? जतिबेला चामल सकिन्छ, त्यतिबेला खाद्यान्नको हाहाकार भनिन्छ । कर्णालीलाई यो भाष्यले गाँजेको लगभग पचास वर्ष भयो ।

एनआरएन नागरिकताका अस्पष्टता

किशोर पन्थी

गैरआवासीय नेपालीले दोहोरो नागरिकताको माग वर्षौंदेखि गर्दै आएका थिए । २०७२ को संविधानले दोहोरो नागरिकता व्यवस्था गर्न त सकेन तर राजनीतिक अधिकारबाहेकको गैरआवासीय नेपाली नागरिकता दिन सकिने व्यवस्था गर्‍य...

मानसिक स्वास्थ्य र योग

अरुणा उप्रेती

भारतको कर्नाटकमा राष्ट्रिय मानसिक स्वास्थ्य र स्नायु विज्ञान संस्थान छ । यहाँ मानसिक रोग विज्ञहरूको उच्च स्तरको पढाइ पनि हुन्छ । सन् १९७० मा खुलेको यो संस्थानमा आयुर्वेद अध्ययनका साथै योगासनले मानसिक ...

सार्वजनिक यातायात र जीवनको अधिकार 

सम्झना शर्मा

नागरिकलाई एक ठाउँबाट अर्को ठाउँमा सहज रूपमा आवतजावतका लागि राज्यद्वारा यातायातका साधनमार्फत गरिने प्रभावकारी व्यवस्थापन प्रणाली नै सार्वजनिक यातायात हो । सार्वजनिक यातायातको सम्बन्ध देशको अर्थतन्त्र, ...

दुर्व्यवहार पीडितका उकुसमुकुस

अनिल रघुवंशी

नेपालजस्तो देशमा यौन दुर्व्यवहारमा संलग्न अभियुक्तहरू (विशेषगरी धनी, प्रसिद्ध र शक्तिशाली) का समर्थक नै पीडितमाथि लाञ्छना लगाउन उद्यत देखिन्छन् । घटनाको खुलासा वा रिपोर्टिङमा ढिलाइ गरेर ‘प्रतिशोध साधे...

नेपालका पाठ्यपुस्तकका कमजोरी र सुधारको मोडल

होमराज आचार्य

विश्वभरि शैक्षिक  प्रणालीहरूले सबै विद्यार्थीहरूले प्रभावकारी समावेशी शिक्षा प्राप्त गरिरहेका छन् कि छैनन् ? भनी सुनिश्चित गर्न र पाठ्यक्रम संशोधन र पाठ्यपुस्तक परिमार्जनको लागि चाहिने जानकारी प्राप्त...

भूमिमा किसान महिलाको स्वामित्व  

जगत देउजा

कृषि भूमिको महत्व सबैलाई भएपनि कृषिकर्म गर्ने परिवारको लागि अझ बढी हुन्छ । उत्पादन र आर्थिक दृष्टिकोणले मात्र होईन, पहिचान र हैसियतकासाथै खाद्य र पोषण सुरक्षाको लागि पनि यो उत्तिकै जरुरी छ । किसान परि...