कृष्णप्रसाद गौतम

घर नजिकैको छङ्गाछुर भीर देख्दा कालीकोटको पलाता–९ थिर्पुकी चिउरी बटालुलाई भक्कानो छुट्छ । नछुटोस् पनि किन ? घाँस काट्न गएका १२ वर्षीय छोरा विनोदको गत वर्ष मंसिर ८ मा यही भीरले ज्यान खायो । उक्त घटनापछि उनलाई भीर देख्यो कि छोराको यादले सताउँछ । 

भूकम्पका कारण घरबास गुमाएपछि त्रिपालमा बस्दै आएका भूकम्पपीडितले चिसोका कारण धमाधम ज्यान गुमाउन थालेका छन् । वडा कार्यालयहरूका अनुसार बिहीबारसम्म चिसोले मृत्यु हुनेको संख्या २२ पुगेको छ । जसमा जाजरकोटमा १९ र रुकुम पश्चिममा ३ जनाको ज्यान गएको हो । 

भूकम्प गएको झन्डै एक महिना पुग्न लाग्दासमेत पीडितको तथ्यांक संकलन नसकिँदा सरकारीस्तरबाट अस्थायी टहरा निर्माणको काममा अलमल भएको छ । वडा कार्यालयमार्फत पालिकास्तरीय विपद् व्यवस्थापन समितिले लाभग्राहीको तथ्यांक प्रमाणित गरी जिल्ला विपद् व्यवस्थापन समितिमा नपठाउँदा पहिलो किस्ताको रकम वितरणमा ढिलाइ भइरहेको हो । 

जाजरकोट भूकम्पले घरबारविहीन भई पाल टाँगेर बसिरहेका पीडितहरू थप सकसमा छन् । चिसोले बिरामी परिरहेका उनीहरूलाई कहिलेसम्म अस्थायी टहरामा सारिनेसमेत टुंगो हुन सकेको छैन । राजनीतिक दल, संघसंस्था र व्यक्तिगत रूपमा अस्थायी टहरा बनाउने काम भइरहे पनि सरकारीस्तरबाटै ठोस रूपमा काम हुन सकेको छैन ।

भूकम्पमा दुईवटा घर भत्किएपछि आठ जनाको परिवारसहित नलगाड नगरपालिका–४ च्युरीदाराका ४५ वर्षीय भक्तबहादुर विक त्रिपालमुनि बस्दै आएका छन् । ६ रोपनी जग्गा भए पनि त्यहाँको उब्जनीले ३ महिना पनि खान नपुग्ने भएपछि उनलाई मजदुरीका लागि बर्सेनि भारत जानुपर्ने बाध्यता छ ।

भूकम्पबाट घर भत्किएपछि कुशे गाउँपालिका–९ मोताई गाउँका ५३ वर्षीय रामसिलम गिरीको परिवार त्रिपालमा बस्दै आएको थियो । रामसिलम दमका बिरामी थिए । वडाध्यक्ष शिवराज गिरीका अनुसार चिसोले गर्दा रामसिलमको दम बढिरहेको थियो । स्वास्थ्य अवस्था कमजोर हुन थालेपछि उपचारका लागि जिल्ला अस्पताल लैजाने तयारी गरियो ।

भूकम्पका कारण घरबास गुमाएका जाजरकोटका थप दुई भूकम्पपीडितको बुधबार ज्यान गएको छ । कुशे गाउँपालिका–९ मोताई गाउँका ५३ वर्षीय रामसिलम गिरी र नलगाड नगरपालिका–४ की २८ वर्षीया धनकुमारी खत्रीको मृत्यु भएको हो । योसँगै अत्यधिक चिसोका कारण ज्यान गुमाउने भूकम्पपीडितको संख्या १० पुगेको छ । 

अत्यधिक चिसोका कारण जाजरकोटको भेरी नगरपालिका–२ मा एक शिशुको मृत्यु भएको छ । जिल्ला अस्पतालका अनुसार भेरी नगरपालिका–२ पुरानोरिसाङका हुकुमबहादुर पुनकी एक महिनाकी छोरी निरुताको चिसोका कारण निमोनिया हुँदा मृत्यु भएको हो ।

जाजरकोटको रामीडाँडा केन्द्रबिन्दु बनाइ भूकम्प गएको १७ दिन बितिसक्दा पनि प्रभावितहरुको एकीकृत तथ्यांक अझै आउन सकेको छैन् । तथ्यांककै अभावमा राहत वितरण र पुर्ननिर्माणमा अन्योल देखिएको छ । स्थानीय, प्रदेश र संघीय सरकारका निकायबीच आपसी समन्वय नहुँदा राहत वितरणमा जथाभावी भएको छ भने पुनर्निर्माण र पुनर्स्थापनको काममा पनि ढिलाइ भइरहेको छ ।

घर भत्किएपछि त्रिपालको ओतमा खुला आकाशमुनि रात काट्दै आएका भूकम्प प्रभावितमध्ये थप दुईसहित ७ को चिसोका कारण ज्यान गएको छ । छेडागाड–१३ की ५६ वर्षीया मनसरा कामी र जुनीचाँदे–४ की ८९ वर्षीया सुगिली नेपालीको शनिबार मृत्यु भएको हो । यसअघि पनि चिसोकै कारण ५ जना भूकम्प प्रभावितको मृत्यु भइसकेको छ ।