मायादेवी गाउँपालिका–४, तुल्सीडिहवाका मोविन अहमद अहिले पाँच जनाको परिवार कसरी पाल्ने भन्ने चिन्तामा छन् । ऋण गरेर पाँच बिघामा रोपेको धान डुबेको छ । ‘अरू आयस्रोत केही छैन,’ उनले भने, ‘सम्पत्ति भनेकै खेत हो ।’
स्वदेश र विदेशबाट शान्ति सन्देश र प्रेरणा लिन धेरै पर्यटक लुम्बिनी आउँछन् । बुद्ध धर्मावलम्बी र अनुयायी भने तीर्थाटनको लक्ष्य हुन्छ । शुभेच्छुक शान्ति र सद्भावको ऊर्जा लिन आउँछन् । यहाँ दिनहुँ सयौं व्यक्तिको आवागमन हुन्छ ।
सरकारले सन् २०२० लाई नेपाल भ्रमण वर्ष घोषणा गरी प्रचारप्रसार अभियान सञ्चालन गरे पनि लुम्बिनी र यस आसपासको क्षेत्रमा भने चहलपहल शून्यजस्तै छ । भ्रमण वर्ष सुरु हुन चार महिना मात्र बाँकी भए पनि न तयारी छ, न त जानकारी नै । स्थानीय सरकारदेखि सरोकारवाला सबै बेखबर छन् ।
प्रक्रिया नपुर्याई पहुँचका आधारमा कर्मचारी नियुक्त गरिएकामा सरकारले लुम्बिनी विकास कोषसँग स्पष्टीकरण सोधेको छ । एक साताभित्र नियुक्तिको कारण र आधार पेस गर्न निर्देशन दिंदै संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयले भदौ ३ गते पत्र पठाएको हो ।
साउन महिनाको अन्तिम सोमबार श्रद्धालुहरुले ४ किमि घस्रँदै गएर तौलेश्वरनाथ महादेव मन्दिरमा जलार्पण गरेका छन् । साउनमा गरिने भगवानको शिवको पुजाआजाबाट मनोकाक्षा पुरा हुने जनविश्वास रहेको छ । त्यसैक्रममा वाणगंगा नदीको रामघाटमा स्नान गरि शुद्ध भई बिहानैदेखि सदरमुकाम तौलिहवास्थित मन्दिरमा जलार्पण गर्दै पुजाआजा गर्नेको दिउँसोसम्मै भीड थियो ।
यहाँ रहेका थाइल्यान्डका भिक्षु आम्पुल भिसा सकिनुभन्दा एक दिनअघि मंगलबार स्वदेश फर्किए । ६ वर्षदेखि यहाँ बस्दै आएका उनी भिसा अवधि थप्न नसकेपछि फर्किएका हुन् । यसले आफू दुःखी भएको उनले बताए ।
वाणगंगा नगरपालिकाले सामुदायिक वन क्षेत्रभित्र ग्यारेज निर्माण गरेको छ । वाणगंगा–४, दरखास्तमा ६ करोड रुपैयाँ लगानीमा चारतले कार्यालय भवन निर्माण गरिएको छ । उक्त भवन मात्र नम्बरी जग्गामा छ । त्यसको उत्तरपट्टि शिव मन्दिर सामुदायिक वन रहेको छ ।
नागपञ्चमीका दिन धेरै ठाउँमा कागजको नाग टाँसेर पूजाआजा गरियो । यहाँस्थित तौलिहवामा जिउँदो नागको पूजा गरियो । जिउँदो नागको पूजा गर्न यहाँ सोमबार बिहानै तौलेश्वरनाथ महादेव मन्दिर परिसरमा भीड लागेको थियो । जिउँदो नागको पूजा गर्न कतिपय डराउँछन् । कतिपय रोमाञ्चित हुन्छन् ।
