चन्द्र ढकाल

प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल लगायत उच्च सरकारी अधिकारीहरूसँग मन्दीमा गैरहेको अर्थतन्त्र उकास्नेबारे छलफल गरेकै दिन म खुन्मिङमा आयोजना हुने चीन दक्षिण एसिया व्यापार मेला र बिजनेस फोरममा सहभागी हुन चीनतर्फ जाँदै थिएँ ।

आर्थिक गतिविधि संकुचित हुँदै जाँदा अन्ततः मुलुकको अर्थतन्त्र नै मन्दीतर्फ उन्मुख छ । केन्द्रीय तथ्यांक कार्यालयले हालै सार्वजनिक गरेको प्रतिवेदन अनुसार, उद्योग, निर्माण र व्यापार क्षेत्रको वृद्धिदर चालु आर्थिक वर्षका तीनवटै त्रैमासमा निरन्तर ऋणात्मक छ । 

नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघको अध्यक्ष निर्वाचित भएपछि ५ वटा प्राथमिकतालाई अगाडि सारेको छु । वर्तमान संकटलाई निकास दिन ५ प्राथमिकतालाई जोड दिएको छु । पहिलो- आर्थिक संकटबाट कसरी बाहिर निस्कने ? यसमा  नेपाल सरकार, राष्ट्र बैंक, नियमनकारी निकाय र निजी क्षेत्र मिलेर समस्याबाट बाहिर निस्कन सकिन्छ भन्ने मेरो मान्यता हो । दोस्रोमा, एउटा व्यावसायिक छातासंठनको प्रतिनिधिको नाताले बोलिरहँदा लगानीको वातावरण सहज बनाउने हो । चाहे त्यो आन्तरिक लगानी होस् या वैदेशिक लगानी (एफडीआई)बाट होस् ।

अर्थ मन्त्रालय आर्थिक वर्ष २०७९–८० का लागि बजेट निर्माणको अन्तिम तयारीमा जुटेको छ । मुलुकको आर्थिक विकास तथा समृद्धिको दिशानिर्देश गर्ने बजेट तथा कार्यक्रममा आम नागरिकको चासो रहने गर्छ । मुलुक लामो समय विभिन्न राजनीतिक आन्दोलनबाट गुज्रिएका कारण आर्थिक विकास र समृद्धिमा निकै पछि परेको छ ।

वैधानिक बाटोबाट रेमिट्यान्स भित्र्याउने पहिलो कम्पनीका रूपमा आईएमई छ । त्यसपछि मात्र अरू कम्पनी पनि थपिएका हुन् । यो क्रमले दुई दशक पार गरिसकेको छ । अहिले आईएमई रेमिट्यान्सको पर्यायवाची शब्द जस्तै बनेको छ । अहिलेको परिस्थितिमा रेमिट्यान्स घटेको छ । नेपालबाट वैदेशिक रोजगारीमा जानेमध्ये धेरै अदक्ष जनशक्ति जाने गरेका छन् ।

मुलुक अहिले कोभिड–१९ को दोस्रो लहरको चपेटामा छ । विश्व स्वास्थ्य संगठन, नेपाल सरकार तथा स्वास्थ्य सरोकारवालाहरूले सम्भावित तेस्रो लहरको चुनौतीपूर्ण अवस्थाबारे सचेत गराइरहेका छन् ।