रामेछाप र दोलखाको सिमाना हो मिल्ती खोला । मिल्ती खोलाको छेवैमा छ शीतला देवीको मन्दिर । यही मन्दिरको नामबाट बसेको शीतली बजारबाट पश्चिम उकालो चढ्न थालेपछि सुरु हुन्छ मेलुङ्ग गाउँपालिका । डाँडाखर्क, भेड्पु, घ्याङसुकाथोकर, पोवटी, अँधेरी खोला हुँदै शैलुङ्गेश्वरी गाउँपालिका र रामेछापको दोरम्बा गाउँपालिकासम्म फैलिएको छ मेलुङ्ग ।
सहरको प्राचीन बजार असनमा बहस चलिरहेको छ– अहिले नगरे कहिले गर्ने ? युवा एकजुट भएका छन् । तात्तिएका छन् । फुटपाथ पसलले अस्तव्यस्त बनाएको असनलाई व्यवस्थित बनाउने शंखनाद गरेका युवालाई प्रौढहरू प्रोत्साहित गर्दै छन् । भन्दै छन्– ‘ठीक गर्यौ । असनमा हुने भीडको मूल कारक यिनीहरू नै हुन् ।’
लकडाउन थपिएको थपियै छ तर लकडाउन खुल्ने खबरले मन बढी आतंकित भएको छ । केही दिनअघि लकडाउन आंशिक खुल्दा सहर अस्तव्यस्त बन्यो । लकडाउनमा चिल्लो पारिएका सडकले पहिलो जाम भोग्यो । समूह-समूहमा निस्किएका मानिसको पदचापले लकडाउनमा टल्किएका सडक मैला भए ।
चीनबाट सुरु भएको संक्रामक रोग विश्वभर फैलिन थालेपछि विश्व स्वास्थ संगठनले कोरोना भाइरस संक्रमणलाई महामारी घोषणा गर्यो । र यससँग लड्न सबै राष्ट्रहरुलाई एकजुट हुन आव्हान गर्यो ।
थुप्रै पुस्तकले भरिएको भण्डारजस्तो देखिने एउटा बेनाम पुस्तकालय । अव्यवस्थित र छरपस्ट पुस्तकहरू । केही पुस्तक र्याकमा ठडिएका छन् तर पुस्तक क्रम, संकेत चिह्न केही छैनन् । अघिल्लो दिन देखेका पुस्तक हराइरहेका छन् । पुराना पुस्तकका गाता च्यातिन थालेका छन् ।
उपत्यका पुराना तस्बिरहरूमा जति सुन्दर र आकर्षक देखिन्छ यसको इतिहास षड्यन्त्र, जालझेल, हिंसा र हत्याका कथाहरूले भरिएको भेटिन्छ । धर्मकर्ममा अगाध श्रद्धा राख्थे शासकहरू ।
काठमाडौं उपत्यका सम्पदा सहरहरूले धनी छ । पूर्व, पश्चिम, उत्तर, दक्षिण चारैतिर छरिएर बसेका स–साना बस्तीहरू– हरिसिद्धि, लुभु, ठेचो, बज्रबाराही, साँखु, खोकना, टोखा, इचंगु, चाँगु, मनमैजु, धर्मस्थली, सिद्धिपुर, इन्द्रायणी, हाँडीगाउँ, बज्रबाराही आदि सहरहरूमा मनाइने चाडपर्वहरू यहाँको मौलिक सांस्कृतिक एवं ऐतिहासिक सम्पदा हुन् ।
‘अनुभव भएकाहरूले पनि सिद्धान्तको अध्ययनमा लाग्नैपर्छ र गम्भीरतापूर्वक पढ्नैपर्छ । अनिमात्र उनीहरू आफ्नो अनुभवलाई व्यवस्थित पार्न तथा सार रूप दिन र सिद्धान्तको स्तर उठाउन समर्थ हुनेछन् ।’के आजका कम्युनिष्ट/वामपन्थी/मार्क्सवादी/लेनिनवादी/ या माओ विचारधारामा विश्वास राख्नेहरू कसैले पनि माओत्सेतुङका उपरोक्त उक्ति अनुशरण गर्छन् ?
