देवेन्द्र भट्टराई

नक्कली भुटानी शरणार्थी मुद्दाको बहस क्रममा आइतबार प्रतीवादी पक्षपोषण गर्न आएका वरिष्ठ कानुन व्यवसायीहरूले गिरोहले झन्डै ५ वर्षसम्म गृह मन्त्रालय र मातहतमा चलाएको धन्दालाई लिएर त्यही समयका एक जना मात्रै गृहमन्त्रीलाई दोषी देखाउनुको अर्थ नरहेको जिकिर गरेका छन् ।

पाटन उच्च अदालतमा जारी नक्कली भुटानी शरणार्थी मुद्दाको बहसमा शुक्रबार भुटानी शरणार्थी नेता टेकनाथ रिजालको पक्षका कानुन व्यवसायीले मानव तस्करीमा ‘असहयोग’ गरेका कारण रिजाललाई फसाइएको तर्क गरेका छन् । नक्कली शरणार्थीका नाममा भइरहेको मानव तस्करी तहको किर्तेबारे अवगत गराउने नेतालाई नै ‘असहयोगी’ व्यवहार गरिएको उनका कानुन व्यवसायीको भनाइ थियो । 

‘भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका लाने भन्दै करोडौं असुली’ शीर्षकमा २०७९ जेठ ३१ मा कान्तिपुरमा प्रकाशित समाचारमा शरणार्थी नेता टेकनाथ रिजालले दिएको सूचना र प्रमाण शुक्रबारको पाटन उच्च अदालतको ६ नम्बर इजलासमा बहसको विषय बन्यो ।

नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाउन गिरोह सञ्चालन गर्नेमध्येका नाइके ललितपुरका सानु भण्डारीको पक्षमा बहस पैरवी गरिरहेका थिए, वरिष्ठ अधिवक्ता शरद कोइराला । यो गम्भीर अभियोग र मुद्दाका कारण झन्डै ७ महिनायता थुनामा रहेका प्रतिवादी भण्डारीलाई थुनामुक्त गराउन कानुनका दफा–उपदफा र देशी–विदेशी नजिर सुनाइरहेका अधिवक्ता कोइरालालाई बीचैमा रोकेर इजलासमा बसिरहेका न्यायाधीश प्रकाश खरेलले सरोकार राखे, ‘यहाँ सिद्धान्तका कुरा धेरै आइसके, अब ठोस कुरा मात्रै राखौं ।’

महिनौंदेखिको आलटालपछि मंगलबारदेखि उच्च अदालत, पाटनमा नियमित सुनुवाइमा परेको नक्कली भुटानी शरणार्थी मुद्दामा यो प्रकरणको थालनी गर्ने तत्कालीन गृहमन्त्री रामबहादुर थापा र पूर्वगृह सचिव प्रेमकुमार राईसमेत सिधै छानबिनको दायरामा आउनुपर्ने तर्क पेस भएको छ ।

नेपाली नागरिकलाई भुटानी शरणार्थी बनाउँदै अमेरिका पठाइदिने भन्दै गिरोह सञ्चालन गरेको आरोपविरुद्ध तत्कालीन गृहमन्त्री, गृह सचिव, उपप्रधानमन्त्री, सुरक्षा सल्लाहकारसहितको मुद्दामा मंगलबारबाट पाटन उच्च अदालतमा निरन्तर सुनुवाइ हुने भएको छ ।

केही महिनायता जगन्नाथ देवलस्थित केन्द्रीय र भद्रगोल जेल पुग्नासाथै अनौठो अनुभूति हुन्छ, चहलपहल र रजगज देखेर । कोही सुटबुटमा आउँछन्, कोही आसेपासे लिएरै छिर्छन् । कसैको झन्डावाल गाडी त जेलको गेट नाघेरै भित्र पुग्छ । सबैजसो मूलधारे पार्टीका वरिष्ठ जन यिनै जेलहरूमा भेटिन्छन् । त्यसमाथि सत्ताधारी दल नेपाली कांग्रेसको हकमा सानेपा मुख्यालयभन्दा यदाकदा चर्को भीड जगन्नाथ देवलतिर देखिन्छ । विशेषतः ‘दाइ’ लाई भेट्न आउनेहरूको लर्को देखिन्छ यहाँ ।

नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा ६ महिनादेखि थुनामा रहेका आरोपीहरुको मुद्दाको सुनुवाई उच्च अदालतमा सरेको सर्‍यै छ । नेपालीलाई भुटानी शरणार्थी बनाएर अमेरिका लैजाने भन्दै ५ वर्षयता जारी रहेको ठगी तथा संगठित अपराधको यो गिरोहका मुख्य नाइकेहरु केशव दुलाल, सानु भण्डारी र टंक गुरुङलाई गत वर्ष चैत १२ मा उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयले पक्राउ गरेको थियो ।

यो १ सय वर्षअघिको कुरा हो । ओखलढुंगाको चेस्कु गाउँमा बस्थ्यो, एउटा खेतीकिसानी सुनुवार परिवार । कर्णवीर र पद्मा सुनुवार ‘सानो छ खेत, सानो छ बारी’ भाकामा साँझ–बिहानको जोहो गरिरहेका हुन्थे । गाउँघरमा चलेको ऋणपान, भाका र चक्रे ब्याज त्यही सानो परिवारमा पनि थपिएकै थियो । त्यसपछि अरू गाउँले र रोजीरोटीमा मुग्लान छिर्नेको ताँतीमा मिसिएका थिए कर्णवीर पनि ।

सर्वोच्च अदालतको संवैधानिक इजलासमा पेशी तोकिएका मुद्दाहरूको चाप र संख्याका कारण गिरिबन्धु चियाबगानको मुद्दाको स्थिति बुधबार ‘हेर्न नभ्याइने’मा परेको छ । यो मुद्दाको अर्को पेशी माघ ३ गतेलाई तोकिएको छ ।