पाटन, पट्को टोलस्थित नारायण मन्दिरबाट चोरिएर अमेरिका पुर्याइएको वासुदेव–कमलाजा (लक्ष्मी–नारायण) मूर्ति लामो खोज–अनुसन्धान र कूटनीतिक प्रयत्नपछि सोमबार घर फर्किएको छ ।
पाटनको पट्को टोलबाट ३७ वर्षअघि हराएर एक वर्षअघि अमेरिकाको डल्लास म्युजियममा भेटिएको वासुदेव–कमलाजा (लक्ष्मी–नारायण) को मूर्ति सोमबार ल्याइपुर्याइँदै छ ।
भारतको बिहार राज्यमा गया सहरनजिकै एउटा गाउँ छ— गेहलौर । त्यही गाउँमा एक खेतीकिसानी बस्थे, दशरथ माझी । अग्लो पहाडी चट्टान नाघेर मात्रै औषधिमुलो किन्नलाई पुग्न सकिने त्यो गाउँमा एक दिन दशरथकी श्रीमतीलाई व्यथा लाग्छ । त्यो पहाड छिचोलेर सहर पुगेपछि मात्रै दशरथ छोरीका बाबु बन्छन् तर श्रीमतीको भने निधन हुन्छ । यो सत्य कथा र पीडाका माझ एक्लो सपनाजीवी बन्दै माझीले अठोट गर्छन्— त्यो विशाल पहाड छेडेर सडक बनाइछाड्ने । नभन्दै २२ वर्ष समय खर्चेर उनले बाटो पनि बनाए ।
तेह्रौं शताब्दी आसपासका प्राचीन नेपाली सम्पदा अमेरिकाको न्युयोर्कमा भेटिएको चार वर्षपछि अदालती प्रक्रियाबाट ‘उत्पत्ति र आधिकारिकता’ प्रमाणित गरेर चाँडै घर फर्काइने भएको छ । नेपालसहितका मुलुकबाट चोरी गरी अमेरिका पुर्याइएका प्राचीन सम्पदा भारतीय मूलका एक अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारीको संग्रहमा पाइएको थियो ।
नेपालबाट चोरेर अमेरिका पुर्याइएका तीनवटा प्राचीन सम्पदा फिर्ता हुने भएका छन् । ती सम्पदाको ‘उत्पत्ति र आधिकारिकता’ पुष्टि भएपछि अमेरिकाको न्युयोर्कस्थित न्यायाधिवक्ता कार्यालयले नेपालमै फर्काइदिन लागेको हो ।
सगरमाथा आरोहण गर्न १२ दिनअघि काठमाडौं उत्रिएका बहराइनका राजकुमार शेख मोहम्मद हमाद मोहम्मद अल–खालिफासहितको समूहले ल्याएको कोरोनाविरुद्धको खोपको ‘प्रमाणिकता’ विवादास्पद बनेपछि बहराइनस्थित नेपाली राजदूत पदम सुन्दास अनुसन्धानमा तानिएका छन् ।
जीवनकै उर्वर १० वर्षभन्दा लामो अवधि जापानका फुकोओका, नागोया र टोकियोतिर कामको खोजीमा भौंतारिएका गैंडाकोटका दिनेश शर्मा अहिले मध्यतराईदेखि पहाडका भित्री गाउँबस्तीसम्म हरिया मकैका घोगा बटुल्दै हिँडिरहेका हुन्छन् ।
चितवनको शिवनगर छँदा गाई गोठालो जाने हूलहुद्दामा पुष्पकमल र अमर सँगैजसो हुन्थे । त्यही गौचरन छेउमा फुटबल खेल्दा पनि यी दुई एउटै मैदानमा उफ्रन्थे । पढाइमा तल्लो–माथ्लो कक्षा भए पनि यी दुवै शिवनगर स्कुलमै पढ्थे । दुवैको जन्म साल एकै थियो— २०११ ।
