नारायणहिटी दरबार संग्रहालयभित्र ‘डिनर र टुर सेवा’ सञ्चालन गर्ने सरकारी योजनाप्रति सम्पदा संरक्षणविद्हरूले तीव्र आपत्ति जनाएका छन् । संग्रहालय बनाइएको दरबारको भित्री संरचना छुन नहुने उनीहरूको भनाइ छ । संरक्षणविद् तेजरत्न ताम्राकारले संग्रहालय बनाइसकेपछि त्यहाँ जबरजस्ती नगरी संरक्षणकै सिद्धान्तअनुसार काम गर्नुपर्ने बताए । ‘यो जबरजस्ती गर्ने ठाउँ नै होइन,’ ताम्राकारले भने, ‘संरक्षण गर्ने भन्दै संग्रहालय बनाउने अनि काममा चाहिं संरक्षणको सामान्य सिद्धान्त पनि याद नगर्ने ? यो कस्तो योजना हो सरकारको ?’

सरकारले नेपाल गुठी संस्थानलाई बुझाउनुपर्ने रकम १६ अर्ब नाघेको छ । भूबहाल, मुआब्जा, क्षतिग्रस्त सम्पदा पुनर्निर्माणको रकम नपाउँदा संस्थानलाई आर्थिक समस्या परेको छ ।

टुंडिखेलको दक्षिणतिरको बार पालले छोपेर भित्र हेर्न नमिल्ने बनाइएको छ । भित्र एकछेउ माटो थुपारेर अग्लो पहाडझैं बनाइएको छ । त्यहाँ झारपात उम्रिएर हरिया बनेका छन् । नजिकै घर तथा भवनका भग्नावशेष थुपारिएको छ । डोजरले ती भग्नावशेषलाई मिलाएर थुपार्ने काम गरिरहेका हुन्छन् । त्यसकै अर्का छेउमा धरहरा पुनर्निर्माणका लागि ल्याएका सामग्री थुपारिएका छन् । छेउमा केही टहरा छन्, नजिकै ठूलाठूला ट्रम, टिपरलगायतका मालबाहक सवारीसाधन । 

ऐतिहासिक र धार्मिक महत्वको क्षेत्र दुइ माजु मन्दिर परिसरको सम्झौता खारेज हुने भएको छ । दुइ माजु क्षेत्रमा सरसफाइ गर्ने जिम्मेवारी पाएकी गोरखा तान्द्राङकी अमृता भट्टराईले सम्झौता खारेज गर्न गत साता गुठी संस्थानमा निवदेन दर्ता गराएपछि संस्थानले खारेज गर्ने प्रकृया अघि बढाएको हो । 

काष्ठमण्डप पुनर्निर्माणका क्रममा पाँचौं शताब्दीको मेथ फेला परेको छ । काष्ठमण्डपका काठको ल्याब परीक्षणमा यस्तो तथ्य फेला परेको हो । यसअघि जग परीक्षण गर्दा सातौं शताब्दीको भएको पत्ता लागेको थियो । जगको परीक्षणअघि काष्ठमण्डपको इतिहास १२ औं शताब्दी मानिन्थ्यो । ‘अब सात सय वर्ष इतिहास सर्‍यो,’ काष्ठमण्डप पुनर्निर्माण समितिका संयोजक राजेश शाक्य भन्छन्, ‘परीक्षण गर्न थप केही नमुना पठाएका छौं । अझै नयाँ तथ्य पत्ता लाग्न सक्छन् ।’