सिर्जना काफ्ले

लैंगिक उत्तरदायी बजेट समतामूलक समाज निर्माणका लागि स्रोत रणनीति हो । सुशासन संयन्त्रका रूपमा यसले लैंगिकमैत्री योजना निर्माण, कार्यक्रम र उपलब्धिको माध्यमबाट जेन्डर ग्यापलाई पूरा गर्छ । 

सन् २०१४ मा स्वीडेनकी विदेश मामिलामन्त्री मार्गरेट वाल्सटोमले महिलावादी विदेश नीतिको अवधारणालाई विश्वसामु प्रस्तुत गरेकी थिइन् । क्यानडा, फ्रान्स, मेक्सिको, लक्जम्बर्ग, स्पेन, जर्मनी, चिली, नेदरल्यान्ड्सलगायतका देशमा पनि महिलावादी विदेश नीति अवलम्बन गरिएको छ । महिलावादी विदेश नीति लागू गर्न त्यतिबेला मात्र सम्भव भएको हो, जतिबेला राज्यका जिम्मेवार व्यक्तिहरूले महिलावादी दृष्टिकोण सबैको हितमा हुन्छ भनेर अंगीकार गरे । 

महिलावाद समन्यायमा आधारित राजनीतिक विचारधारा हो । महिलावादको अध्ययन क्षेत्र दर्शन, विचार, सिद्धान्त, राजनीति, इतिहास, समाजशास्त्र र अर्थशास्त्रसँग अन्तरसम्बन्धित हुन्छ । नेपालमा महिलावादलाई पूर्ण रूपमा राजनीतिक ढंगले व्याख्या गरिएको त्यति पाइँदैन बरु महिलाको मात्र विषय बनाएर आंगिक रूपमा प्रस्तुत भएको छ । फलस्वरूप महिलावादको वैचारिक रूपमा स्पष्टता आउन सकेको छैन ।

आवधिक निर्वाचन लोकतन्त्रको महत्त्वपूर्ण अवयव हो । नागरिकले निर्वाचनबाट आफ्नो प्रतिनिधि छनोट गर्छन् र तिनै प्रतिनिधिमार्फत आफ्ना चाहना र आवश्यकता पूरा हुने अपेक्षा राख्छन् । निर्वाचनले समाज र राज्यको लोकतन्त्रीकरण प्रक्रियालाई मजबुत बनाउँछ । राजनीतिक रूपमा सीमान्तीकरणमा पारिएका लिंग र समुदायको सशक्तीकरणमा पनि यसले मद्दत गर्छ ।