हिमा गाउँपालिकास्थित चिउडीका ५६ वर्षीया हेमा अधिकारीका श्रीमान् र छोरा दुवै जना व्यापारको सिलसिलामा जिल्ला बाहिर गएका छन् । हिउँदको दुई महिनादेखि उनकी छिमेकी तुला अधिकारी पनि एक्लै घरमा बसिरहेकी छन् ।
जुम्लाका सबै स्थानीय तहले स्थानीय पाठ्यक्रम तयार पारे पनि विद्यार्थीले पढ्न नमान्ने समस्या देखिएको छ । स्थानीय तहहरूले पाठ्यक्रम तयार पारे पनि त्यसका आधारमा पाठ्यपुस्तक तयार नगर्दा विद्यार्थीले रुचि नदेखाएका हुन् ।
जुम्लामा दिन प्रतिदिन चिसो बढ्दै गएपछि स्थानीयहरू चिसो छल्न तातोपानी धारामा नुहाउन जाने गरेका छन् । पुस लागेसँगै तातोपानी धारामा नुहाउने मानिसको घुइँचो लाग्न थालेको हो ।
अन्तरजातीय बिहे गरेका हुम्लाको सर्केगाड गाउँपालिका–१ जैरको नात्ता गाउँका चन्द्रे कामी एक सातादेखि बेपत्ता छन् । मुगुको सोरु गाउँपालिका–१ लिप्रुकी सुन्तली भनिने रमिला मल्लसँग प्रेम विवाह गरेका उनी गत बुधबारदेखि बेपत्ता पारिएका हुन् ।
जिल्लामा फल्ने प्रांगारिक स्याउको उत्पादन बर्सेनि घट्दै गएको छ । स्याउ उत्पादन हुने क्षेत्र बढ्दै गए पनि सिँचाइ अभाव र मौसम परिवर्तनका कारण बर्सेनि स्याउको उत्पादन घट्दै गएको हो । जुम्लामा २०७६ मा १२ हजार मेट्रिक टन स्याउ उत्पादन भएको थियो भने २०७७ मा घटेर ६ हजार एक सय मेट्रिक टन मात्रै स्याउ उत्पादन भयो ।
जुम्लामा फल्ने प्राङ्गारिक स्याउको उत्पादन घट्दै गएको छ । सिँचाइ अभाव र मौसम परिवर्तनका कारण उत्पादन घट्दै गएको हो । जुम्लामा २०७६ सालमा १२ हजार मेट्रिक टन स्याउ उत्पादन भएको थियो भने २०७७ सालमा घटेर ६ हजार एक सय मेट्रिक टन मात्रै उत्पादन भयो । यो वर्ष भने बढेर १० हजार ५ सय टन उत्पादन भएको कृषि विकास कार्यालयका प्रमुख बालकराम देवकोटाले बताए ।
तिला गाउँपालिकाले १ सय ५० युवालाई उद्यमी बनाउन सहुलियत कर्जा अभियान सुरु गरेको छ । आर्थिक विकास तथा विपन्न नागरिकको आयआर्जन वृद्धिका लागि युवालाई उद्यमी बनाउन लागिएको हो ।
कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले डाक्टरी पढाउन थालेसँगै कर्णालीवासीको सपना पूरा भएको राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले बताएकी छन् । आइतबार जुम्लाको खलंगास्थित कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा एमबीबीएस पढाईको शुभारम्भ गर्दै औपचारिक रुपमा जुम्लामा चिकित्सा विज्ञानको पढाई सुरु भएको हो ।
कर्णाली प्रदेशको जुम्लामा यतिखेर बेग्लै चहलपहल छ । यहाँ देशका कुनाकाप्चाबाट तन्नेरी आउन थालेका छन्, डाक्टर बन्ने सपना बोकेर । जुम्लास्थित कर्णाली स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानमा एमबीबीएस पढाइ हुने भएपछि विद्यार्थी यहाँ आएका हुन् ।
जुम्लामा बालुवा खानीमा पुरिएर दुई जनाको मृत्यु भएको छ । तिला गाउँपालिका–९ को धाराखोलास्थित बालुवा खानीमा पुरिँदा सोही वडाकी १९ वर्षीया निली रावत र उनकी बहिनी नाता पर्ने १५ वर्षीया नीरमाया रावतको मृत्यु भएको हो ।
