सिफारिस मिचेर सबैतिर हस्तक्षेप

पोखरा महानगर प्रमुख र उपप्रमुख उम्मेदवार छान्न एमाले नगर कमिटीले वैशाख २ मा आन्तरिक निर्वाचन गर्ने तयारी गरेको थियो । दुवै पदमा ३/३ जनाको नाम सिफारिस गर्न निर्वाचनको तयारी भइरहँदा त्यसलाई रोकेर आकांक्षी सबैको नाम केन्द्रमा पठाउने सहमति भयो । प्रमुखमा १२ र उपप्रमुखमा ११ जना आकांक्षी थिए । दुवै पदमा महानगरकी निवर्तमान उपप्रमुख मञ्जुदेवी गुरुङ आकांक्षी थिइनन् । तर वैशाख १० को एमाले सचिवालयको बैठकले पार्टीको केन्द्रीय सदस्यसमेत रहेकी गुरुङलाई पुनः उपप्रमुखको उम्मेदवार बनाउने निर्णय गर्‍यो । प्रदेश समिति सदस्य दीपक पौडेललाई प्रमुखका रूपमा अघि सार्दा गुरुङले असन्तुष्टि जनाएकी थिइन् । पौडेल विवादित बनेपछि उनको सट्टामा प्रदेश सांसद कृष्णबहादुर थापाले टिकट पाएपछि गुरुङले पनि उपप्रमुखको उम्मेदवारी दिएकी हुन् ।

पर्वतको कुश्मा नगरपालिका प्रमुखमा कांग्रेसको नगर र जिल्ला कार्यसमितिको सिफारिसमा नपरे पनि निवर्तमान प्रमुख रामचन्द्र जोशीले माथिबाटै टिकट ल्याएर उम्मेदवार बनेका छन् ।

नगर कार्यसमितिले औपचारिक बैठक बसेर ३ जनाको नाम पठाएको थियो जसमा जिल्ला सभापतिसमेत रहेका युवराज जोशी, नेपाल निजामती कर्मचारी युनियन संघका केन्द्रीय उपाध्यक्ष शिव अधिकारी र महिला संघ जिल्ला सभापति मुना लामिछानेको नाम थियो । तर प्रदेश कार्यसमितिले रामचन्द्रलाई टिकट दिएको हो ।

बागलुङको ताराखोला गाउँपालिकाका निवर्तमान अध्यक्ष प्रकाश घर्ती पार्टीको गाउँ कमिटीबाट सर्वसम्मत रूपमा सिफारिस भए । तर, जिल्ला कमिटीले घर्तीको सट्टामा धनबहादुर विकलाई अध्यक्षको उम्मेदवार बनायो । यसप्रति असहमति जनाउँदै घर्तीले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका छन् । ‘मैले दोहोरिने चाहनासहित उम्मेदवारी दिँदा पार्टीले पनि सर्वसम्मत सिफारिस गरेको थियो, जनता र गाउँ कमिटीको चाहनाविपरीत निर्णय भएपछि स्वतन्त्र उठेको हुँ,’ उनी भन्छन् ।

सिन्धुपाल्चोकको सुनकोसी गाउँपालिका अध्यक्षमा कांग्रेसबाट सात जना दाबेदारबीच सहमति हुन नसकेपछि मतदानबाट गाउँपालिका सभापति रूपकाजी लामा र नेत्रबहादुर कार्कीको नाम सिफारिस भएको थियो । यी दुईमध्ये एक जना उम्मेदवार बन्नेमा कार्यकर्ता ढुक्कै थिए । तर, निवर्तमान गाउँपालिका अध्यक्ष श्रवणकुमार जीसी उम्मेदवार बनेर आए ।

एमाले बाह्रबिसे नगर कमिटीले दुई दिन छलफल गरेर प्रमुखमा निमफुन्जो शेर्पा र उपप्रमुखमा कल्याणी घिसिङलाई सिफारिस गरेको थियो । तर, उपप्रमुखमा निवर्तमान उपप्रमुख सुशीला पाख्रिन उम्मेदवार बनेर आइन् ।

माओवादी केन्द्रको गाउँ कमिटीले भोटेकोसी गाउँपालिका अध्यक्षमा आङछिरिङ शेर्पाको नाम सिफारिस गरे पनि निवर्तमान गाउँपालिका अध्यक्ष राजकुमार पौडेललाई उम्मेदवार तोकिएपछि पालिका कमिटीका ७३ जनाले सामूहिक राजीनामा नै दिएका छन् । तहगत समितिले सर्वसम्मत गरेका उम्मेदवारलाई टिकट दिनुको साटो नेतासँग स्वार्थ गाँसिएका र नजिककालाई उम्मेदवार बनाउनु स्वीकार्य नभएको भन्दै राजीनामा दिएको उनीहरूको विज्ञप्तिमा छ ।

जाजरकोटको नलगाड नगरपालिकामा पनि कांग्रेसका तर्फबाट उपप्रमुखमा आइतबार २ जनाको ‘आधिकारिक’ उम्मेदवारी परेको थियो । कांग्रेस प्रदेश समितिले त्रिभुवन माध्यमिक विद्यालयका शिक्षक तेजबहादुर खत्रीलाई टिकटका लागि सिफारिस गरेको थियो भने जिल्ला कार्यसमितिको सिफारिस लिएर सरिता सिंह निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयमा पुगेकी थिइन् । टिकट पाएपछि खत्रीले हतारहतार शिक्षकबाट राजीनामा दिई उम्मेदवारी दर्ता गराएका थिए । तर उनको राजीनामा स्वीकृत नभएको भन्दै निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले उम्मेदवारी रद्द गरिदिएपछि सिंह कांग्रेसको उम्मेदवार बनेकी छन् । ‘प्रमुख र उपप्रमुखमा टिकट दिने अधिकार त प्रदेश समितिको हो,’ खत्रीले भने, ‘तर दाबी–विरोधमा उजुरी दिएर मेरो टिकट खोस्ने काम भयो ।’

जसको टिकट अन्तिममा खोसियो

कालीकोटकै पलाता गाउँपालिकामा माओवादी केन्द्रका गाउँपालिका इन्चार्ज अनन्त विकलाई उम्मेदवार बनाउने भन्दै पार्टीको गाउँ कमिटीले सर्वसम्मत निर्णय गरेको थियो । तर अन्तिम अवस्थामा टिकट नपाएपछि उनले एमाले प्रवेश गरे । उनलाई एमालेले अध्यक्षको उम्मेदवार बनाएको छ । त्यस्तै कालीकोटको सान्नीत्रिवेणी गाउँपालिका पूर्वअध्यक्ष डम्मरबहादुर शाहीले माओवादी केन्द्रबाट पहुँचका आधारमा टिकट खोसेको आरोप लगाउँदै गाउँ र जिल्ला कमिटीबाट सिफारिस भएका ३ जनाले स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिए । तीमध्ये २ जनाले फिर्ता लिए पनि मोहन केसीले उम्मेदवारी अझै फिर्ता लिएका छैनन् ।

धनुषाका मिथिला नगरपालिकाका निवर्तमान प्रमुख हरिनारायण महतो एमालेबाट यसपालि पनि चुनाव लड्ने सुरमा थिए । निर्वाचित मेयर भएकाले टिकटका लागि धेरै बढी मिहिनेत गर्नु नपर्ने उनको बुझाइ थियो । नभन्दै, उनले फेरि मिथिलाको नगर प्रमुखका लागि एमालेबाट टिकट पाए । तर, मनोनयनको अघिल्लो राति भने उनको टिकट खोसियो ।

महतोको टिकट खोसेर एमालेले व्यवसायी राजाराम महतोलाई मिथिला नगर प्रमुखको टिकट दिएको छ । राजारामले एमालेको झन्डा र चुनाव चिह्न बोकेका समर्थकसहित मनोनयन दर्ता गराए । दलको निर्णयले बिच्किएका हरिनारायणले पनि स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिए । महोत्तरीको बल्वा नगरपालिकामा कांग्रेसबाट ममता महतोले उपप्रमुखको टिकट पाइन् । उनले चुनावी प्रचारप्रसार र घरदैलोसमेत थालिसकेकी थिइन् । मनोनयनको तयारीमा जुटेकी ममताको टिकट भने अन्तिम समयमा खोसियो । ममताको टिकट खोसेर मनोनयनका दिन रामदुलारी ठाकुरलाई दिइयो । राजनीतिशास्त्रमा स्नातकोत्तर गरेकी ममता पार्टीको निर्णयले स्तब्ध छिन् । ‘पार्टीमा गरेको योगदान उपल्लो तहका नेतृत्वका कारण गुम्यो । अघिल्लो निर्वाचनमा पनि अन्तिम समयमा मलाई टिकटबाट वञ्चित गरियो,’ उनले भनिन् ।

रौतहटको बृन्दावन नगरपालिका प्रमुखमा उम्मेदवार बन्न कांग्रेस मधेस प्रदेश समितिले वैशाख ९ गते बिहान प्रेमशंकर यादवलाई टिकट दियो । कांग्रेसको प्रदेश कार्यालय जनकपुरबाट टिकट लिएर उनी बृन्दावन पुगे । चुनावको तयारीमा जुटेका उनी वडाका उम्मेदवार छान्न व्यस्त भए । त्यही बेला उनको टिकट खोसिएको खबर आयो । उनको टिकट निवर्तमान नगर प्रमुख रामस्नेही राय यादवलाई दिइएको थियो ।

टिकट पाएको भोलिपल्ट नै खोसुवामा परेका यादवले तत्कालै एमालेसित आफू कांग्रेस छाडेर आउने र नगर प्रमुखको टिकट दिन संवाद थाले । एमालेले पनि उक्त नगरपालिकामा यादव जतिको बलियो उम्मेदवार पाए हुन्छ भनेर टिकट दियो । उनले तत्कालै कांग्रेस छाडेको घोषणा गरेर टीका लगाउँदै एमाले प्रवेश गरे । लामो समय कांग्रेस राजनीतिमा लागेका यादव अघिल्लो स्थानीय तहको निर्वाचनमा पनि नगर प्रमुखका बलिया दाबेदार दिए । त्यति बेला रामस्नेहीले नै टिकट पाए र जिते । अहिले पनि उनैले पाएका छन् ।

पार्टीले आफूमाथि अन्याय गरेकाले त्यसको बदला चुनावबाट लिने यादवले बताए । ‘टिकट दिएर पनि खोस्नु भनेको अपमान गर्नु हो । पार्टीले ऐनमौकामा मूल्यांकन गर्न सकेन,’ उनले भने, ‘यही कारण कांग्रेस छाडें । अब वामपन्थी राजनीति गर्छु ।’ निवर्तमान नगर प्रमुख रामस्नेहीले पनि टिकट नपाउने देखिएपछि एमाले प्रवेशको तयारी गरेका थिए । यसको जानकारी कांग्रेस सांसद देवप्रसाद तिमल्सिनाले पार्टीको माथिल्लो तहमा पुर्‍याए । त्यसपछि शीर्ष नेताले प्रेमशंकरको टिकट खोसेर रामस्नेहीलाई दिन निर्देशन दियो ।

कांग्रेस मधेस प्रदेश सभापति कृष्ण यादवले केन्द्रीय नेताको निर्देशनअनुसार टिकटमा फेरबदल गरेको बताए । एउटै पार्टीका भए पनि यो नगरपालिकामा रामस्नेही र प्रेमशंकरबीच द्वन्द्व छ । रौतहटकै राजदेवी नगरपालिकाका निवर्तमान नगर प्रमुख शेख सकिलले एमालेबाट टिकट पाएर पनि अर्कालाई जिम्मा लगाएका छन् । कांग्रेसबाट नगर प्रमुख जितेका उनी टिकट नपाउने छाँट देखिएपछि एमाले प्रवेश गरेका थिए । तर एमालेले टिकट दिएर पनि माहोल सहज नदेखेपछि उनले एमाले नेत्री शर्मिका कोइरालालाई उम्मेदवारको जिम्मा दिएका थिए ।

दुई महिनाअघि बाराको साना किसान कृषि सहकारी डुमरवानाको आठौं तहको आकर्षक जागिरबाट राजीनामा दिएर एमालेबाट जितपुरसिमरा उपमहानगरको प्रमुख पदका लागि तयारीमा जुटेका नारायण क्षत्री टिकट पाउनेमा ढुक्क थिए । मनोनयन दर्ता गर्ने वैशाख १२ मा उम्मेदवारीका लागि हौसिएका उनले सबै तयारी गरिसकेका थिए । पार्टी नेताको विश्वासमा झन्डै राजनीतिमा आएका उनले टिकट पाउने निर्णय भए पनि उनको हातमा भने आएन । क्षत्रीलाई प्रमुख र निवर्तमान उपप्रमुख सरस्वती चौधरीलाई पुनः उपप्रमुखमा उम्मेदवार बनाउने निर्णय भएको भन्दै पार्टी कार्यालयबाट क्षत्रीलाई मोबाइलमा बधाईसहित सन्देश पनि आयो । उनीहरूको टिकट पनि मधेस प्रदेश सचिव कृष्ण पौडेलको हातमा आएको थियो । तर उनले अन्तिम समयमा टिकट पाएनन् । उम्मेदवारी दर्ता गर्ने बेला भने चौधरीलाई प्रमुख र भोला अधिकारीलाई उपप्रमुखको उम्मेदवार बनाइयो । एमालेबाट ०५४ मा साविक डुमरवाना गाविस अध्यक्ष निर्वाचित क्षत्री टिकट नपाएपछि घरबाट कतै निस्केका छैनन् । ‘पार्टीको पोलिट ब्युरो सदस्यबाट बधाईसहित सन्देश आयो, जिल्ला अध्यक्ष विनोद साहलाई कलैया भेट्नुस्, त्यहाँ जाँदा पार्टी प्रदेश सचिव कृष्ण पौडेललाई भेट्नु भन्नु भो । त्यहाँ जाँदा भर्खरै अर्कैले टिकट लियो, निर्णय उल्टियो भन्ने जानकारी भयो ।’

जितपुरसिमरामा सत्ता गठबन्धनबाट प्रमुखमा माओवादीका राजन पौडेल र उपप्रमुखमा मेघा शाही उम्मेदवार छन् । यसैगरी कोल्हवी नगरपालिका उपप्रमुखमा कांग्रेसबाट टिकट पाएकी राधा चौधरीले टिकट नपाएर अर्कैले उम्मेदवारी दर्ता गराइन् ।

लालप्रसाद शर्मा (पोखरा), अगन्धर तिवारी (पर्वत), प्रकाश बराल (बागलुङ), अनिश तिवारी (सिन्धुपाल्चोक), राजकुमार कार्की (सिन्धुली), रमेशचन्द्र अधिकारी (धनकुटा), लक्ष्मी गौतम (पाँचथर), कृष्णप्रसाद गौतम (सुर्खेत)