फाट्टफुट्ट खुल्न थाले खाद्य पसल

‘बजारतिर कहीँकतै मात्र पसल खुलेका छन् । आफ्नै घरमा पसल हुनेले सञ्चालन गरे पनि टाढाबाट आउनेलाई प्रहरीले रोक्यो,’ खुद्रा व्यापार संघका अध्यक्ष राजकुमार श्रेष्ठले भने, ‘सीडीओ कार्यालयमा सम्पर्क गर्दा खाद्य पसललाई छुट दिने भनिएको छ । तर कर्मचारी आउन पाएनन् ।’

संघले सम्भव भएसम्म पसल सञ्चालन गर्न आग्रह गरिरहेको उनले बताए । स्वास्थ्य सुरक्षाका कारण बाध्य बनाउन भने नसकिएको उनको भनाइ छ । प्रायः ग्राहकले मौज्दात राखेकाले एकदुई सातासम्म केही समस्या नहुने उनको दाबी छ । कतिपय ठाउँमा ग्राहकको भीड बढेपछि स्थानीय प्रहरी प्रशासानले समेत पसल बन्द गराएको व्यवसायी बताउँछन् ।

घरमै खाद्यवस्तु डेलिभरी

‘बुधबार भाटभटेनीका आठ ओटा शाखा सञ्चालन गरेका थियौं । तर प्रहरी प्रशासनले बन्द गर्न भन्यो,’ भाटभटेनी सुपरमार्केटका प्रमुख सञ्चालन अधिकृत पानु पौडेलले भने, ‘साढे १ बजेदेखि पुनः बन्द गर्‍यौं ।’ सरकारले कोभिड–१९ को संक्रमण फैलिन नदिन चैत ९ देखि २१ गतेसम्म अत्यावश्यकबाहेकका सबै सेवा बन्द गर्ने निर्देशन दिएको छ । त्यसको असर अत्यावश्यक वस्तुमा पनि परेको छ ।

मुख्य कारोबार हुने असन, इन्द्रचोक, वसन्तपुरलगायत क्षेत्रमा सञ्चालित पसल बुधबार आंशिक रूपमा मात्रै खुले । खुला खाद्य पसलमा उपभोक्ता चाउचाउ, बिस्कुट, भुजिया, दालमोठ, दूध, चिनी, चिउरालगायत सामान खरिदमै व्यस्त थिए । ‘प्रायः खाद्य पसल बन्द छन् । हिजो र आज मैले मात्र पसल खुला राखेको छु,’ काठमाडौं महानगरपालिका–२३ मा किराना पसल सञ्चालन गर्दै आएका अर्जुन दुलालले भने, ‘खाजा र खुद्रा सामान किन्ने ग्राहक नै बढी आउँछन् ।’ दैनिक ३/४ सय ग्राहक आउने गरेको उनको भनाइ छ । पसल खोल्दा प्रहरीले भने बन्द गर्न अनुरोध गरेको उनले बताए ।

ओमबहालस्थित जुजुधौ पसल पनि बुधबार खुला रह्यो । ग्राहककै अनुरोधमा पसल खुला राखिएको सञ्चालक राम श्रेष्ठको भनाइ छ । ‘२०/३० जना ग्राहक आइरहेका छन्,’ उनले भने, ‘ग्राहक थोरै आए पनि दूधको परिमाण धेरै किनेका छन् ।’ ओमबहालमै रहेको धनबहादुर पानी सप्लाईका सञ्चालक धनबहादुर थापा मगरले पानी अत्यावश्यक भएकाले पसल खुला नै गरिएको बताए ।

बुधबार गरेको बजार निरीक्षणमा पनि प्रायः पसल बन्द रहेको वाणिज्य आपूर्ति तथा उपभोक्ता हित संरक्षण विभागले जनाएको छ । मुख्य सडकका अधिकांश पसल बन्द छन् । भित्र रहेका ससाना पसल भने खुला रहेको विभागका अनुगमन शाखा निर्देशक सागर मिश्रको भनाइ छ । ‘कोभिड–१९ को त्रासले खाद्य पसल फाटफुट मात्रै चलेको देखिन्छ,’ उनले भने, ‘हामीले आज बजार मूल्यभन्दा पसल निरीक्षण गर्‍यौं ।’

अहिले प्रायःले खाद्यान्नको जोहो गरिसकेको व्यवसायी बताउँछन् । चामल, नुन, तेल, चिनी, गेडागुडीलगायत एक–दुई सातासम्मलाई कुनै समस्या छैन । तर हरियो तरकारीको भने समस्या छ । कालिमाटी फलफूल तथा तरकारी बजार विकास समिति र बल्खु तरकारी बजारमा फलफूल र हरियो तरकारी भित्रिए पनि ढुवानी गरेर बिक्री गर्ने मान्छे नरहेको व्यवसायी बताउँछन् । बुधबार १ सय ५३ टन तरकारी भित्रिएको समितिका सूचना अधिकारी विनय श्रेष्ठले जानकारी दिए । बिहान ८ बजेसम्म कारोबार भए पनि त्यसपछि किन्ने मान्छे नभएको उनले बताए ।

‘सामान आउन रोकिएको छैन,’ उनले भने, ‘किन्ने मान्छे भने त्यति आएका छैनन् ।’ होलसेलमा तरकारीको मूल्य नबढेको व्यवसायीको भनाइ छ । टमाटर किलोको ५० रुपैयाँ, घिउसिमी ३५ रुपैयाँ, काउली २५ रुपैयाँसम्ममा बिक्री भएको ढुंगाना एग्रिकल्चरका सञ्चालक समर्थन ढुंगानाले बताए । तर खुद्रा पसलेले भने चर्को मूल्य असुल्दै आएका छन् । ‘बिहान बिक्री गरेको तरकारी बेलुका खरिद गर्न खोज्दा दोब्बर, तेब्बर तिर्नुपर्ने बाध्यता छ,’ उनले भने, ‘तर अनुगमन कसले गर्नु ?’

विभागका कर्मचारी भने जटिल अवस्थामा २–४ रुपैयाँ बढी लिनु स्वाभाविक भएको बताउँछन् । ‘बजारमा तरकारी नै छैन । तरकारी पाउनु नै ठूलो कुरा हो,’ ती अधिकारीले भने, ‘बढी मूल्य लिए पनि उपभोक्ताले किनेका छन् । कुनै गुनासो छैन ।’

घरमै खाद्यवस्तु डेलिभरी

सरकारले खाद्यवस्तुको होम डेलिभरी गर्ने व्यवस्था मिलाउने निर्णय गरेको छ । कोरोना समन्वय समिति बैठकले बुधबार ठूला खाद्य स्टोर तथा पसलले आवश्यक खाद्यवस्तु होम डेलिभरी गर्ने व्यवस्था मिलाउने निर्णय गरेको हो । यसका लागि गृह मन्त्रालयले सीमित संख्याका सवारी साधनलाई अनुमति दिनेछ ।

बैठकले औषधि, खाद्यवस्तु, पानी, दूध, फलफूल, तरकारी, पशुपन्छी र माछाको दाना, कुखुराका चल्ला ढुवानी गर्ने र फर्केर जाने सवारीसाधनलाई आवागमन अनुमति दिने निर्णय गरेको छ । यस्ता सवारीसाधनले भने यात्रु ओसारपसार गर्न पाउनेछैनन् । स्थानीय तहले वडास्तरमा दूध, तरकारी, फलफूललगायत अन्य खाद्यवस्तु बिक्रीवितरण गर्ने र ग्राहकबीच भौतिक दूरी कायम हुने गरी सञ्चालन गर्न सहजीकरण गर्ने पनि निर्णय भएको छ । इन्डक्सन चुलो प्रयोगमा प्रोत्साहन गर्न सरकारले भन्सार महसुल छुट दिने व्यवस्था मिलाउने पनि बैठकले निर्णय गरेको छ ।

‘इन्धन ढुवानीमा समस्या छैन’

नेपाल आयल निगमले इन्धन ढुवानीमा कुनै अवरोध नभएको जनाएको छ । मंगलबार मात्रै २ हजार ३ सय टन ग्यास लोड भएको निगमका कार्यकारी निर्देशक सुरेन्द्र कुमार पौडेलले बताए । ‘एकै दिन १ सय २७ बुलेट ग्यास लोड भए, यो इतिहासकै सबैभन्दा बढी हो,’ उनले भने, ‘बुधबार पनि लोड भइरहेको छ । इन्धन ढुवानीका क्रममा कुनै पोइन्टमा समस्या छैन ।’

ग्यास आयातमा समस्या नभए पनि आन्तरिक व्यवस्थापनमा भने केही चुनौती देखिएको उनले बताए । ‘मान्छे हिँडडुल गर्न मिल्दैन । अनिवार्य पास चाहिन्छ, सुरक्षाको कुरा पनि छ,’ उनले भने, ‘बोटलिङ प्लान्ट कसरी सञ्चालन गर्ने भन्ने छलफलमा छौं ।’ बजारमा अभाव हुन नदिन परिचयपत्रका आधारमा मात्रै ग्यास दिइएको उनले बताए । यसैबीच कोरोना समन्वय समितिको बुधबारको बैठकले ग्यास रिफिलिङमा समस्या हुन नदिन ग्यास बोटलिङजस्ता कार्यमा संलग्न हुने श्रमिकलाई कार्यस्थलसम्म आउनजान सम्बन्धित उत्पादक संस्थाले सवारीसाधनको व्यवस्था गर्न लगाउने निर्णय गरेको छ । सवारीसाधनका लागि आवश्यक अनुमति गृह मन्त्रालयले दिने जनाएको छ ।