भारतीय कम्पनीले बढाए कोरोना खोपको मूल्य

बायोटेकले शनिबार कोभ्याक्सिनको राज्य सरकारहरु, निजी अस्पताल र निर्यात गर्ने गरी तीनथरी मूल्य सार्वजनिक गरेको छ । जसअनुसार राज्य सरकारहरुले प्रतिडोज ६ सय भारु, निजी अस्पतालले प्रतिडोज १ हजार २०० भारु तिर्नुपर्ने छ । त्यसैगरी निर्यात मूल्य भने १५ देखि २० डलर तय गरिएको छ । सेरमले बेलायतको अक्सफोर्ड विश्वविद्याल र एस्ट्राजेनेकाले संयुक्त रुपमा विकास गरेको खोपलाई कोभिसिल्डको नाममा उत्पादन गरेको हो । कोभ्याक्सिन भने हैदराबादस्थित बायोटेक आफैले विकास गरेको हो ।

सेरमले अघिल्लो बुधबार नै खोपको मूल्य सार्वजनिक गरिसकेको छ । कम्पनीले कोभिसिल्डको मूल्य प्रतिडोज राज्य सरकारका लागि ४ सय भारु र निजी अस्पतालका लागि ६ सय भारु तोकेको छ । सेरमले यसअघि भारत सरकारलाई भने प्रतिडोज १ सय ५० भारुमा खोप दिएको थियो । र, नेपाललाई प्रतिडोज चार डलरमा दिएको थियो । कम्पनीले निर्यात मूल्य भनेर विश्व बजारका लागि छुट्टै मूल्य भने तय गरेको छैन ।

नेपालले हालसम्म सेरमबाट मात्र खोप किनेको छ । कम्पनीले सार्वजनिक गरेको पछिल्लो रेटअनुसार यदि निजी अस्पतालहरुले नै पाएको मूल्यमा पाए पनि अब कोभिसिल्ड कम्तीमा पचास प्रतिशतले महँगो पर्नेछ । नेपालले खोप अभियान सुरु गर्न सेरमसँग २० लाख डोजका लागि उक्त दरमा सम्झौता गरेको थियो । तर, पछि थप पचास लाख डोजका लागि पनि प्रक्रिया अगाडि बढाएको थियो । तर, नेपालले २० लाख डोज कोभिसिल्ड खोपका लागि ८० प्रतिशत रकम अग्रिम भुक्तानी पठाए पनि दोस्रो खेपको दस लाख खोप अझै आपूर्ति भएको छैन ।

कम्पनीले खोपको अत्यधिक माग भएकाले आपूर्ति गर्न नसकिएको जवाफ दिँदै आएको छ । सममयमै आपूर्ति गरिदिन नेपालले कम्पनीलाई सिधै र सरकारी तहमा पनि पटकपटक आग्रह गरिसकेको छ । चैतको अन्तिम साता परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवालीले भारतीय समकक्षी एस जयशंकरलाई फोन गरेर पुन: खोप पठाउन आग्रह गरेका थिए । परराष्ट्रका अधिकारीहरुका अनुसार उक्त फोनर्वातामा भारतीय पक्षबाट वैशाखको दोस्रोसम्म बाँकी खोप पठाउन प्रयास गर्ने आश्वासन दिएको थियो ।

समयमा खोप आपूर्ति नहुँदा नेपालको खोप अभियान नै अवरुद्ध हुन पुगेको छ । सम्झौताअनुसारको खोप नै नआएपछि सेरमबाट थप पचास लाख डोज किन्ने प्रक्रिया पनि अगाडि बढ्न सकेन । मूल्यको कारण देखाएर सेरम आफैले पनि चासो नदेखाएको स्वास्थ्य मन्त्रालयका एक उच्च अधिकारीको भनाइ छ । उनका अनुसार पछिल्लो समय सेरमले अनौपचारिक रुपमा पहिलेको मूल्य पुनरावलोकन गर्नुपर्ने र त्यसमाथि एजेन्टलाई समेत कमिसन दिनुपर्ने सर्त राखेको छ।

भारत सरकारले ‘भ्याक्सिन मैत्री’ नीति अन्तर्गत दस लाख डोज कोभिसिल्ड नेपाललाई अनुदानमा दिएको थियो । पछि थप एक लाख डोज कोभिसिल्ड नेपाली सेनालाई भनेर पनि दिएको थियो । त्यसबाहेक विश्व स्वास्थ्य संगठनको कोभ्याक्स कार्यक्रमबाट नेपालले थप ३ लाख ४८ हजार डोज पाएको थियो । नेपाल सरकारले हालसम्म कोभिसिल्ड र कोभ्याक्सिनका साथै चिनियाँ खोप भेरोसेल र रुसी खोप स्पुतनिक–५ लाई मात्र आपत्कालीन प्रयोगका लागि अनुमति दिएको छ ।