ओली र दाहालमा नेतृत्व क्षमताको अभाव देखियो : बेदुराम भुसाल (अन्तर्वार्ता)
काठमाडौँ — अचानक भित्रिएको ‘अर्ली महाधिवेशन’को प्रस्तावले नेकपाको आन्तरिक राजनीतिमा फेरि तरंग ल्याएको छ । ‘अर्ली महाधिवेशन’को प्रधानमन्त्री एवं पार्टी अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीको प्रस्ताव अर्का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाललेसमेत स्वीकारेको विषयपछि शनिबार यो मुद्दा तात्यो नै ।
तर, आइतबार दिनभर दाहालले यस्तो प्रस्तावमा आफ्नो समर्थन नरहेको प्रष्टीकरण दिएका छन् । यही विवादले थप दुई दिन स्थायी कमिटी बैठक स्थगित भएको छ । ‘अर्ली महाधिवेशन’ कति सम्भव, यसमा दाहालको भूमिका के र स्थायी कमिटी बैठकमा यो विषयमा के छलफल हुन्छ ? यीनै विषयमा नेकपा स्थायी कमिटी सदस्य बेदुराम भुसालसँग बबिता शर्माले कुराकानी गरेकी छिन् ।
फेरि दुई दिनका लागि स्थायी कमिटी बैठक स्थगित भयो । के छ तपाईंको प्रतिक्रिया ?
बैठक बोलाएर टुंगाउन नसक्ने जुन स्थिति देखियो, यो दुई अध्यक्षको क्षमताको अभाव हो । दुई अध्यक्ष बस्ने सल्लाह गर्ने र बैठक स्थगित गर्दै आउनु भएको छ । यसको मतलब बैठकमा आफ्ना कुराहरु राखेर, कन्भिन्स गरेर नेतृत्व गर्ने क्षमता दुई अध्यक्ष कमजोर देखियो ।
अचानक 'अर्ली महाधिवेशन'को चर्चा आयो, यसले बैठक प्रभावित भएको हो कि ?
त्यो होला । महाधिवेशनजस्तो कुरामा दुई अध्यक्षमात्रै बसेर सल्लाह गर्ने विषय हो र ? महाधिवेशनमा जाने परिस्थिति छ कि छैन भन्ने बुझ्न केन्द्रीय कमिटी बैठक राखेर तलको रिपोर्टिङ लिएपछि मात्रै निष्कर्ष निकाल्ने हो । अहिलेसम्म पार्टी एकताको काम टुंगिएको छैन । केन्द्रीय तहकोसमेत टुंगिएको छैन, स्थानीय तहको कुरै नगरौं । पार्टी सदस्यता नवीकरण भएकै छैन । पार्टी सदस्य कति हुन् भन्ने थाहा छैन । यस्तोमा दुई अध्यक्ष बसेर लौ 'अर्ली महाधिवेशन' भनेर हुन्छ ? यो त सरासर उहाँहरुको कमजोर क्षमताको एउटा उदाहरण हो ।
यसको मतलब मंसीरमा महाधिवेशन संभव छैन ?
महाधिवेशन भनेपछि कमसेकम पार्टी सदस्यहरुको प्रतिनिधित्व हुन्छ । त्यो गर्नका लागि त पहिला हाम्रा पार्टी सदस्य कति हुन् भन्ने चाहियो । पार्टी एकता गरेको दुई बर्ष दुई महिना भईसक्यो । दुई बर्षसम्म भएका संरचनालाई मिलाउन नसक्ने नेतृत्वले पाँच महिनामा महाधिवेशन गर्छ भनेर कसरी पत्याउनु ? यो हुने कुरै हैन । अहिले उठेका विषयहरुलाई टार्ने उद्देश्यले मात्रै आएका हुन् ।
बिहान तपाईंलगायतका नेताहरु खुलमटार जानुभएको थियो, अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले के भन्नुभयो ?
उहाँले महाधिवेशनको प्रस्तावमा मेरो सहमति होइन भन्नुभयो । त्यहाँ सचिवालयका नेताहरु पनि हुनुहुन्थ्यो । उहाँहरुले 'हिजो सचिवालय बैठकमा मेरो सहमति छैन भन्न सक्नु भएन ? किन भन्नु भएन त ? त्यो भन्नु भएको भए परिस्थिति अर्कै हुन्थ्यो' भनेर भन्नुभयो । यो उहाँको प्रस्ताव हो मेरो हैन मात्रै भए पनि भनेको भए हुन्थ्यो, त्यो पनि भन्नु भएन । तपाईं पनि सहमत हो भन्ने बुझ्यौं हामीले भन्ने सचिवालयका नेताहरुको भनाई थियो ।
तपाईंहरु स्थायी कमिटीका नेताहरुले के कुरा राख्नु भयो त अध्यक्षसँग ?
हामीले तपाईंको कुरा के हो भनेर भन्यौं । तपाईं पाँच महिनामा महाधिवेशन गर्न सकिन्छ भन्नेमा पुग्नु भएको हो ? यो अवस्थामा तपाईंहरु कसरी महाधिवेशन गर्न सक्नु हुन्छ ? के हो कुरा ? भनेर सोध्यौं । उहाँले 'म सहमत हैन, छलफल गर्ने भए गरौंमात्र भनेको हुँ' भन्नुभयो । अरु साथीहरुले त्यसमा पनि कुरा उठाउनु भयो । छलफल गर्ने भए गरौं, यो छलफलका लागि हो भनेर त्यहाँ भनेको भए बुझाई अर्कै हुन्थ्यो भनेर सचिवालयका अरु नेताहरुले भन्नु भयो । केहीबेर स्पष्टीकरणजस्तो भयो ।
अचानक महाधिवेशनको प्रस्ताव आउनुको अरु राजनीतिक कारण पनि छ कि ?
प्रधानमन्त्रीले अहिले कुनै पद छाड्दिन भन्नु भएको छ । त्यो पद नछोड्नका निम्ति वातावरण बनाउन खोज्नु भएको हो, प्रष्ट छ यो । उहाँले पद नछाड्नका निम्ति अनुकुल प्रयत्न गर्नुभएको छ । ती प्रयत्न मध्येको एउटा प्रयत्न यो हो । तर, प्रचण्ड सहमत भएको जस्तो देखियो । त्यो चाहिँ अलि बुझिनसक्नु जस्तो भयो । मैले त बुझ्न सकेको छैन । आज हैन भने पनि हिजो सचिवालयमा सहमत भएको देखियो । त्यो कुरा सचिवालयका अरु सदस्यहरुले भन्नु भयो । भनेपछि उहाँ किन त्यो ढंगले सहमत हुनु भयो भन्ने प्रश्न मेरो दिमागमा छ ।
अब बस्ने स्थायी कमिटी बैठकमा तपाईंहरुले राख्नुभएका मागको छिनाफानो हुन्छ कि महाधिवेशनको चर्चा ? तपाईंहरुको तयारी के छ ?
महाधिवेशनको कुरा प्रस्तावको रुपमा आयो भने छलफल हुन्छ । अहिले सचिवालयको विषयमात्रै बनेको छ । स्थायी कमिटीका छुट्टै एजेण्डा छन् । अर्को थप विषय आएर न बैठकलाई अलमल्याइ दियो । निर्धारित एजेण्डामा हामीले छलफल गर्दा गर्दै असार १४ गते प्रधानमन्त्रीको अभिव्यक्ति र नेकपा एमाले दर्ता गरेको विषयले बैठकलाई तान्यो । त्यसपछि विषयान्तर भयो । बैठकमा सबैभन्दा पहिला प्रचण्डले नै राजीनामा माग गर्नुभयो प्रधानमन्त्रीको । अरु नेताहरुले पनि माग्नु भयो । त्यसपछि बैठक स्थगित हुँदै गयो ।
यसैबीचमा फेरि महाधिवेशनको कुरा आयो । तर, प्रचण्डले मेरो सहमति छैन भन्नु भएको छ । उहाँहरुले फेरि सचिवालयमा छलफल गर्नुहोला । यदि स्थायी कमिटीमा यो विषय प्रवेश भयो भने कडा बहस हुन्छ ।
यसको मतलब तपाईंहरु बिहान खुमलटार गएर अध्यक्षको प्रष्टीकरण सुनिसकेपछि पनि उहाँको भूमिलाई लिएर अझै आशंका छन् ?
उहाँले आज त्यसो भने पनि हिजोको भूमिकाको बारेमा अरु नेताहरुले जसरी उहाँकै सामुन्नेमा भन्नु भयो, त्यसले गर्दा पनि उहाँ किन सहमत हुनु भयो त ? यो प्रश्न मेरो मनमा छ । अरु साथीहरुको के छ मैले भन्न सकिनँ ।
दुई अध्यक्षबीच केही सहमति भएको छ भन्ने आशंका हो ?
हैन, म धेरै आशंका गर्दिनँ । तर, किन यसो गर्नुभयो ? भन्ने प्रश्नचाहिँ हो ।
त्यसो भए अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल, वरिष्ठ नेता माधवकुमार नेपाललगायत तपाईंहरुको यो गठबन्धन के हुन्छ ?
सबै कुरा प्रचण्डमा भर पर्छ । केपी ओलीले दुवै पदबाट राजीनमा दिनुपर्छ भनेर सुरुमा प्रचण्डले भन्नु भएको हो । आफैंले उठाएको विषयलाई उहाँले किन छोड्दिनु भयो भन्ने प्रश्न उठेको छ । त्यसकारण उहाँको भूमिकामा भर पर्छ ।
तपाईंहरुको अबको रणनीति के त ?
व्यक्तिको कुरा हैन, सिंगो पार्टीको हो । व्यक्तिकाबीचमा केही बाँडफाट गरेर टुंगिने बिषय हैन । एकछिन टालटुल होला तर फेरि उठ्छ । पार्टीलाई विधि, पद्धती, मापदण्डबाट चलाउने कि नचलाउने ? पार्टीलाई व्यक्तिगत हिसाबले चलाउने कि संस्थागत ? सरकार पार्टीको निर्देशनमा चल्ने हो कि हैन ? किनकि अहिले पार्टीको सरकार छ । भन्दा चाहिँ पार्टीको सरकार भन्ने तर सरकारले पार्टीको नीति निर्देशनअनुसार काम गरेन भन्ने नै कुरा छ । व्यक्तिव्यक्ति मिलेर हुँदैन । संस्थागत निर्णय मान्नु पर्छ । उहाँहरुले समस्याको समाधान गर्न सक्नु भएन । यतिबेला पार्टी र मूलुकको समस्या के भनेर बुझेर निर्णय गर्नु पर्छ ।
स्थायी कमिटीले कसरी अहिलेको निकास दिन सक्छ ?
स्थायी कमिटीले निकास दिन्छ । छलफल गरेर निकास निकालौं भन्ने हो भने । यहाँ त बैठक बस्न नदिएर समस्या भयो । निर्णय प्रक्रिया भनेको सर्वसम्मति हुन्छ । नभए बहुमत अल्पमतबाट हुन्छ । विधानमा यो प्रष्ट छ । यो प्रक्रियाबाट चल्ने हो भने एउटा निर्णयमा त पुग्न सकिन्छ । तर, यहाँ बैठक अवरुद्ध गरेर अगाडि बढ्न नदिने काम भएको छ ।
स्थायी कमिटी बैठक स्थगित गर्न हुँदैन भनेर नेतृत्वलाई दबाब दिन सक्नु भएन त ?
हामीले दबाब दिएका छौं । बैठक स्थगित नगर भनेर सडकमा उत्रिन पनि भएन । नत्र त नेतृत्वलाई भेटेर दबाब दिएकै छौं । तर, योबीचमा केही साथीहरु एकता-एकता भन्ने तर भूमिका प्रष्ट नहुने भएकै हो । त्यसले वातावरणलाई अलिअलि बिगारेको हो । यसको मतलब फेरि बैठकबाटै नेतृत्वलाई तपाईंहरुले समय लगाएर मिलाएर आउनुस् भनेको हैन ।
प्रकाशित : श्रावण ४, २०७७ २२:१८