रुसले जापोरिजा परमाणु केन्द्र निरीक्षण गर्न दिने

पुटिनले फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोंसँगको कुराकानीपछि रुसी राष्ट्रपतिको कार्यालय क्रेमलिनले परमाणु केन्द्र निरीक्षणका लागि अनुमति दिने जनाएको हो । रुसले मार्च महिनाको सुरुदेखि परमाणु केन्द्र रहेको क्षेत्रमाथि नियन्त्रण कायम गरेको हो ।

केही दिनयता परमाणु केन्द्रनजिकै भीषण गोली हानाहान भइरहेको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चारमाध्यमले जनाएका छन् । त्यस क्रममा रुसी फौजले गरेको बमबारीका कारण कम्तीमा ४ जनाको ज्यान गएको छ । परमाणु केन्द्रमा भने युक्रेनी प्राविधिकले रुसीहरूको निर्देशनमा काम गरिरहेका छन् ।

पुटिन र माक्रोंबीचको कुराकानीपछि जारी विज्ञप्तिमा क्रेमलिनले ‘परमाणु केन्द्रमा पहुँचका लागि राष्ट्रसंघीय अधिकारीलाई आवश्यक सहायता प्रदान गर्न पुटिन सहमत भएका’ जनाएको छ । अन्तर्राष्ट्रिय आणविक ऊर्जा निकाय (आईएईए) का विज्ञ पठाएर त्यहाँको अवस्थाबारे वास्तविक मूल्यांकन गरिने क्रेमलिनले जनाएको छ ।

निरीक्षणकर्तालाई प्रवेश अनुमति दिने बताए पनि त्यस क्षेत्रबाट फौज हटाउनुपर्ने माग भने रुसी अधिकारीले अस्वीकार गरेका छन् । रुसी विदेश मन्त्रालयको सूचना तथा प्रेस विभागले त्यस्तो कार्यले परमाणु केन्द्रको सुरक्षामा जोखिम थपिने जनाएको छ । आईएईएका महानिर्देशकले परमाणु केन्द्रमा अनुगमन गर्न दिने पुटिनको निर्णयको स्वागत गर्दै त्यहाँ जाने टोलीको नेतृत्व आफैंले गर्न खोजेको बताएका छन् । ‘अस्थिर र नाजुक अवस्थामा रहेको विश्वको ठूलोमध्येको परमाणु ऊर्जा केन्द्र थप जोखिममा पर्न सक्ने कदम रोकिनु आफैंमा निकै महत्त्वपूर्ण कुरा हो,’ रफायल ग्रोसीले भने ।

परमाणु केन्द्र परिसरलाई रुसी फौजले सैन्य आधारका रूपमा प्रयोग गरिरहेको युक्रेनी अधिकारीको दाबी छ । त्यहाँ रुसी फौजका सैन्य उपकरण, हतियार र करिब ५ सय सैनिक तैनाथ रहेका युक्रेनले जनाएको छ । त्यहाँ रहेको रुसी फौजले नजिकैका नगरमा आक्रमण गरिरहेको युक्रेनी अधिकारीहरूको दाबी छ ।

यसअघि संयुक्त राष्ट्रसंघीय महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले परमाणु केन्द्रको अवस्थाबारे आफू निकै चिन्तित रहेको बताएका थिए । उनले जापोरिजा वरपरका स्थानमा सैन्य गतिविधि अन्त्य गरी अनुगमनकर्तालाई प्रवेश दिनका लागि रुससँग आग्रह गरेका थिए । राष्ट्रसंघीय महासचिव गुटेरेस र टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप इर्दोगानसँगको बैठकमा युक्रेनी राष्ट्रपति भ्लोदिमिर जेलेन्स्कीले परमाणु केन्द्रमा रुसले नियतवश आक्रमण गरेको दाबी गरेका थिए ।

यसैबीच, रुसले राष्ट्रसंघीय सुरक्षा परिषद्लाई एक पत्र लैख्दै जापोरिजा परमाणु केन्द्रमा युक्रेनले उक्साहटपूर्ण व्यवहार गरेको उल्लेख गरेको बीबीसीले जनाएको छ । राष्ट्रसंघस्थित रुसी नियोगले परमाणु केन्द्रबाट रेडिएसन चुहावट भएको विषयलाई आफूहरूले सामान्य दुर्घटना ठानेको भए पनि युक्रेनले रुसमाथि परमाणु आतंकवादको आरोप लगाउने चेतावनी दिएको पत्रमा उल्लेख छ । उत्तर एटलान्टिक सन्धि संगठन (नाटो) को सदस्यता लिने तयारी गरेपछि रुसले फेब्रुअरी २४ मा युक्रेनमाथि आक्रमण सुरु गरेको हो । आक्रमण सुरु भएको ५ महिना नाघिसकेको भए पनि तत्काल युद्ध रोकिने सम्भावना देखिएको छैन । रुसी आक्रमण सुरु भएयता कम्तीमा ५ हजार युक्रेनी सर्वसाधारणको ज्यान गइसकेको छ । ५ हजारभन्दा बढी घाइते भएका संयुक्त राष्ट्रसंघले जनाएको छ ।

त्यस्तै, युद्धका कारण दुवै पक्षका हजारौं सुरक्षाकर्मीले ज्यान गुमाएका छन् । ६९ लाख युक्रेनी विस्थापित भइसकेका छन् । तीमध्ये ५८ लाखले शरणार्थीका लागि विभिन्न देशमा आवेदन दिएका छन् । २१ लाख स्वदेश फर्किसकेका राष्ट्रसंघीय शरणार्थी निकायले जनाएको छ ।