कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२५.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १३४

दक्षिणपन्थको उभारबीच म्याक्रोंको अनुमोदन

पहिलो कार्यकालमा सन्तोषजनक काम गरेकैले दोस्रो पटक पनि अनुमोदित तर पाँच वर्षअघि दाबी गरेझैं दक्षिणपन्थीको हौसला भने कमजोर भएन

काठमाडौँ — ‘अब अतिचरमपन्थी समूहलाई मत दिनुपर्ने अवस्था आउने छैन,’ सन् २०१७ मा पहिलो पटक फ्रान्सको राष्ट्रपतिमा निर्वाचित भएपछि इम्मानुएल म्याक्रोंले भनेका थिए । आफूले त्यतिबेला गरेका वाचा पूरा हुनासाथ दक्षिणपन्थी समूहको लोकप्रियता घट्ने उनको आकलन थियो । पहिलो कार्यकालमा सन्तोषजनक काम गरेकैले उनी दोस्रो पटक पनि अनुमोदित भए । तर उनले पाँच वर्षअघि दाबी गरेझैं दक्षिणपन्थीको हौसला भने कमजोर भएन ।

दक्षिणपन्थको उभारबीच म्याक्रोंको अनुमोदन

दोस्रो कार्यकालका लागि ला रिपब्लिका एन मार्च पार्टीका म्याक्रों ५८.५ प्रतिशत मत ल्याएर निर्वाचित हुँदा दक्षिणपन्थी नेसनल र्‍यालीकी मरिन ल पेनले ४१.५ प्रतिशत मत प्राप्त गरिन् । सन् २०१२ मा पहिलो पटक उम्मेदवार बन्दा उनले मात्र १७.९ प्रतिशत र २०१७ मा मत ३३.९ प्रतिशत मत पाएकी थिइन् ।

विश्वभर दक्षिणपन्थी राजनीतिमा उभार आइरहेका बेला फ्रान्समा पनि त्यसको प्रभाव देखियो । यसले पेनले हारे पनि दक्षिणपन्थी एजेन्डाप्रति फ्रान्सेली नागरिकको झुकाव झन्–झन् बढेको देखाउँछ । सन् २०१७ का चुनावी वाचा पूरा नभए पनि विश्व राजनीतिका बहुपक्षीय आयामले म्याक्रोंको जित सम्भव भयो । कोरोना महामारी नियन्त्रणमा संवेदनशीलता, युक्रेनमाथि रुसी आक्रमणमा सुझबुझपूर्ण कदमले पनि उनीप्रतिको विश्वास कायम राखेको हो । त्यस्तै, इतिहासमै बेरोजगारी दर घट्नु उनको अर्को सफलता हो ।

त्यसो त पेनले आफ्नो घोषणापत्रमै आप्रवासी आगमन रोक्न संविधान संशोधनको मुद्दा उठाएकी थिइन् । चुनावी प्रचारप्रसारका क्रममा आप्रवासीहरूबाट फ्रान्सेली अस्तित्वमै खतरा पुगेको उनले उल्लेख गरेकी थिइन् । तर युरोपमा देखिएको भूराजनीतिक द्वन्द्वबीच म्याक्रोंको जित अर्थपूर्ण भएको अमेरिकी पत्रकार तथा राजनीतिक टिप्पणीकार डेभिड ए एन्डलम्यानको बुझाइ छ । म्याक्रोंको ‘इन्द्रेणी फ्रान्स’ का अगाडि पेनको ‘एकत्ववाद’ हाबी हुन नसकेको उनी टिप्पणी गर्छन् । युरोपेली युनियन, उत्तर एटलान्टिक सन्धि संगठन (नेटो) र स्वतन्त्र विश्वका पक्षपाती रहेका कारण म्याक्रोंलाई फ्रान्सेली मतदाताले पत्याएको उनको विश्लेषण छ ।

यस पटकको निर्वाचनमा ५० वर्षयता सबैभन्दा कम मत खसेको थियो । सन् १९६९ पछि सबैभन्दा बढी २८.०१ प्रतिशत मतदानमा अनुपस्थित रहे । सन् १९६९ मा उक्त संख्या ३१.५ प्रतिशत रहेको थियो । फ्रान्सेली पत्रिका ला मोन्डेका अनुसार आइतबार भएको दोस्रो चरणको राष्ट्रपति चुनावमा करिब १ करोड ३६ लाख मतदाता अनुपस्थित रहेका थिए । फ्रान्सको पछिल्लो राजनीतिक अवस्थामा चित्त नबुझाएर ‘ब्ल्यांक भोटिङ’ गर्नेको संख्या ६.३५ प्रतिशत छ ।

निर्वाचनलाई ‘प्रजातन्त्रको स्तम्भ’ मानिन्छ, आवधिक निर्वाचनले प्रजातन्त्रलाई थप मजबुत पार्नुका साथै राजनीतिक उदारीकरणलाई पनि बढावा दिन्छ । पेन भने क्रेमलिननिकट नेता मानिन्छन् । उनले रुस र राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनमाथि नरम दृष्टिकोण राख्दै आएकी छन् । तर एक सशक्त युरोपेली युनियनका पक्षपाती म्याक्रोंले युक्रेनमाथि रुसी आक्रमणको निरन्तर कडा आलोचना गर्दै आएका छन् । रुसी आक्रमणको भर्त्सना गर्दै उनले भनेका छन्, ‘युक्रेनका दृश्य असह्य छ । अन्तर्राष्ट्रिय न्याय जाग्नुपर्छ । यी अपराधमा संलग्नहरू यसमा जवाफदेही हुनुपर्छ ।’

मध्यमार्गी धारका म्याक्रोंको लोकप्रियताले फ्रान्सका प्रतिपक्षी राजनीतिक दलहरू अतिदक्षिणपन्थी र अतिवामपन्थी धारमा पुगेका छन् । म्याक्रोंको ऐतिहासिक जितका बाबजुद पनि फ्रान्स ध्रुवीकृत भएको टिप्पणी गर्छन् बीबीसीका पेरिस संवाददाता ह्युज स्कोफिल्ड ।

पछिल्लो समय भारतदेखि हंगेरी र अमेरिकासम्म दक्षिणपन्थी राजनीतिक उभार देखिन्छ । अमेरिकामा पनि डोनाल्ड ट्रम्प निर्वाचित भएपछि अमेरिकामा दक्षिणपन्थी समूह निकै सक्रिय भएको थियो । सन् २०२१ जनवरी ६ मा अमेरिकी संसद् भवनमाथि ट्रम्प समर्थकले गरेको आक्रमणले पनि अमेरिकामा दक्षिणपन्थी समूहको मनोबल उच्च छ भन्ने झल्किन्छ ।

अमेरिकामै तत्कालीन राष्ट्रपति ट्रम्पले कोरोना महामारीको नियन्त्रण तथा रोकथाममा बेवास्ता गर्दार्गर्दै पनि डेमोक्रेट जो बाइडेनलाई ठूलै चुनौती पेस गरे । राष्ट्रवाद, धार्मिक अतिवाद र परम्परावादी मूल्य मान्यताका भरमै भारतमा नरेन्द्र मोदीदेखि ब्राजिलमा जायर बोल्सोनारोसम्म शासनमा छन् ।

म्याक्रोंको अगाडिको यात्रा भने सहज छैन । आगामी जुनमा हुने ‘नेसनल एसेम्ब्ली’ चुनावमा फेरि उनको परीक्षा हुनेछ । ५७७ सिटको संसद्मा उनको पार्टीले ल्याउने सिट संख्याले नीति, नियम तथा कानुन निर्माणमा राष्ट्रपतिको सुविधा निर्धारण गर्नेछ । त्यसो त उनीपछि उनको पार्टीबाट दक्षिणपन्थी समूहसँग कसले प्रतिस्पर्धा गर्छ भन्ने पनि चासोको विषय छ । फ्रान्सको संविधानमा दुई कार्यकालभन्दा बढी राष्ट्रपति बन्न नपाइने कानुनी प्रावधान छ ।

रुस–युक्रेन द्वन्द्वका कारण जर्मनी आंशिक रूपमा कमजोर भइरहेका बेला म्याक्रों युरोपेली युनियनका ‘डी फ्याक्टो लिडर’ बनेका छन् । पहिलो कार्यकालमै म्याक्रोंले युरोपेली युनियनको बजेट बढाएर सशक्त क्षेत्रीय संगठन बनाउन चाहेका थिए । तर उनको प्रस्ताव तत्कालीन जर्मन चान्सलर एन्जेला मर्केलले बेवास्ता गरिन् ।

तर पछिल्लो समय युरोपेली युनियनमा जर्मन चान्सलर ओलाफ सोल्जभन्दा म्याक्रों नै हाबी हुने अवस्था छ । किनकि रुस–युक्रेन द्वन्द्वले इन्धनमाथि पूर्ण रूपमा रुसमाथि निर्भर जर्मनीको अर्थतन्त्रमा धक्का पुगेको छ । युरोपेली युनियनबाट बाहिरिने बेलायतको निर्णयमाथि पनि प्रश्न उठाएका म्याक्रों खुला समाजका समर्थक हुन् । आफ्नो संस्मरण ‘रिभोलुसन : द भिजनरी मेम्वायर अफ अ राइजिङ ग्लोबल लिडर’ मा म्याक्रों लेख्छन्, ‘ब्रेक्जिट बेलायती मात्र होइन, युरोपेली संकट पनि हो । यो विश्वव्यापीकरणका नकारात्मक असरबारे आँखा चिम्लिने सदस्य राष्ट्रका लागि खतराको घण्टी हो ।’

हिन्द–प्रशान्त क्षेत्रमा चीनको प्रभाव रोक्न भन्दै अमेरिका, बेलायत र अस्ट्रेलियाबीच भएको विशेष सुरक्षा सम्झौता पनि फ्रान्सका लागि टाउको दुखाइको विषय बनेको छ । ‘ओकस’ नाम दिइएको उक्त सम्झौता आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स, क्वान्टम टेक्नोलोजी र साइबर सुरक्षाका विषयमा केन्द्रित भएको दाबी गरिए पनि मूलतः यो सम्झौता चीनको प्रभाव रोक्नका लागि गरिएको हो भन्ने कुरा कसैसामु लुकेको छैन । यसले चीनलाई मात्र होइन, फ्रान्सलाई समेत चिढ्याएको छ ।

यही सम्झौतापछि अस्ट्रेलियाले फ्रान्सेली डिजाइनका पनडुब्बी खरिद गर्ने सम्झौता पनि रद्द गरेको छ । अस्ट्रेलियाले जलसेनाका लागि सन् २०१६ मा १२ वटा पनडुब्बी निर्माणका लागि फ्रान्ससँग सम्झौता गरेको थियो । उक्त सम्झौता करिब ५० अर्ब अस्ट्रेलियन डलर बराबरको थियो । फ्रान्सको विदेश मन्त्रालयले भने सम्झौता खारेज गर्ने अस्ट्रेलियाको निर्णय ‘दुर्भाग्यपूर्ण’ भएको प्रतिक्रिया दिएको थियो । अस्ट्रेलियाले अब भने अमेरिकासँग आधुनिक क्षमतासहितको परमाणु ऊर्जाबाट चल्ने पनडुब्बी किन्ने सम्झौता गरेको छ । यसरी घरेलु दक्षिणपन्थी राजनीतिक समूहलाई रोकेका म्याक्रोंका लागि अन्तर्राष्ट्रिय रणनीति र शक्ति सन्तुलन भने चुनौतीपूर्ण नै छन् ।

(एजेन्सीको सहयोगमा)

प्रकाशित : वैशाख १५, २०७९ ०८:१४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?