अन्तर्राष्ट्रिय समुदायद्वारा म्यान्मार नरसंहारको निन्दा
यांगुन/वासिङ्टन — म्यान्मारमा शनिबार भएको सैनिक नरसंहारको अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले निन्दा गरेको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघ, युरोपेली संघ, अमेरिका, बेलायत, अस्ट्रेलिया, जापानलगायतले लोकतन्त्र पक्षधर प्रदर्शनकारीमाथि सुरक्षाकर्मीले गरेको ‘चरम दमन अस्वीकार्य’ भएको बताएका हुन् ।
स्थानीय सैनिक शासनको विरोधमा शनिबार गरिएका प्रदर्शनमा सुरक्षाकर्मीले गोली प्रहार गर्दा ११४ जना मारिएका स्थानीय सञ्चार माध्यमले जनाएका थिए । राजनीतिक बन्दीका लागि सहयोगी संघ (एएपीपी) ले शनिबार सुरक्षाकर्मीले ९१ जना प्रदर्शनकारीको ज्यान लिएको पुष्टि गरेको छ ।
अमेरिकी विदेशमन्त्री एन्टोनी ब्लिंकनले घटनाका कारण ‘अमेरिका मर्माहत भएको’ बताएका छन् । ‘सैन्य शासकहरू केही मानिसको फाइदाका लागि सर्वसाधारणको जीवन समाप्त पार्न पछि पर्दैनन् भन्ने देखाएको छ,’ ब्लिंकनले भने, ‘म्यान्मारका साहसी जनताले आतंकित पार्ने सैनिक शासन अस्वीकार गरेका छन् ।’ यसअघि अमेरिकी दूतावासले ‘म्यान्मारको सुरक्षा फौजले निहत्था नागरिकको हत्या गरिरहेको’ जनाएको थियो ।
त्यसैगरी, बेलायतसहित दर्जनभन्दा बढी देशका रक्षामन्त्रीहरूले संयुक्त विज्ञप्ति जारी गरी सैनिक दमको कडा निन्दा गरेका छन् । ‘व्यावसायिक सेनाले आचारसंहिताको अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड पालना गर्छ,’ अमेरिका, जापान तथा अस्ट्रेलियाले हस्ताक्षर गरेको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘उसले जनतालाई संरक्षण गर्ने र क्षति नपुर्याउन जिम्मेवार रहन्छ ।’ संयुक्त राष्ट्रसंघीय महासचिव एन्टोनियो गुटेरेसले पनि सैनिक ज्यादतीको घटनाले आफू ‘निकै स्तब्ध’ भएको बताएका छन् । त्यस्तै बेलायती विदेशमन्त्री डोमिनिक राबले ‘आफू अत्यन्तै निराश भएको’ जनाएका छन् । म्यान्मार मानवअधिकार नेटवर्क यूकेका निर्देशकले ‘म्यान्मारको सेनाले उसको कुनै सीमा र सिद्धान्त नभएको’ देखाएको बताए । ‘यो नरसंहार हो । अब यसलाई कुनै कारबाही मान्न सकिँदैन,’ क्याव विनले भने ।
अमेरिका, बेलायत, क्यानाडा, संयुक्त राष्ट्रसंघ, युरोपेली संघलगायतले सैनिक नेतृत्वमाथि यसअघि नै प्रतिबन्धहरू घोषणा गरिसकेका छन् । चीन र रुसले भने हालसम्म कुनै प्रतिक्रिया सार्वजनिक गरेका छैनन् । राष्ट्रसंघीय सुरक्षा परिषद्मा भिटो अधिकार भएका ती देश मौन रहनुको अर्थ म्यान्मार सरकारविरुद्ध कदम चाल्न परिषद्लाई अप्ठ्यारो देखिन्छ । यसैबीच, म्यान्मारको सेनाले आइतबार अन्तिम संस्कार गर्न जम्मा भएका स्थानीयमाथि पनि गोली चलाएको छ । यांगुन नजिकैको बागोमा शनिबार सुरक्षाकर्मीको गोलीले ज्यान गुमाएका प्रदर्शनकारीको अन्तिम संस्कार भइरहेका बेला सेनाले गोली चलाएको समाचार संस्था रोयटर्सले जनाएको छ । घटनामा मृत्यु हुनेको संख्या भने यकिन भइसकेको छैन ।
‘हामीले उनका सहादतको सम्मान गर्दै क्रान्तिकारी गीत गाइरहेका बेला सुरक्षाकर्मी आएर अन्धाधुन्ध गोली चलाए । गोली चल्न थालेपछि हामी भाग्यौं,’ अन्तिम संस्कारमा सहभागी एक महिलाले भनिन् । आइतबार भएको एक छुट्टै घटनामा सेनाको गोली लागेर दुई जना प्रदर्शनकारीको मृत्यु भएको अन्तर्राष्ट्रिय सञ्चार माध्यमले जनाएका छन् ।
गत नोभेम्बरमा भएको चुनावमा व्यापक धाँधली भएको भन्दै म्यान्मारको सेनाले फेब्रुअरी १ मा सत्ता कब्जा गरेको हो । चुनावमा लोकतन्त्रवादी नेत्री आङ सान सुचीको दल नेसनल लिग फर डेमोक्रेसी (एनएलडी) ले अत्यधिक बहुमत ल्याएको थियो । स्वतन्त्र अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षकहरूले भने चुनावमा धाँधली नभएको बताउने गरेका छन् ।
सेनाले सत्ता कब्जा गरेसँगै लोकतन्त्र पक्षधरहरूले आन्दोलन चर्काएका हुन् । उनीहरूले देशका प्रमुख सहरहरूमा दैनिकजसो सरकारविरोधी प्रदर्शन गर्दै आएका छन् । शनिबार ४० वटा सहरमा प्रदर्शनहरू गरिएको थियो । हालसम्मका प्रदर्शनमा ४ सय ४० जनाभन्दा बढीको ज्यान गइसकेको छ । तीमध्ये दुई दर्जन बालबालिका छन् । सैनिक सरकारले सत्ता कब्जा गरेसँगै एनएलडी प्रमुख सुचीलाई नियन्त्रणमा राखेको छ । उनीविरुद्ध हालसम्म ५ वटा मुद्दा लगाएको भए पनि त्यसविरुद्धका प्रमाण सार्वजनिक गरेको छैन । नेत्री सुचीले आफूविरुद्धका आरोपहरू अस्वीकार गर्दै आएकी छन् । सैनिक ‘कु’ सँगै सुचीसहित एनएलडीका दर्जनौं नेता, पत्रकार तथा मानवअधिकारकर्मीलाई पनि पक्राउ गरिएको छ ।
सेना प्रमुख मीन ह्यालिङले शनिबार टेलिभिजनमार्फत सम्बोधन गर्दै ‘देशमा निष्पक्ष चुनाव गर्ने’ बताएका थिए । तर ३० मिनेट लामो भाषणका क्रममा उनले चुनावको मितिबारे भने केही बताएनन् । सेनाले पछिल्लो समय दैनिक दर्जनौं प्रदर्शनकारीको ज्यान लिने गरेको भए पनि ह्यालिङले ‘सेनाले जनतालाई बचाउने’ दाबी गरेका थिए ।
सम्बन्धित समाचार
प्रकाशित : चैत्र १६, २०७७ ०८:२८
