सुलेमानीको शवयात्रामा मानवसागर

सुलेमानीको तस्बिर बोकेका शोकाकुलको मानव सागर इरानको दक्षिण–पश्चिमी सहर अहवाजमा श्रद्धाञ्जलीका लागि जम्मा भएको थियो । त्यहाँबाट उनको पार्थिव शरीरलाई मसहद लगिएको थियो ।

सुलेमानीको पार्थिव शरीर नजिकै प्रार्थना गर्ने क्रममा इरानी सर्वोच्च नेता आयोतुल्लाह अलि खामेनीसहित वरिष्ठ अधिकारीहरू रोएका थिए । खामेनी सार्वजनिक रूपमै रोएको यो सम्भवतः पहिलो घटना हो । सुलेमानीको अन्त्येष्टि मंगलबार उनको गृहनगर केर्मानमा गर्ने जनाइको छ ।

सुलेमानी इरानको इस्लामिक रेभलुसनरी गार्ड कोर्प्स (आईआरजीसी) अन्तर्गतको विशेष सैन्य फौज ‘कुड्स’ का प्रमुख थिए । मध्यपूर्वमा उनको नेतृत्वमा इरानी सैन्य गतिविधिहरू सञ्चालनमा थिए । सुलेमानीका उत्तराधिकारीले अमेरिकालाई मध्यपूर्वबाट खेदाउने चेतावनी दिएका छन् ।

‘सहिद सुलेमानीको बाटामा हामी उस्तै जोस जाँगरसहित हिंड्ने बाचा गर्छौं...र हाम्रा लागि उनको मृत्युको क्षतिपूर्ति अमेरिकालाई यस क्षेत्रबाट हटाउनु हो,’ कुड्स प्रमुख इस्माइल कानीले भनेका छन् ।

‘परमाणु सम्झौता मान्दैनौं’

गत शुक्रबार अमेरिकी सेनाले इराकको राजधानी बग्दादमा इरानी वरिष्ठ सैनिक कमान्डर कासिम सुलेमानीलाई मारेपछि मध्यपूर्वमा तनाव चर्केको हो । इरानले आफ्ना प्रभावशाली सैनिक अधिकारीको हत्याको अमेरिकासँग बदला लिने चेतावनी दिइसकेको छ । अमेरिकासँगको तनाव चर्किंदै गएका बेला इरानले सन् २०१५ मा भएको अन्तर्राष्ट्रिय परमाणु सम्झौताका कुनै पनि प्रतिबन्ध नमान्ने घोषणा गरेको छ । इरानले एक वक्तव्य जारी गर्दै उक्त सम्झौतामा तोकिएको युरेनियम प्रवर्द्धनको सीमा अस्वीकार गर्ने जनाएको हो ।

सन् २०१५ मा भएको सम्झौतामा इरानको युरेनियम प्रवर्द्धन कार्यक्रमलाई सीमित गर्ने उल्लेख गरिएको छ । तेहरानमा बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकपछि इरानले ‘परमाणु सम्झौतामा व्यवस्था भएअनुसार युरेनियम भण्डारण र प्रवर्द्धनका लागि तोकिएको सीमा’ को बेवास्ता गर्ने जनाएको हो । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले गत वर्ष उक्त परमाणु सम्झौताबाट अमेरिका बाहिरिने निर्णय गरेका थिए । त्यसपछि अमेरिकाले इरानमाथि लगाउँदै आएको प्रतिबन्ध कडा पारेको थियो ।

सन् २०१५ को परमाणु सम्झौताका पक्षराष्ट्र जर्मनी, फ्रान्स र बेलायतले संयुक्त वक्तव्य जारी गर्दै इरानलाई सम्झौताको मर्मविपरीतका कदम नचाल्न आग्रह गरेका छन् । चीन र रूस पनि सम्झौताका पक्षराष्ट्र हुन् ।

‘अमेरिकी सेना हटाइए इराकविरुद्ध कडा प्रतिबन्ध’

इराकी संसद्ले अमेरिकी सेनालाई देश छोड्न भनेपछि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले ‘इराकविरुद्ध कडा प्रतिबन्ध लगाउने’ चेतावनी दिएका छन् । ‘हाम्रो त्यहाँ निकै असामान्य महँगो हवाई अखडा छ । त्यो निर्माण गर्न हामीलाई अर्बौं डलर लाग्यो । हामीलाई त्यसको लागत नतिरेसम्म हामी इराक छाड्दैनौं,’ ट्रम्पले संवाददाताहरूसँग भने ।

राष्ट्रपतिको विमानमा सञ्चार माध्यमसँग कुरा गर्दै ट्रम्पले यदि इराकले अमेरिकी सेनालाई अमित्रवत् रूपमा देश छोड्न भन्यो भने इराकविरुद्ध प्रतिबन्धहरू लगाउने बताए । ‘...हामी उनीहरूले यसअघि कहिल्यै नभोगेको प्रतिबन्ध लगाइदिन्छौं । त्यसले इरानविरुद्धको नाकाबन्दीसमेत फिक्का लाग्नेछ,’ उनले भने ।

इस्लामिक स्टेट लडाकुविरुद्ध लड्न बनाइएको अन्तर्राष्ट्रिय गठबन्धनअन्तर्गत हाल इराकमा ५ हजार अमेरिकी सेना छन् । गठबन्धनले आइतबार तत्कालका लागि आईएसविरुद्धको कारबाही स्थगित गरिएको जनाएको थियो । इराकको संसद्ले विदेशी सेनालाई देश छोड्न आह्वान गर्दै एउटा प्रस्ताव पारित गर्‍यो ।

प्रस्ताव बाध्यकारी नभए पनि प्रधानमन्त्री अदेल अब्दुल महदीले आफू इराकबाट अमेरिकी फौजलाई हटाउने पक्षमा रहेको बताएका छन् । अमेरिकी विदेश मन्त्रालयले भने इराकी संसद्ले आफ्नो देशबाट अमेरिकी सैन्यबल हट्नुपर्ने भनी पारित गरेको संकल्प प्रस्तावप्रति निराशा व्यक्त गरेको बीबीसीले उल्लेख गरेको छ ।