'बच्चामा धान चोरेर दसैं मनाइन्थ्यो' : पुष्प खड्का

राँगालाई एकै पटकमा मार हान्नु विशेष हुन्थ्यो । त्यो दसैंमा राँगालाई उनले मार हान्नुपर्ने भयो । जाल्पादेवी मन्दिरको थानमा भीड लागेको थियो । उनले मार हानेको हेर्न आउनेहरु भन्दै थिए, 'पुष्पले त मार हान्न सकिहाल्छ नि !'

तर उनले मार हाने, राँगा ढलेन । पाँचौं पटकमा पनि ढलेन । उनको एक साथिले एक पटकमै मार हाने । गाउँका बूढापाकाले 'थुइक्क, सकेन पुष्पले' भनेको अझै उनले बिर्सन सकेका छैनन् । त्यो नै पुष्पको अन्तिम मार थियो । त्यतिबेला उनी कक्षा ८ मा पढ्थे । आफ्नो जीवनको कुनै दसैं अविस्मरणीय लाग्छ भने पुष्पलाई त्यही मार हान्न नसकेको दसैं लाग्छ ।

'मार हान्न नसक्दा एकदम लाज भएको थियो,' पुष्पले सुनाए, 'त्यो दसैं म कहिल्यै बिर्सदिनँ । हाम्रोतिर दसैंमा एकदमै बलि चढाइन्छ । चलिआएको चलन हो । तर अहिले बुझ्दा कसैलाई मार हान्न हुँदैन कि भन्ने लाग्छ । हामी बलि नचढाई कुबिन्डो काटेर पनि त्यो चलन पुरा गर्न सक्छौं,' उनले भने ।

दसैं भन्नेबित्तिकै पुष्पले सम्झने अर्को घट्ना हो, 'डिस्को डान्स' । नयाँ लुगाको खासै पर्बाह हुन्थेन जति अर्काको धानको कुन्युतिर हुन्थ्यो । दसैंको मौसम त धानको बाली फल्ने समय पनि हो । पुष्पको टोली ध्यान अरुले बनाएको कुन्युतिर जान्थ्यो । उनीहरु रातमा त्यही कुन्युबाट धान चोरेर दिनमा बेच्न निस्कन्थे । रातमा चोरेको धान बारीका खाल्डोमा माटोले पुरेर राख्थे । कहिलेकाहीँ मुसाले उनीहरुले चोरेको धान आफ्नो दुलोमा ओसार्न भ्याइसक्थ्यो । पुष्पको टोली त्यही खाल्डोमा पुरेर राखेको धान बेचेर दसैंमा 'डिस्को डान्स'का लागि साउन्ड स्पिकिर बुक गर्थे । सबैजनासँग ५/१० रुपैयाँ संकलन गरेर दसैं अगाडि साउन्ड स्पिकर बुक गर्दै हिँडेको सम्झँदा पुष्पलाई बाल्यकालको दसैं फर्किएझैं लाग्छ ।

'दसैं आइरहेको छ, पैसा चाहिन्छ भन्ने हुन्थ्यो । हामी कुन्युबाट धानको बालामात्र चुँडाएर लिन्थ्यौं । एक बोरा मात्र होइन । लगभग ४/५ बोरा त हामी चोर्थ्यौं नै, 'पुष्प नोस्टाल्जिक हुन्छन्,' ४/५ सय आउँथ्यो ।'