काठमाडौँ — साइबर सुरक्षा विज्ञ विजय लिम्बुले नेपालमा साइबर सुरक्षाबारे 'फ्रेमवर्क' नीति मात्र बनेको बताउँदै आवश्यक ऐन तत्काल चाहिएको बताएका छन् । कान्तिपुर मिडिया ग्रुपले बिहीबार आयोजना गरेको ‘कान्तिपुरः साइबर सेक्युरिटी डायलग १.०’ को दोस्रो सत्र ‘बलियो पूर्वाधार र नीतिगत सुधार’ मा बोल्दै उनले सरकारी तहमा भएको साइबर आक्रमणले नै ऐन टड्कारो रुपमा आवश्यक रहेको प्रष्ट पार्ने बताए । 

‘डाटा सुरक्षा ऐन, सूचना सुरक्षा व्यवस्थापन लगायतको ऐन चाहिएको छ,’ उनले भने, ‘सरकारी तहमा भएको साइबर अट्याकबारे कतै उजुरी भएका हुँदैनन् । त्यसलाई कानुनी दायरामा ल्याउन पनि ऐन चाहिन्छ ।’ यस्ता ऐनहरु नल्याई पूर्वाधार र डाटा सुरक्षातर्फको काम गर्न गाह्रो रहेको उनले बताए । कानुनी रुपमा वातावरण नबनेसम्म प्रविधिको सुरक्षा समेत दिन नसकिने उनको भनाइ छ ।

‘नागरिकको डाटा कहाँ कहाँ छ भनेर समेत पहिचान गर्नुपर्छ । डाटा रहेको त्यो उद्योग थाहा पाउनु पर्यो,’ उनले भने, ‘जटिल पूर्वाधार कुन हो थाहा पाउनु पर्छ । बैंकको डाटा लिक भयो भने ठूलो कुरा मान्दिनँ । तर अस्पतालको डाटा लिक भयो भने मेरो लागि ठूलो हुन्छ । अस्पतालको डाटा मिसयुज भयो भने नागरिकको ज्यान समेत जान सक्छ । डाटालाई वर्गीकरण गरेर चिनौं ।’ संविधानमा रहेको नेसनल सुरक्षा भन्ने विषयमा नै साइबर सुरक्षा भनेर राख्ने विषयमा सोच्नु पर्ने उनले बताए । पूर्वाधारलाई सुरक्षा दिन नीति नियमको अभाव रहेको उनले बताए ।