आफू ह्याकिङमा परेपछि मात्रै साइबर सुरक्षामा सचेत हुने गरेको पाइन्छ : सञ्जय गोल्छा
काठमाडौँ — सर्वसाधारणहरू आफूलाई नपरेसम्म साइबर सुरक्षासम्बन्धी विषयमा सचेत हुने नगरेको विज्ञहरूले बताएका छन् । साइबर आक्रमणका घटनाबारे जानकार भएको दाबी गरे पनि आफूलाई नपरेसम्म साइबर सुरक्षासम्बन्धी शिक्षा र जानकारी प्रयोगकर्ताको प्राथमिकतामा नपरेको विज्ञहरूले बताएका हुन् ।
कान्तिपुर मिडिया ग्रुपले बिहीबार आयोजना गरेको 'साइबर सेक्युरिटी डायलग १.०' को पहिलो सत्र 'अधिक प्रयोग : न्यून साक्षरता' मा बोल्दै नियोटेरिक नेपालका प्रबन्ध निर्देशक सञ्जय गोल्छाले साइबर सुरक्षामा कम ध्यान दिने गरेको पाइयो ।
‘नेपालमा हाल धेरै डेलिभर सर्भिस सञ्चालनमा भएको र उनीहरुले हाम्रो डाटा कलेक्ट गर्ने गरेका छन् । यसमा नियमकहरुले अलि बढी नियमन गर्नुपर्छ ’ उनले भने ‘यसमा कम्पनीहरू सचेत हुनुपर्छ ।’
साइबर सेक्युरिटीको धेरै ठूलो क्षेत्र छ । पछिल्लो समय डेटामा सबैको ध्यान गएको छ । प्रबन्ध निर्देशक गोल्छाले कम्पनीको अनुशासनलगायतका कुरामा अलि कडाइका साथ लाग्नु पर्ने बताए । ‘डेटा सबैको लागि पैसा भएको छ । यसबाट आर्थिक लाभ लिन सक्ने र सबैजना यसको पछि लागेको देखिन्छ ’ उनले थपे ‘किन यसबाट साइबर क्राइम भएको छ ? नेपालको कुरा हेर्ने हो भने खाना डेलिभरी गर्ने, राइड सेयरिङ, इन्टरेनेट सर्भिस प्रोभाइडर सबैले ग्राहकहरूको व्यक्तिगत डेटा मागेका हुन्छन् । यसमा नियमकले राम्रोसग अध्ययन गर्नुपर्छ ।’ ’
साइबर क्राइम भनेको बाहिरबाट आउने कुरामात्र नभएको गोल्छाले बताए । ‘यसमा कम्पनीको अनुशासन, नियामक सबैको भूमिका हुने । र्यान्समवेयर इमेलहरु आएका हुन्छन् यसमा हामी धेरै झुक्किने गरेका छौँ,’ उनले भने, ‘हामी थाहा भएकाहरूबाट समेत यसबाट झुक्किन अवस्था आउँछ । पहिलेभन्दा केही साक्षरता बढेको देखिन्छ । सबै प्रकारका अपराध मँसग हुँदैन अरुसँग मात्रै हुन्छ भन्ने कुराले मानिसहरू समस्यामा पर्छन् ।’
