विश्वकप क्रिकेटको बाटो
काठमाडौँ — क्रिकेटलाई मन पराउने आमसमर्थकको एउटा प्रश्न हो, अरू सबै खेलका विश्वकपको आकार फैलिँदो छ, यही खेलको विश्वकप भने किन सधैं खुम्चिएकै हुन्छ ? क्रिकेटको विश्वकप भनेपछि बुझिने एकदिवसीय क्रिकेटकै विश्वकप भयो । फुटबलको विश्वकप झन झन ठूलो हुँदै छ, तर क्रिकेटको विश्वकप आफू सीमित देशको प्रतियोगिता भएकैमा खुसी छ । विश्वास नहुन सक्छ, सन् २०२३ मा हुने विश्वकपमा सहभागी टिमको संख्या हो, जम्मा १० ।
आईसीसी विश्वकप क्रिकेट लिग–२ को अन्तिम खेलमा नेपाल विजयी रहेपछि प्रशिक्षक मोन्टी देसाईले भनेका थिए, ‘विश्व क्रिकेट साँधुरिएर रहनु ठीक होइन, फैलिएकै राम्रो । फैलियो भने त नेपाल जस्तो देशले पनि विश्व क्रिकेटमा मौका पाउने हो । सायद प्रशिक्षक देसाईलाई पनि एकदिवसीय विश्वकप केही खास देशमै सीमित रहेकामा गुनासो छ होला । उनलाई लागेको छ, विश्वकपमा धेरैभन्दा धेरैले मौका पाउनुपर्ने हो ।
यसको अर्को अर्थ के पनि हो भने नेपालजस्तो देशले क्रिकेटमा जत्तिकै राम्रो गरे पनि विश्वकप खेल्न पाउने सम्भावना भनेको निकै कम छ । खासमा विश्वकप क्रिकेटको बाटो नै निकै जटिल छ । नेपालले जिम्बावेमा हुने ग्लोबल छनोटमा सिधै प्रवेश पाएपछि यो प्रश्न स्वभाविक बनेको छ, अबको विश्वकपमा छनोट हुने बाटो साँच्चै कस्तो छ त ? अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट काउन्सिल (आईसीसी) ले खुबै मिहिनेत गरेर यो बाटो तयार गरेको छ । यसलाई एकैपल्ट बुझ्न पनि कहिलेकाहीं गाह्रो हुने गर्छ ।
यो संस्करणको विश्वकपका लागि सात टिम छनोट भइसकेका छन् । त्यसैले तीनै टिमका लागि मात्र ठाउँ छ । सन् २०१९ मा सुरु भएको विश्वकप छनोटको प्रक्रियामा ३२ टिम थिए । त्यही १० स्थानका लागि । त्यसमध्ये अहिलेसम्म सात टिमले त्यसमा आफ्नो नाम लेखाइसकेका छन् । विश्वकपमा छनोट हुने सम्भावनाबाट अहिलेसम्म १० टिमको सम्भावना समाप्त भइसकेको छ । अबको तीन टिमको नाम निश्चित गर्न तीन प्रतियोगिता रहेका छन् ।
ती हुन्, सुपर लिगको अन्तिम चरण, क्रिकेट वर्ल्डकप क्वालिफायर र क्वालिफायर प्लेअफ । अहिलेसम्म छनोट भइसकेका सात टिम हुन्, भारत, न्युजिल्यान्ड, इंग्ल्यान्ड, अस्ट्रेलिया, बंगलादेश, पाकिस्तान र अफगानिस्तान । पछिल्लो तीन वर्षदेखि चलिरहेको सुपर लिगमा १३ टिम थिए, त्यसमध्ये शीर्ष आठ टिमले सिधैं विश्वकपमा प्रवेश पाउनेछन् । ती आठमध्ये सात टिमको निर्णय भइसक्यो नै । शीर्ष सात टिममध्ये इंग्ल्यान्ड सबैभन्दा अगाडि छ, १ सय ५५ अंकसहित ।
तीन १३ टिममध्ये पुछारमा रहेका पाँच टिमले पनि नै क्रिकेट वर्ल्डकप क्वालिफायर खेल्नेछन् । यही प्रतियोगिता हो, जिम्बावेमा हुने ग्लोबल छनोटका रूपमा । सिधै विश्वकप खेल्ने एक स्थानका लागि प्रतिस्पर्धामा रहेका टिम हुन् वेस्ट इन्डिज, श्रीलंका, आयरल्यान्ड र दक्षिण अफ्रिका । वेस्ट इन्डिज ८८ अंकसहित आठौं स्थानमा छ ।
सुपर लिगमा पुछारको दुई स्थान जिम्बावे १२ र नेदरल्यान्ड्स १३ औं स्थानमा छन् । यी दुईसहित ग्लोबल क्वालिफायरका लागि विश्वकप लिग २ का शीर्ष तीन टोली स्कटल्यान्ड, ओमान र नेपालले स्थान पक्का गरिसकेका छन् ।
वेस्ट इन्डिज, श्रीलंका, आयरल्यान्ड र दक्षिण अफ्रिकामध्ये एकले आठौं स्थान लिएपछि अरू टोली ग्लोबल क्वालिफायरमा पुग्नेछन् । क्वालिफायर प्लेअफबाट छानिने शीर्ष दुई स्थान टिमले पनि क्वालिफायर खेल्नेछन् ।
यसरी ग्लोबल क्वालिफायर खेल्ने १० टिमको निश्चित हुनेछ । क्लालिफायर प्लेअफ खेल्ने टिम भने यस्ता छन्, जर्सी, क्यानडा, अमेरिका, पपुवा न्युगिनी, यूएई र नामिबिया । यो प्रतियोगिता मार्चमा नामिबियामा हुनेछ । जर्सी र क्यानडा च्यालेन्ज लिगबाट आएका टिम हुन् भने अन्य चार टिम विश्वकप लिग २ मा पुछारका टिम हुन् ।
ती टिममध्ये एकदिवसीय अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता को कसको कायम राख्ने हो, त्यसको निर्णय पनि यही प्रतियोगिताले गर्नेछ । आईसीसी विश्वकप क्रिकेट लिग–२ को चौथो स्थानमा पुगेको भए नेपालले यही प्रतियोगिता खेल्नुपर्ने थियो । तर, नेपालले प्रतियोगितामा मात्र नभएर अन्तिम खेलमै अविश्वसनीय पुनरागमन रचेपछि सिधै ग्लोबल क्वालिफायर खेल्न लागेको हो । नेपाल यसका लागि छनोट हुनु आफैंमा ठूलो हो । तर, विश्वकप छनोट हुनु उत्तिकै जटिल र कठिन छ ।
ग्लोबल क्वालिफायर जिम्बावेमा जुन–जुलाईमा हुनेछ । त्यहाँबाट दुई टिमले विश्वकपमा स्थान बनाउने छन् । प्रतिस्पर्धामा रहने १० टिमले दुई समूहमा रहेर खेल्नेछन् । दुवै समूहका शीर्ष तीन टोली सुपर लिगमा प्रवेश गर्नेछन् । सुपर लिगको शीर्ष दुईमा रहने टोलीमात्र विश्वकपमा पुग्नेछ ।
प्रकाशित : चैत्र ४, २०७९ ०६:५०
