कान्तिपुर वेबसाईट
AdvertisementAdvertisement
२३.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५५

राष्ट्रिय खेल : पूर्वाधार न बजेट

एउटा अँध्यारो कोठाबाट चलेको भलिबल संघको आफ्नै पूर्वाधार छैन, एकेडेमी छैन, ग्रासरूट कार्यक्रम छैन, उमेर समूहको प्रतियोगिता छैन
कुशल तिमल्सिना

काठमाडौँ — एसियन सेन्ट्रल जोन भलिबलका लागि बंगलादेश प्रस्थान गर्नुअघि युवा तथा खेलकुदमन्त्री महेश्वरजंग गहतराज उपस्थित कार्यक्रममा नेपाल भलिबल संघका महासचिव जितेन्द्रबहादुर चन्दको बिलौना थियो– राष्ट्रिय खेल घोषणा गर्नुबाहेक हामीलाई सरकारले हेरेन । पूर्वाधार, प्रतियोगिता र योजना कार्यान्वयनमा सहयोग गरेन ।

राष्ट्रिय खेल : पूर्वाधार न बजेट

खेलाडीको हौसला बढाउने बिदाइ कार्यक्रममा संघको दुःख पोखेको भन्दै मन्त्री गहतराज कार्यक्रममै झोंक्किए । तर, स्थान गलत भए पनि चन्दले कुरा सही गरेका थिए । राष्ट्रिय खेल तोकेपछि त्यसको संस्थागत विकास र स्तरोन्नति प्राथमिकतामा पर्नुपर्‍यो भन्ने संघको माग जायज नै थियो ।

बंगलादेशमा आयोजित प्रतियोगिताको महिलातर्फ नेपालले उपाधि रक्षा गर्‍यो । पुरुषतर्फ पनि सुधारिएको प्रदर्शन भयो । यसले नेपाली खेलाडीको क्षमता पुष्टि गरेको छ । उपलब्धि संस्थागत गरी थप सफलताका आधार तय गर्नुपर्छ । तर, भलिबल संघसँग न पूर्वाधार छ न बजेट । नेपालले महिलातर्फ एसियामै शीर्ष आठभित्र आउने महत्त्वाकांक्षी लक्ष्य लिएको छ ।

यो प्रतियोगिताका लागि महिला र पुरुष टोलीको सहभागिताका लागि स्रोत व्यवस्थापन झनै दयनीय थियो । तयारी र सहभागितासमेत गरेर करिब ३५ लाख रुपैयाँ खर्च भएको अनुमान संघको छ । नियामक निकायबाट कुनै आर्थिक सहयोग नहुँदा संघले खर्च जुटाउन चर्को दौडधुप गर्नुपरेको थियो । बंगलादेश जाने/आउने हवाई टिकटका लागि समेत प्रायोजक खोज्नुपर्‍यो । संघले प्रायोजकबाट करिब ६ लाख र बचतबाट २५ लाख रुपैयाँ खर्च गरिसकेको छ । पूरा हिसाब टिम फर्किएपछि हुनेछ ।

ग्लोबल ट्राभल एड्भेन्चरबाट करिब ५ लाखको हवाई टिकट, अध्यक्ष मनोरन्जन रमण शर्माबाट नगद १ लाख, एनआईसी एसिया बैंकबाट पोसाकलगायतको प्रायोजनबाट सेन्ट्रल जोनमा पुगेको टोलीले दिएको सशक्त प्रदर्शनपछि यो खेलको विकासबारे बहस हुन थालेको छ ।

‘यो प्रतियोगिताका लागि राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) सँग सहयोग माग्दा अन्तर्राष्ट्रिय सहभागिताका लागि बजेट छैन भन्ने जवाफ पाएका हौं । सदस्य सचिवज्यू (टंकलाल घिसिङ) ले अहिलेलाई जाँदै गर्नुस् पछि हेरौंला भन्नुभएको थियो,’ संघका महासचिव चन्दले भने, ‘शुभचिन्तक र दाताहरूको सहयोग भयो नै भलिबल संघले आन्तरिक प्रतियोगिताबाट गरेको बचतले यसपल्ट सेन्ट्रल जोन सहभागिता सहज भयो ।’ संघले महिला र पुरुषको गरी वार्षिक चारवटा प्रतियोगिता आयोजना गर्छ– एनभीए कप क्लब च्याम्पियनसिप, एनभीए क्लब लिग । महासचिव चन्दले भने, ‘असोज दोस्रो साता एनभीए कप आयोजना गर्दा ३० लाख बचत गरेका थियौं । त्यो रकम यो प्रतियोगितामा खर्च गरेका हौं ।’

राखेपले गत आर्थिक वर्षमा संघलाई आन्तरिक प्रतियोगिताका लागि १० लाख र एसियन च्याम्पियनसिपको तयारीका लागि थप १० लाख गरी २० लाख उपलब्ध गराएको थियो । असारमा झन्डै एक महिना बन्द प्रशिक्षण गरेपछि कोरोना महामारीलाई कारण देखाउँदै एसियाली भलिबल महासंघ (एभीसी) ले प्रतियोगिता स्थगित गरिदियो । ‘त्यतिबेलासम्म तयारीका लागि ३० लाख खर्च गरिसकेका थियौं ।

राखेपले १० लाखमात्र दियो । बाँकी खर्च असोजमा एनभीए कप आयोजना गरेपछि भुक्तानी गरेका हौं,’ महासचिव चन्दले थपे, ‘आन्तरिक प्रतियोगिता नभएको भए संघले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा टिमलाई सहभागी गराउन सक्दैनथ्यो ।’ उनले संघले हरेक वर्ष ९ देखि १० करोडसम्मको बजेट राखेपलाई पेस गरेको बताए । तर, राखेपबाट प्रतियोगिता आयोजनाका आधारमा सीमित सहयोग हुँदै आएको छ । यस वर्षदेखि खेल पोसाक उत्पादक कम्पनी केल्मीले प्रायोजन गरेपछि संघलाई ‘किट’बापत ६/७ लाखको व्ययभार कम हुन थालेको छ । ‘क्रिकेट र फुटबलले जस्तो हामीलाई अन्तर्राष्ट्रिय निकायबाट नगद आउँदैन । उनीहरूले प्रशिक्षकलगायत दक्ष जनशक्ति र म्याट, नेट, बलजस्ता जिन्सी सामग्री मात्र सहयोग गर्छन्,’ चन्दले भने ।

यी भए बजेटका कुरा । प्रतियोगिता सञ्चालन गर्न पुग्ने बजेट त नपाउने संघको पूर्वाधार र ग्रासरुटमा लगानी कस्तो होला ? सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ । राखेप कभर्डहलमा करिडोरको एउटा अँध्यारो कोठाबाट भलिबल सञ्चालन हुन्छ । संघको आफ्नै पूर्वाधार छैन, एकेडेमी छैन, ग्रासरुट कार्यक्रम छैन, उमेरसमूहको प्रतियोगिता छैन ।

यस्तो परिस्थितिमा महिला टोलीले दुई वर्षको अन्तरालमा तीनवटा ठूला प्रतियोगिताको फाइनलमा पुग्नु र दुईवटामा उपाधि जित्नु चानचुने सफलता होइन । कप्तान अरुणा शाहीले पूर्वाधारमा अहिले पनि ध्यान दिन नथाल्ने हो भने कहिल्यै भलिबलको विकास नहुने बताइन् ।

‘हाम्रो देशमा रिजल्ट मात्र खोजिन्छ, तयारीलाई ध्यान दिइँदैन । राष्ट्रिय खेल भनेर मात्र हुँदैन । हामीसँग आफ्नै कभर्डहलसमेत छैन । अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताका लागि पर्याप्त तयारी गर्न पाइँदैन । ब्याक टु ब्याक नतिजा आइरहेका बेलामा पनि यसमा ध्यान नदिने हो भने भलिबलको विकास कहिल्यै हुँदैन,’ महिला टोलीको लगातार सफलताकी नायक अरुणाले ग्रासरुट कार्यक्रम र नयाँ खेलाडी उत्पादनबारे भनिन्, ‘खेलकुदमा पुस्तान्तरण जरुरी हुन्छ । हामीभन्दा पछाडिको पुस्ता उत्पादनमा ढिला भइसक्यो । किनभने दुई वर्षको अन्तरमै हाम्रो यो टिमले आफ्नो उपलब्धि जोगाउन धेरै संघर्ष गर्नुपर्‍यो । नयाँ र उच्चस्तरको पुस्ता नआएसम्म सशक्त प्रदर्शनलाई नियमित राख्न सक्दैनौं । त्यसका लागि एकेडेमी, ग्रासरुट कार्यक्रम र निजी क्षेत्रसँगको सहकार्यमा ध्यान दिनुपर्छ ।’

भलिबलको कभर्डहल निर्माणका लागि सरकारले एक वर्ष रातो किताबमा उल्लेख गरी १ करोड रुपैयाँ विनियोजन गरेको छ । कभर्डहल निर्माणका लागि काठमाडौंको तारकेश्वर नगरपालिका–२ मा जग्गा पहिचान भइसकेको छ । यसका लागि सम्बन्धित स्थानीय तह र राखेपबीच लिखित सहमति हुन ढिला भइरहेको छ । त्यसैले यो वर्ष पनि बजेट फ्रिज हुने चिन्ता छ । जग्गा पहिचान नहुँदा अघिल्लो आर्थिक वर्षमा पनि ५० लाख बजेट फ्रिज भएको थियो ।

‘हामीले तारकेश्वर नगरपालिकामा स्थान पहिचान गरी नगर प्रमुख र उपप्रमुख तथा वडाध्यक्षसँग छलफल गर्‍यौं,’ संघकी उपाध्यक्ष निरोज मास्केले भनिन्, ‘तत्कालीन सदस्यसचिव रमेशकुमार सिलवाललाई समेत लगेर ठाउँ देखाएका थियौं । दुवै पक्ष मौखिक रूपमा सहमत भइसकेका छन् । तर, स्थानीय तह र खेलकुद परिषद्बीच नै लिखित सहमति गर्नुपर्ने भएकाले समय लागेको हो । हामी फलोअपमै छौं ।’

सेन्ट्रल जोनको बिदाइ कार्यक्रममा मन्त्री गहतराजले त्रिपुरेश्वरस्थित राखेप परिसरको पौडी पोखरी र टेनिस कोर्ट रहेको जग्गा भलिबल संघलाई उपलब्ध गराउने प्रयास गर्ने घोषणा गरेका थिए । भलिबल संघको शाखा ७७ जिल्लामै छ । नयाँ खेलकुद ऐनकै कारण संघको कार्यसमितिको निर्वाचन नभएको पनि आउने जेठमा तीन वर्ष पुग्दै छ ।

प्रकाशित : पुस १५, २०७८ ०८:०४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?