सफलताको आधार हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङ सेन्टर

मनाङमा मैदान सम्याउने काम सम्पन्न गरेका छौं र कभर्डहल बनाउन सुरु गर्दैछौं । मुस्ताङको जग्गा प्राप्तिको क्रममा छ । मुस्ताङको स्थिति विचित्र रहेछ । त्यहाँ जोमसोमअगाडि कभर्डहल बनिरहेको छ । कालीगण्डकीको किनारमा पर्खाल लगाउने काम भएको छ । मुक्तिनाथ मन्दिरसँगै बनाउने भनेर ठाउँ छुट्याइएको छ । तर कित्ताकाट भएको छैन । व्यक्तिको जग्गाबाहेक सिंगो एकमुष्ट सरकारी जग्गा रहेछ । कित्ताकाटका लागि नेपाल सरकारमा फाइल पुगेको छ । त्यो फाइनल भएर आइपुगेको छैन ।

हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङको निर्माणमा पहिला के गर्ने भन्ने थाहा पाउँदा एउटा खेल मैदान, एथलेटिक्स ट्रयाक र कभर्डहल आवश्यक पर्दोरहेछ । पौडीपोखरी, साउना ज्याकुजी, स्टिम बाथ, साइक्लिङ, हर्स राइडिङ आवश्यक रहेछ । यसका पनि तीनवटा सिद्धान्त हुने रहेछ, एउटा हाइअल्टिच्युड उच्च प्रदर्शन, लो अल्टिच्युड उच्च प्रदर्शन र हाइअल्टिच्युड लो प्रदर्शनमा आधारित । यसैमा आधारित रहेर प्रशिक्षण गराउनुपर्ने रहेछ । यसबाहेक फिजिकल फिटनेस, अस्पताल यसका आवश्यकता रहेछन् । हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङ सेन्टर नजिक होटल र आवासको राम्रो व्यवस्थासहित हेलिप्याड हुनुपर्छ । यसका आधारभूत आवश्यकता यही हुन् ।

यसैमा अन्य आवश्यकता के के छन् भनेर बनाउन एउटा जिम्मा दिइएको छ । मेरो सोच पहिला अलिकति धेरै जग्गा भएको स्थान हेरौं भन्ने हो । मेलम्चीमा पनि जग्गा धेरै भएको स्थान पाइएको छ, तर लकडाउनका कारण त्यहाँ हेर्न जान पाइएको छैन । त्यहाँ जग्गा विवाद छ भन्ने सुनेका छौं । सैलुङमा स्थानीय तहले ५ रोपनी जग्गा दिएको छ । त्यो जग्गा थोरै हुने भएकाले सैलुङमा तेक्वान्दो कभर्डहल बनाउने सोचेका छौं । लुक्लामा पनि १७–१८ रोपनी जग्गा पाइएको छ । विस्तृत नक्सा बनाएर त्यसको आवश्यकता हेरेर अर्को स्थानमा जाने भन्ने हो । मनाङमा एउटा बहुउद्देश्यीय कभर्डहल र अर्को फुटबल मैदानबाहेक बनाउन सकिँदैन । नेपाल सरकारले यसलाई प्राथमिकता दिएको छ । काम गर्दै जाउँ बजेट पुगेन भने थप्दै जाने हो । बजेटले सम्बोधन गरेको कर्णालीमा खेलकुद पूर्वाधार बनिसकेपछि हाइअल्टिच्युड खेल आयोजना गर्न सकिन्छ ।

वैज्ञानिक हिसाबमा प्रमाणित भएको के हो भने एउटा खेलाडीले समुद्री सतहमा खेल्नु, त्यसपछि मध्यमा खेल्नु र हाइअल्टिच्युडमा खेल्नुमा अल्टिच्युटकै राम्रो प्रदर्शन रहेको पाइयो । कारण फोक्सो ठूलो हुने, शरीरले अक्सिजन पाउने, खेलाडीहरू ध्यान एकीकृत भएर खेल्न सक्ने हुनाले प्रदर्शन भएको छ ।

हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङको परिकल्पना गरिएको पनि धेरै भएको छैन । नेपालको सन्दर्भमा हेर्ने हो भने हरिबहादुर रोकाय, विश्वरूपा बुढालगायत जुम्लाका खेलाडीले राम्रो नतिजा दिइएको पाइएको छ । मीरा राई, स्व. सञ्जय पण्डितजस्ता खेलाडीको प्रदर्शन पनि हाइअल्टिच्युडले गर्दा राम्रो पाइएको थियो । सम्भव भएको स्थानमा हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङ सेन्टर बनाउँदै जाने हो । तर कर्णाली प्रदेशमा त्यसका लागि जग्गा नै भेटिँदैन । जग्गा भएको स्थानबाट प्रस्ताव आएको छैन, प्रस्ताव आएको स्थानमा जग्गा छैन । जुम्लाको एक स्थानमा म उद्घाटन नै गर्न जाँदैथिएँ, लकडाउनले रोकियो । रारा ताल नजिक पनि जग्गा छ भनेको छ, त्यहाँ पनि गएर हेर्नेछु । डोल्पामा जग्गा किनिएको छ, नपुग जग्गा व्यवस्थापन गर्नेछौं ।

हामीले हाइअल्टिच्युड ट्रेनिङ सेन्टर बनाएर मार्केटिङ गर्न सक्यौं भने विदेशी टिम, खेलाडी आएर यहाँ प्रशिक्षण गर्न सक्छन् । त्यसको दुई कारण छन् । कतिपय देशले हाइअल्टिच्युड प्रशिक्षण दिएको जानकारी दिन खोज्दैनन् रहेछन् । १०–११ वर्षअगाडि दक्षिण कोरियाको यू–१९ को २३ सदस्यीय टोली प्रशिक्षण गर्न नेपाल आएको थियो । मैले र दिवाकरलाल अमात्यले त्यसको सहकार्य गरेका थियौं । उनीहरूले यहाँ झन्डै ३५ दिन दशरथ रंगशालामा अभ्यास गरे । जुन स्थानमा गएर उनीहरू खेल्दै थिए त्यसको हावापानी सबै नेपालसँग मिल्थ्यो । त्यस्तो वातावरण कोरियामा मिल्दैनथ्यो । यसले राम्रो प्रदर्शन दिन्छ भनेर उनीहरू नेपाल आएका थिए । उनीहरूले नतिजा पनि राम्रो ल्याएको सुनियो । हाइअल्टिच्युडमा उच्च प्रदर्शन दिन्छ भन्ने एउटा आधार पनि भयो । व्यावसायिक खेलाडी हाइअल्टिच्युड मात्र हेरेर आउँदैनन् । उनीहरूलाई होटलसहित खानेबस्ने सुविधा त्यहीअनुसार हुनुपर्छ । स्वास्थ्यमा सचेत हुन्छन् । अस्पतालमा हामीले ध्यान दिन सक्नुपर्छ । जिमलगायतका सुविधा राम्रो हुनुपर्‍यो । राम्रो सुविधा बनाएर मार्केटिङ गर्न सक्यौं भने मात्र विदेशी खेलाडी र टिम आउँछन् ।

सबैभन्दा राम्रो र ठूलो जग्गा देखिएको मुस्ताङमा हो । स्थानीय विद्यालयले मैदान उपलब्ध गराइदिन्छ । मुक्तिनाथको नजिक होटल बनाउनुपर्दैन । त्यहाँ राम्रो होटल सुविधा छ । खानपिनको पनि समस्या छैन । हेलिकप्टर राख्न पनि समस्या छैन । जिमको लागि सामाग्री खरिद गरेर लान सकिन्छ । त्यहाँ एउटा देखिएको छ । एकै वर्षमा सबै नसकिएला, तर प्रारूप तयार बनायौं भने क्रमश: हामीले त्यसलाई विकास गर्दै लान सक्छौं । झन्डै ३–४ महिना हिउँ पर्ने भएकाले त्यहाँ खेल्न सकिन्न । अरू समयमा प्रशिक्षण गर्न सकिन्छ । स्वास्थ्यको हिसाबले पनि धेरै बुझेर यो प्रक्रिया अगाडि बढाउनुपर्छ ।

–राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् सदस्य–सचिव सिलवालसँग विनोद पाण्डेले गरेकाे कुराकानीमा आधारित