हँसिला रेफ्री

मैदानमा ड्युटीको समयमा खेलाडीलाई रातो कार्ड दिने बेला नै किन नहोस् उनको मुहारमा हाँसो भेटिएकै हुन्छ ।

आफ्नो सदाबहार हँसिलो मुद्राबारे लवको बेग्लै धारणा छ । ‘खेलाडीसँग रिसाएर कसैको फाइदा हुँदैन । हाम्रो काम खेललाई नियममा रहेर सञ्चालन गर्ने न हो । जे भएको छ त्यहीअनुसार निर्णय लिँदा खुसी भएर दिनुपर्छ । हामीले आफैं रिसाएर खेलायौं भने खेलाडी पनि उल्टै रिसाउने सम्भावना हुन्छ,’ उनले थपे, ‘तर हामीले हँसिलो मुद्राा खेलाडीलाई सम्झाउँदा खेलाडीले पनि राम्रो व्यवहार फर्काउँछन् । उनीहरूलाई गल्तीबारे ब्रिफिङ गर्न पनि सहज हुन्छ ।’

सन् २००८ मा फिफा रेफ्री ब्याच पाएका लवले फिफा रेफ्रीका रूपमा पहिलो खेल नै प्रतिष्ठित आहा गोल्डकपको उद्घाटन खेल पाए । फिफा रेफ्रीका रूपमा अन्तिम खेल गत साता फिदिममा सम्पन्न फाल्गुनन्द गोल्डकपको फाइनल खेलाएका लव आफ्नो रेफ्री करिअरदेखि निकै सन्तुष्ट छन् । त्यसअघि खेलाडीका रूपमा एक दशक बिताएका उनको खेलजीवन ललितपुरका क्लबमै बित्यो । खेलाडीमा उनको करिअर भने लामो समय अघि बढ्न सकेन ।

‘दुर्भाग्य भनौं वा सौभाग्य, सन् १९९७ मा सिलिगुढीमा खेल्दा मेरो देब्रे घुँडामा चोट लाग्यो । डाक्टरको सुझावअनुसार मैले बल हान्न नहुने भयो तर कुद्न भने सक्थें । खेलाडी हुँदै मैले स्थानीय क्लबका खेल बेला–बेलामा रेफ्री भएर खेलाएको थिएँ । त्यति बेला एन्फा विवाद चलिरहेको अवस्थामै मित्र सन्जिव पाण्डेको सल्लाहअनुसार रेफ्री कोर्स गरें,’ उनले सुनाए । त्यसपछि केही वर्ष रेफ्रीको भूमिकामा नदेखिए पनि एन्फा विवाद सुल्झिएपछि भने उनी सक्रिय रेफ्रीमा होमिए ।

पहिलो सिजनमै ‘सी’ डिभिजनका केही खेलमा जिम्मेवारी पाएका उनले केही महिनापछि ‘ए’ डिभिजन स्तरीय नकआउट प्रतियोगिता खेलाए । त्यसपछि लगातार रेफ्रीको भूमिकामा सक्रिय उनले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता पनि खेलाए । फिफा रेफ्रीका रूपमा उनले किंग्स कप, लुसोफोनी गेम्स, दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) लगायत अन्य फिफाका मैत्रीपूर्ण खेलहरू पनि खेलाएका छन् ।

लवले खेलाडीको भूमिकामा जावलाखेल, फ्रेन्ड्स, ब्रिगेड ब्वाइज र थ्री स्टार क्लबको प्रतिनिधित्व गरे । तर उनलाई रेफ्रीको भूमिकामा हुँदा कहिल्यै आफ्नो पूर्व क्लब भनेर कुनै किसिमको दबाब परेन । उनका अनुसार यी क्लबविरुद्ध खेलाउँदा उनलाई झन् सहज महसुस हुने गथ्र्यो । लवले पछिल्लो पटक राष्ट्रिय लिगको अन्तिम खेलको सम्झना गरे । ‘मैले कहिल्यै पनि रेफ्रीको भूमिकामा बाहिरी दबाब खेप्नुपरेन ।

मानसिक रूपमा म सधैं कुनै पनि खेल खेलाउन तयार रहें । केही वर्षअघि थ्री स्टार र मनाङबीच १ करोड रुपैयाँको छिनोफानो हुने लिगको अन्तिम खेल थियो । लिगका दुई महारथी टोलीको खेलमा पराजित हुनेले २५ लाख पाउँथ्यो भने विजेताले १ करोड । त्यस्तो अवस्थामा मलाई केही दबाब भएको भए पछि हट्ने थिएँ, तर उक्त खेल सहजै सम्पन्न गर्न सकें ।’ भुटानमा भएको किंग्स कपमा पनि उनले घरेलु टोली यिद्जिन एफसी र नेपाली टोली मनाङ मस्र्याङ्दीको खेल खेलाए ।

अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलाउन जाँदा अन्य रेफ्रीभन्दा तुलनात्मक रूपमा नेपाली रेफ्रीहरू नै प्राथमिकतामा पर्ने गरेको तथ्य उनले सुनाए । ‘हाम्रो देशमा रेफ्रीको स्तर राम्रो छैन भन्ने साँचो हैन । हामीले अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता खेलाउँदा अन्य देशका धेरै खेलमा ड्युटी पाउने गरेका छौं । यदि राम्रो पहल हुने हो भने नेपाली रेफ्रीले धेरै अवसर पाउन सक्छन्,’ उनले भने । फिफाको एलिट प्यानलमा पर्न ३५ वर्ष नकाटेको नियम रहेका कारण आफ्नो उच्चतम फर्ममा रहेको समय पनि उनी प्यानलमा पर्न सकेनन् । तर ब आउने पिंढीले भने मिहिनेत गरे धेरै अवसर पाउने उनको बुझाइ छ ।

लवले जीवनको तीन दशक फुटबलमा बिताएका छन् । उनले फुटबलबाहेक बाहिर भविष्य परिकल्पनासमेत गरेका छैनन् । अब उनलाई प्रतीक्षा छ त केवल अवसरको ।

रेफ्री एसेसर वा रेफ्री इन्स्ट्रक्टर बनेर आउने दिनमा रेफ्रीको स्तरोन्नतिमा सहयोग गर्ने उनको योजना छ । हालसम्मको यात्रामा उनले फुटबलसँग सम्बन्धित सबै सरोकारवालाबाट राम्रो साथ र सहयोग पाएका छन् । आफ्नो अनुभव र लगावप्रति उनलाई यति विश्वास छ कि आउने दिनमा उनलाई फुटबल वरपर देख्न पाइने वातावरण सिर्जना हुनेछ ।