१६.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५२

इन्टरनेट चलाउने माध्यम

विष्णु पोखरेल

काठमाडौं — इन्टरनेट सेवा प्रदायक संघ (आईस्प्यान) का अध्यक्ष सुमनलाल प्रधान कतिपय ‘अफिसियल’ काम गर्दा कम्प्युटरको सट्टामा मोबाइल प्रयोग गर्छन् । तारयुक्त र तारविहीन इन्टरनेट सेवा चलाएका प्रधान घर र अफिसबाहिर रहँदा थ्रीजी प्रयोग गरेर इमेलको ‘रिप्लाई’ गर्छन् ।

इन्टरनेट चलाउने माध्यम

‘आफैं आइस्प्यानको अध्यक्ष भए पनि इन्टरनेटका लागि धेरै पैसाचाहिँ नेपाल टेलिकमले लगिरहेको होला,’ प्रधान हाँस्दै भन्छन्, ‘मोबाइल जतिखेरै, जहाँसुकै उपलब्ध हुने भएकाले धेरै इन्टरनेट त्यसैमा चलाइँदो रहेछ ।’ घरमा र अफिसमा हुँदा वाइफाई जोडेर मोबाइलमा इन्टरनेट चलाए पनि बाहिर भने थ्रीजी नै प्रयोग गर्दै आएको उनी बताउँछन् ।
‘कसैले इमेल पठाएको हुन्छ, तत्कालै रिप्लाई गर्नुपर्छ, अफिस पुगेर कम्प्युटरबाट रिप्लाई गर्न समय लाग्छ,’ उनी भन्छन्, ‘त्यसैले मोबाइलबाटै रिप्लाई गर्छु, यस्तो गर्ने म मात्र होइन धेरै छन् ।’ प्रधान अफिसको काम पनि सामाजिक सञ्जालमार्फत हुन थालेपछि मोबाइलमा २४ घण्टा नै इन्टरनेट नचलाई नहुने अवस्था आइसकेको स्विकार्छन् । ‘अब कुनै कुरा सल्लाह गर्दा पनि च्याटबाट गर्ने चलन बढिसक्यो,’ उनी भन्छन्, ‘अफिसको मिटिङमा बोलाउन सामाजिक सञ्जाल प्रयोग हुनु त ठूलो कुरा भएन ।’
कोटेश्वरकी अर्चना खत्री आफ्नो मोबाइलमा सबै डाटा चलाइरहेकी हुन्छिन् । सामाजिक सञ्जाल चलाउन, च्याट गर्न र भाइबर, ह्वाट्अप लगायतमा कुरा गर्न पनि उनले मोबाइलमै इन्टरनेट चलाउने गरेकी बताउँछिन् । ‘मसँग त ल्यापटप पनि छैन,’ खुद्रा पसल गर्ने उनी भन्छिन्, ‘इन्टरनेट चलाउन सिकेकै मोबाइलमा हो ।’
कीर्तिपुरकी सञ्जु लामाले घरमा इन्टरनेट चलाउनुपर्दासमेत मोबाइललाई नै प्रयोग गर्छिन् । उनको घरमा डेक्सटप कम्प्युटर छ । त्यसमा यूएसबी केबलमार्फत मोबाइल जोडेर उनी इन्टरनेट चलाउँछिन् । ‘घरमा अर्को इन्टरनेट छैन, त्यसैले मोबाइल डाटा नै प्रयोग गर्छु,’ उनी भन्छिन् ।
प्रधान, खत्री र लामा मात्र होइनन्, हिजोआज धेरै नेपालीले मोबाइललाई नै इन्टरनेट चलाउने माध्यम बनाउन थालिसकेका छन् । पछिल्लो समय मोबाइलको बिक्री र प्रयोगको वृद्धिसँगै यसैबाट इन्टरनेट चलाउने बढेका हुन् । कम्प्युटर, ल्यापटपको तुलनामा सस्तो पर्ने र सहजै सुविधा लिन सकिने भएपछि इन्टरनेट चलाउने माध्यमका रूपमा मोबाइल नै प्रयोग हुन थालेको हो ।
‘मोबाइलमा खिचेको फोटो मिलाउन फोटोसपमा काम गर्दा कम्प्युटर चाहिन्छ,’ लामा भन्छिन्, ‘तर, कम्प्युटरबाट सेयर गर्नुपर्दा इन्टरनेट चलाउनु परिहाल्छ ।’ घरमा इन्टरनेट नहुनेले मात्र होइन, घर बाहिर काम गर्नुपर्दा र भ्रमणका बेलामा पनि इन्टरनेट चलाउन मोबाइल सजिलो माध्यम भएको छ । ल्यापटप साथमा बोकेर हिँडे पनि सबै ठाउँमा वाइफाई वा अरू प्रविधिको इन्टरनेट उपलब्ध नहुँदा मोबाइललाई नै धेरैले प्रयोग गर्छन् ।
ग्रामीण क्षेत्रका बासिन्दा र कम आय हुने धेरै नेपालीले कम्प्युटर किन्ने रकम जुटाउन मुस्किल पर्छ । कम्प्युटरको तुलनामा सस्तो पर्ने हुँदा इन्टरनेटबाट सुविधा लिन उनीहरूले मोबाइललाई प्रयोग गरिरहेका छन् । यसको प्रयोग इन्टरनेट चलाउने माध्यमका रूपमा हुने गरेको सरकारी तथ्यांकले देखाउँछ ।
नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकणका अनुसार हाल नेपालमा मोबाइलबाट इन्टरनेट चलाउने नै सबैभन्दा धेरै रहेका छन् । कुल नेपालीमध्ये ५४.३४ प्रतिशतले इन्टरनेट सेवा चलाइरहेको प्राधिकरणको पछिल्लो व्यवस्थापन सूचना प्रणाली (एमआईएस) प्रतिवेदनमा उल्लेख छ । त्यसमध्ये सबैभन्दा धेरै प्रयोगकर्ताले मोबाइलबाट इन्टरनेट चलाउने गर्छन् ।
प्राधिकरणका अनुसार इन्टरनेटमा जोडिने नेपालीको संख्या करिब १ करोड ४४ लाख पुगेको छ । त्यसमध्ये १ करोड ४० लाख नेपालीले मोबाइलबाट चलाउँछन् । जीपीआरएस, ईडीजीई, डब्लूसीडीएमए, सीडीएमए वानएक्स, इभिडियोलगायतका मोबाइलमा आधारित प्रविधिमा इन्टरनेट चलाउने नेपाली धेरै भएकाले यसको प्रयोग व्यापक भएको पुष्टि हुन्छ ।
आईएस्प्यानका अध्यक्ष प्रधान नेपालमा अन्य खाले इन्टरनेट सेवाको विस्तार हुन नसक्दा मोबाइलमा चलाउने बढेका सुनाउँछन् । मोबाइलमा पाइने सेवाको गुणस्तर पनि क्रमश: सुधार हुँदै जाँदा यसका प्रयोगकर्ता बढिरहेका छन् । तर, गुनासो भने रोकिएको छैन ।
नयाँ प्रविधिमा आधारित सेवा भित्रने क्रम पनि जारी छ । यसै वर्ष मात्र नेपाल टेलिकमले चौथो पुस्ताको मोबाइल सेवा (फोरजी) सुरु गरेको छ । त्यसले उच्च गतिको इन्टरनेट चलाउन चाहनेलाई सजिलो पारिदिएको छ । थ्रीजीको तुलनामा फोरजीको गति धेरै हुने भएकाले पछिल्लो समयमा ग्राहक फोरजीतर्फ आकर्षित हुन थालेको टेलिकमका अधिकारीहरू बताउँछन् ।
टेलिफोन कम्पनीबाट चलाउनेको तुलनामा अन्य कम्पनीबाट एकदमै थोरैले मात्र इन्टरनेट चलाएको पाइन्छ । प्राधिकरणको एमआईएस प्रतिवेदनअनुसार जम्मा १.४० प्रतिशतले मात्र टेलिफोन कम्पनीबाहेकको इन्टरनेट चलाउने गरेको देखिन्छ । टेलिफोन कम्पनीमध्ये नेपाल टेलिकमबाहेकको मोबाइल प्रतिवधिमै आधारित छन् । टेलिकमले भने मोबाइलका साथमा एडीएसएल र फाइबर टु होमजस्ता सेवा पनि चलाइरहेको छ । पछिल्लो प्रतिवेदनअनुसार नेपालमा हालसम्म ३ करोड १७ लाख ८७ हजार सिमकार्ड बिक्री भइसकेका छन् । त्यसमध्ये आधाजति सिमकार्ड कुनै न कुनै खालको इन्टरनेटमा जोडिएका छन् । नयाँ खालका मोबाइल सेट र स्मार्टफोन भित्रिने क्रम बढेसँगै त्यस्ता मोबाइलबाट इन्टरनेट चलाउन सहज भएको छ । यही सहजताका कारण पनि धेरैले मोबाइलाई नै इन्टरनेटको माध्यम बनाएका हुन् ।

प्रकाशित : चैत्र २४, २०७३ ०९:५३
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?