१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १६३

नेतृत्व कस्तो हुनुपर्छ ?

‘गुटबन्दी अन्त्य गर्ने’
‘पार्टी सबल बनाउने’
जगदीश्वर पाण्डे

काठमाडौं — महाधिवेशनको संघारमा आइसक्दासमेत पार्टीको भावी नीति र कार्यक्रमबारे ठोस निष्कर्ष किन आउन नसकेको ?
नीति तथा कार्यक्रमका लागि समिति बनेको छ । त्यो समितिले मस्यौदा तयार पारेको छ, छलफल भइरहेको छ । समितिले त्यहीअनुसार परिमार्जन गरेर अघि बढाउँछ । समयको चापले हामी दबाबमा छौं ।

 नेतृत्व कस्तो हुनुपर्छ ?

‘गुटबन्दी अन्त्य गर्ने’

महाधिवेशनको संघारमा आइसक्दासमेत पार्टीको भावी नीति र कार्यक्रमबारे ठोस निष्कर्ष किन आउन नसकेको ?
नीति तथा कार्यक्रमका लागि समिति बनेको छ । त्यो समितिले मस्यौदा तयार पारेको छ, छलफल भइरहेको छ । समितिले त्यहीअनुसार परिमार्जन गरेर अघि बढाउँछ । समयको चापले हामी दबाबमा छौं ।
पार्टीभन्दा व्यक्ति केन्द्रित भयो भन्ने आरोप छ नि ?
निर्वाचनका बेलामा पार्टीभन्दा व्यक्ति केन्द्रित स्वाभाविकै हो । महाधिवेशन र नीति तथा कार्यक्रमबारे छलफल एकै पटक हुने भएकाले चुनावतिर बढी ध्यान गएको छ । त्यही भएर व्यक्ति केन्द्रित देखिएको हो ।
यस पटक कस्तो नेता छान्नु हुन्छ ?
उम्मेदवारी मनोनयन दाखिला नगरुन्जेलसम्म यही नेता यो पदमा उठ्छन् भन्ने छैन । साथीहरूले आफूलाई सभापतिका रूपमा अघि सारेका छन् । मैले पनि सभापतिका लागि आफ्नो तयारी र दाबी गरेको छु । अन्तिम अवस्थासम्म सहमति खोजेर सहमतिको सभापति होला, नभए प्रतिस्पर्धा होला ।
अबको पार्टी नेतृत्वमा कस्तो व्यक्ति आवश्यक छ ?
अबको नेतृत्वका अघि केही गम्भीर चुनौती छन् । सभापति सुशील कोइरालाको निधनपछि पहिलो चुनौती भनेको नेतृत्वमा रहेको रिक्तता पूरा गरेर पार्टीलाई गुटबन्दीबाट मुक्त गराउने, पार्टी एकढिक्का बनाउने र अझै माथि लिएर जाने हो । कार्यकर्ता र देशवासीमा आत्मविश्वास जगाउनुपर्ने चुनौती छ । अर्कोतर्फ नयाँ संविधान कार्यान्वयन गर्न सक्ने क्षमता भएको व्यक्ति हुनुपर्छ । अबको युग भनेको आर्थिक विकासको युग हो । आर्थिक बुझेको र ‘इकोनोमिक लिडरसिप’ दिन सक्ने नेता चाहिन्छ ।
यस्तो क्षमता भएको व्यक्ति को/को छन् त ?
मैले अघि नै तीन चुनौतीको कुरा गरें, पार्टीलाई गुटबन्दीबाट अन्त्य गर्ने, संविधान कार्यान्वयन गर्ने र अबको आर्थिक रिभोलुसनमा लान सक्ने व्यक्ति आवश्यक छ । मेरो प्रशासनिक, राजनीतिक, आर्थिकलगायत क्षेत्रमा लामो अनुभव छ । १४ वर्षको उमेरबाट जेल बसेर राजनीतिक यात्रा सुरु गरें । साथीहरूको चाहना पनि मैले पार्टीको नेतृत्व गर्नुपर्छ भन्ने छ । मैले अहिलेसम्म पदलाई कहिल्यै महत्त्व दिइनँ । म पदभन्दा काममा बढी ध्यान दिने व्यक्ति हुँ । १२ औं महाधिवेशनमा महामन्त्री पदमा मैले लुछाचुँडी गरिनँ । यस पटक साथीहरूले मलाई नेतृत्व लिनुपर्छ भनेर दबाब दिइरहेका छन् ।
नेतृत्व प्रतिस्पर्धा कसरी हेर्नुभएको छ र तपाईंको रणनीति के हो ?
चुनौती भनेको पार्टी एकता र गुटबन्दीको हो । प्रतिस्पर्धा रामचन्द्रजी र शेरबहादुरजी बीचमा हुन् । उनीहरू पहिलो पिढीका हुन् । उनीहरू अलग भएमा त्यसपछि सभापति निम्ति म गम्भीर दाबेदार हुँ । दुवैले छाडे भने त्यसपछि को कता को कता जान्छन्, यहाँ गुटबन्दी अन्त्य हुन्छ । यदि दुवै जनाले छाडेको खण्डमा गुटबन्दी अन्त्य र ‘जेनेरेसन सिफ्ट’ हुन्छ ।
पार्टीमा पदाधिकारी संख्या बढाउनुपर्ने कारण छ ?
मुलुक संघीयतामा जाँदै छ । संघीयतामा गएसँगै संघीय प्रदेशको संगठन विस्तार गर्नुपर्छ । जिम्मेवारी झन्–झन् पेचिलो हँुदैछ । यसले गर्दा नेतृत्व फराकिलो पार्नुपर्छ । जिम्मेवारी बाँडफाँड गर्दै पार्टीलाई सहज र सही दिशामा चलाउन उच्चस्तरमा पदहरू थपिनु उचित हुन्छ ।


‘पार्टी सबल बनाउने’

महाधिवेशनको संघारमा आइसक्दासमेत किन पार्टीको भावी नीति र कार्यक्रम तयार हुन नसकेको ?
मूल रूपले नीति तथा कार्यक्रम ढिलो भइसकेको छैन । प्रचलन नै हो, कार्यवाहक सभापतिको संयोजकत्वमा रहेको समितिले नीति तथा कार्यक्रम प्रस्तुत गरेपछि त्यसको अनुमोदन केन्द्रीय कार्यसमितिबाट गर्छौं । यो ढिला हँुदैन । हाम्रो परम्पराअनुसार अन्य वामपन्थी दलका अनुसार हरेक जिल्लामै पहिले नै पठाउँछौं । त्यहीअनुसार काम भइरहेको छ ।
कांग्रेसमा नीतिभन्दा नेता हावी भए आरोप
छ नि ?
हामी पार्टीको नीति तथा कार्यक्रमबाट निर्देशित छौं । महाधिवेशनको संघारमा व्यक्ति हावीको कुरा आउनु स्वाभाविक हो । जुनसुकै लोकतान्त्रिक पार्टी नीतिअनुसारै चल्छ ।
यस पटक कस्तो नेता छान्नु हुन्छ ?
यस पटक पार्टीलाई सबल, गतिशील र सुदृढ बनाउने नेतृत्व चयन गर्दैछौं । संविधान कार्यान्वयन गर्ने र मुलुकलाई दिगो शान्तिको दिशामा जाने नेतृत्व हामीलाई आवश्यक छ । जिम्मेवारीपूर्ण काम गरेर संविधान कार्यान्वयनका पक्षमा मधेसका जायज मागलाई सम्बोधन गरेर असन्तुष्टलाई सन्तुष्ट बनाउन सक्नुपर्छ ।
पार्टीमा कस्तो नेता चाहिन्छ ?
पार्टीमा वरिष्ठ नेता शेरबहादुर देउवा जस्तो नेतृत्व गर्न सक्ने नेतृत्वको आवश्यकता छ । उनी मुलुकलाई बुझेको, निर्णय गर्न सक्ने, अहिले भएकामध्ये राम्रा नेता हो । अहिले पार्टी र मुलुक दुवैलाई मिलाएर लान सक्नुपर्छ, त्यो क्षमता उनमा छ । ५ वर्षमा उनले नेपाली कांग्रेस पार्टी र नेपाली जनताले चाहेजस्तो नेतृत्व गर्न सक्नुपर्छ । उनले मुलुकलाई राष्ट्रिय एकताको बाटोमा लान सक्छन् । सकेसम्म पाटीलाई एकताबद्ध गएर लाने प्रयास भइरहेको छ । यदि त्यो हुँदैन भने स्वस्थ प्रतिस्पर्धा गर्नुपर्छ । निर्वाचनमा जानुपर्छ । यसले लोकतान्त्रिक पद्धतिलाई थप मजबुद बनाउँछ । संस्थापन पक्षमा नेतृत्वले कमान्ड नगरेर छिन्नभिन्न भएको देखिन्छ ।
आफ्नो उम्मेदवारीबारे के छ ?
अघिल्लो महाधिवेशनमा म खुलाबाट केन्द्रीय सदस्य भएको हुँ । साथीहरूसँग सम्पर्क गरिरहेको छु । र, सबै साथीहरूले आफूलाई तयार गर्नु होस् भनेर सुझाव दिइरहेका छन् । उनीहरूकै सल्लाह र सुझावअनुसार यस पटक उम्मेदवारी दिन्छु ।
देउवा पक्षमा सभापतिको त टुंगो भयो, तर अहिलेसम्म महामन्त्री को उठ्ने भन्ने निर्णय भएको छैन नि ?
हामी छलफलमै छौं । छिटै टुंगो लाग्छ ।
पार्टीमा पदाधिकारी संख्या बढाउनुपर्ने कारण छ ?
यो अहिले असान्दर्भिक देखिन्न । पार्टीको विधान संशोधन नगरी हामीले गाउँ/नगर, जिल्ला र क्षेत्रको निर्वाचन गरेका छौं । यो पुरानो विधान लागू भएको ५ वर्ष भयो । यसलाई कार्यान्वयन गर्नुपर्छ । हामीले पार्टीलाई गतिशील बनाउनुपर्छ । केही व्यक्तिको मुख हेरेर विधान संशोधन गरेर पदाधिकारीका लागि पद थप्दा त्यसले पार्टीलाई अनिर्णयको बन्दी बनाउँछ ।

प्रकाशित : फाल्गुन १७, २०७२ ०८:४७
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?