समाज र संस्कृति : १५ पुस, ल्होसार र नयाँ वर्ष

'पुस महिना 'पिकनिके' महिना भने पनि हुन्छ,' यही महिना दुई पटक पिकनिक गइसकेका रेडियोकर्मी पि्रयास्मृति ढकालले भने, 'जाडोले पट्टयार लाग्दा बनेका हिउँदा दिनमा साथीसंगी बसेर रमाइलो गर्ने मौका जोसुकैले हातबाट सजिलै फुत्काउन चाहन्नन् ।'
उसो त 'मन्दिर नै मन्दिरको देश' भनेर चिनिने मुलुक अचेल 'पर्व नै पर्वको देश' जस्तो भएको छ । यहाँका आर्यले 'पुसे १५' मनाए, त्यही दिनलाई गुरुङ समुदायको ह्लोसार । 'यही मेसोमा अग्रेजी नयाँ वर्षसमेत परेको छ । बर्दिया, डल्लास्थित होमस्टेमा पिकनिके रमाइलोमा भुलिरहेका सामाजिक कार्यकर्ता यम घिमिरेले भने, 'कामको चाप छलेर कहिलेकसो फुत्त निस्कँदा रिपेस भइन्छ ।'
पुसे १५ का अवसरमा बाँकेको ढकेरीस्थित वनस्पति उद्यान, सिक्टाको राप्ती किनार, चिसापानीको थारू होमस्टे, बर्दियाको बढैया ताल, डल्ला, कणर्ाली पुल तथा बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्जको किनारमा पिकनिङ खानेको लर्को लागेको थियो ।
पुस १५ मा १५ थरि परिकार र १५ हात लामो मुढा बालेर रातभर आगो ताप्ने चलन छ । १५ गतेपछि आधा जाडो समेत गइसक्छ भन्ने विश्वास बूढापाकाको छ । राजनीतिकर्मी नारायण कँडेल भन्छन्, 'त्यो रात तेलमा पकाएका परिकार खाएर जाग्राम बस्नुपर्छ भन्ने मान्यता थियो तर अहिले पिकनिङ जाने चलन बढेको हो ।'
अरू धर्म-सम्प्रदायका चाडपर्व र तिनका चलन पनि सहजै स्वीकार गरेर हिंड्न सक्ने ठूलो छाती भएकाहरूले अंग्रेजी नयाँ वर्ष र क्रिसमसलाई पनि अँगालेको देखिन्छ । क्रिसमसमा आफ्ना पाहुनालाई 'गजल सन्ध्या' ले स्वागत गरेको भ्यू होटल सिद्धार्थले नयाँ वर्षमा राष्ट्रिय कलाकारलाई बोलाएर मनोरञ्जनात्मक प्रस्तुति पस्केको छ ।
'नयाँ वर्षको रमाइलो मनाउन यहाँका स्थानीयलाई पोखरा र काठमाडौं जस्ता सहरमा जानुपर्ने बाध्यता थियो,' होटल प्रबन्धक कृष्ण भण्डारीले भने, 'त्यही भएर मनोरञ्जन दिन स्थानीय स्तरमै कार्यक्रम गर्न थालेका हौं ।'

प्रकाशित : पुस १७, २०७० १३:५४