बैंक खाता रोकिएपछि रेमिट्यान्स व्यवसाय धरापमा

वित्तीय संस्थाको 'मनी सर्भिसेस बिजनेस' लाई कडाइ गर्ने यहाँको सरकारको पछिल्लो नीतिले नेपाली व्यवसायी पनि समस्यामा परेका छन् । नेपालीका करिब ९० प्रतिशत व्यवसाय बन्द हुन सक्ने अनुमान छ । नयाँ नीतिबारे प्रस्ट नबताइए पनि सम्पत्ति शुद्धीकरणसँग जोडिएको विषय भएको र अवैध रकम ओसारपसार हुने आशंकामा खाता रोकिएको अनुमान व्यवसायीको छ ।
मनी ट्रान्सफर कम्पनीलाई पछिसम्म खाता सञ्चालन अनुमति दिइरहेको बारक्लेज बैंकले समेत गत मेमा सूचना जारी गरी अक्टोबरदेखि सबैको खाता बन्द गरिदिएपछि धेरै नेपाली व्यवसाय धराशायी हुने देखिएको हो । लोयड््स, एचएसबीसी आदि बैंकले यसअघि नै कारोबार रोकिसकेका थिए ।
बेलायतमा रहेका अन्य अन्तर्राष्ट्रिय बैंकका शाखाहरूमा खाता खोली व्यवसाय अगाडि बढाउने विकल्प तत्काल सम्भव नहुँदा व्यवसायीमा चिन्ता बढेको छ । बैंक खाता बन्द भएपछि कतिपय व्यवसायीले अन्य प्रयोजनका लागि खोलिएका व्यापारिक खातामा ग्राहकको रकम संकलन गरी व्यवसाय धानिरहेका छन्, जुन गैरकानुनी र असुरक्षित छ ।
कतिपयले मनी ट्रान्सफर व्यवसायमा आश्रति हुन नसकिने स्थिति देखेपछि अनलाइन गिफ््ट र हवाई टिकट बिक्री थालेका छन्् ।  
खाता सञ्चालन कायमै रहेका केही ठूला कम्पनी वेस्टर्न युनियन, मनी ग्राम, रिया मनी ट्रान्सफर आदिलाई असर नपरे पनि विशेषतः सानो तह र निश्चित देश र समुदायलाई सेवा दिने संकटमा परेका हुन्् ।
सन्् २००७ देखि बेलायतबाट बैंकिङ प्रणालीमार्फत रेमिट्यान्स सुरु गरेको नेटफक्स पछिल्लो परिवर्तनले प्रभावित भएको छ । आफ््नो खाता नहुने बित्तिकै अरू रेमिट््यान्स कम्पनीको एजेन्टका रूपमा बाँधिनुपर्ने र उनीहरूले दिएको सर्भिस चार्जको केही प्रतिशत मात्र आफ््नो भागमा पर्ने भएकाले व्यवसाय धराशायी भएको उक्त कम्पनीका प्रबन्ध निर्देशक प्रकाश भट्टराईले कान्तिपुरलाई जनाए ।
'अहिले जसको खाता छ, उसको एजेन्ट भएर उनीहरूकै रेट र महँगो सेवा शुल्कमा पैसा पठाउँदा व्यवसाय धराशायी हुँदै छ,' भट्टराईले थपे, 'हामीलाई मुनाफामा करिब ७० प्रतिशत असर परेको छ ।' उनले नेपाल राष्ट्र बैंकले नेपालका बैंकहरूलाई विदेशमा शाखा खोल्न अनुमति दिएपछि बेलायतमा नेपाली बैंकका शाखा खोले सहज हुने बताए ।
बेलायतमा मनी ट्रान्सफर व्यवसाय गर्न ठूलो कम्पनी भए फाइनान्सीयल कन्डक्ट अथोरिटीअन्तर्गत 'अथोराइज्ड पेमेन्ट इन्स्िटच्युसन' र सानो भए 'स्मल पेमेन्ट इन्स्िटच्युसन' का रूपमा दर्ता हुनुपर्ने प्रावधान छ । सानामा दर्ता भएका बेलायतभरका लगभग तीन सय कम्पनीमध्ये २ सय ५० भन्दा बढीको बैंक खाता बन्द भइसकेको व्यवसायीको दाबी छ ।
सन्् २००४ देखि मनी ट्रान्सफर व्यवसाय गरिरहेको भण्डारी ब्रदर्सका प्रबन्ध निर्देशक कमल भण्डारीले बैंकहरूको कठोर नीतिका कारण व्यवसायमा ठूलो उतारचढाव आएको बताए । ्
'नाफा घाटाभन्दा पनि सेवा नै दिन नपाइने हो कि भन्ने चिन्ता बढेको छ,' भण्डारीले थपे, 'हामीले धेरै बैंकसँग सम्पर्क गर्‍यौं तर कसैले पनि मानेनन्् । यहाँको नियम कानुन विपरीत जान झन्् जोखिम छ ।'
सन्् २००२ देखि बेलायतमा सेवा दिइरहेको आईएमईका निर्देशक कमल पौडेलले भने बैंक खाताकै कारण आफूहरूलाई समस्या नपरेको दाबी गरे । 'नेपाली समुदाय केन्दि्रत र एउटै मात्र बैंकमा खाता हुनेहरूलाई समस्या होला तर हामी त्यसको असरबाट टाढा छौं,' पौडेलले भने । आईएमईले नेपालबाहेक अन्य २२ मुलुकमा पैसा पठाउने काम गरिरहेकाले पनि समस्या नआएको दाबी पौडेलको छ ।   
ग्राहकसँग संकलित रकम सीधा बैंकिङ च्यानलमार्फत नपठाई अवैध धन्दा -हुन्डी) गर्नेका भने दिन फिरेको व्यवसायीको बुझाइ छ ।

प्रकाशित : पुस १६, २०७० १०:२८