टीकापुर — रानी जमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजनाअन्तर्गतको कृषितर्फको कार्यालयले बसन्ते मकै उत्पादन कार्यक्रम अनुदानका लागि सूचना निकाल्यो । मकै लगाउने समय घर्किन थाल्दा पनि कार्यालयले कृषक छनोट गरेको छैन ।

अनुदानका लागि निवेदन दिएका टीकापुर नगरपालिका–१ बनगाउँका सुन्दर चौधरीले सिजन जान थालेपछि उधारोमा बीउ ल्याएर मकै छरेका छन् । ‘मकै लगाउन जग्गा पनि सुक्न थाल्यो । ढिलो भएपछि वर्षामा धान रोप्न पनि समस्या हुन्छ,’ उनले भने, ‘त्यसैले उधारोमै मकैको बीउ ल्याएर मकै छरे ।’

रानी जमरा कुलरिया सिँचाइ आयोजनाको कृषितर्फको कार्यालयको यो आर्थिक वर्षको अधिकांश कार्यक्रम कार्यान्वयन भएको छैनन् । कृषि उत्पादन बढाउन र कृषिमा व्यवसायीकरण गर्ने उद्देश्यले आयोजनाको कृषि कम्पोनेन्ट रहे पनि कृषि कार्यान्वयन एकाइले समयमा कार्यक्रम कार्यान्वयन नगर्दा यहाँका किसान सुविधाबाट वञ्चित बनेका छन् । आर्थिक वर्षका सात महिना बिते पनि करिब ६ प्रतिशत मात्र बजेट रकम खर्च भएको छ ।

कृषितर्फको कार्यालयले यहाँको कृषि उत्पादन बढाउन किसानलाई ५० प्रतिशत अनुदान दिने गरेको छ । कृषि औजार तथा उपकरण, पशु उत्पादन, प्रविधि प्रदर्शन, पशुका लागि घाँस उत्पादनमा सहयोग गर्ने गरेको छ । यो आर्थिक वर्षमा आयोजनाको कृषितर्फ करिब २७ करोड रुपैयाँ बजेट छ । यसमा करिब २ करोड रुपैयाँ मात्र खर्च भएको जनाइएको छ । खर्च भएको रकममध्ये करिब ५० लाख कर्मचारीको तलब भत्तामा खर्च भएको छ भने किसानका लागि भएको कार्यक्रममा करिब ६० लाख खर्च भएको जनाइएको छ ।

सिँचाइ आयोजनाको कृषितर्फको कार्यालयले पहिलो चरणमा प्रचारात्मक र कृषक जागरण कार्यक्रम सकिएपछि दोस्रो चरणको कृषि उत्पादन सहयोग कार्यक्रम सुरु गरेको हो । दोस्रो चरणअन्तर्गत सिँचाइ आयोजनाको कमान्ड क्षेत्रमा कृषि उत्पादन र बजारीकरणका लागि प्राविधिक सेवा र सामान्य पूर्वाधारहरू निर्माणमा सहयोग गरेको छ ।

कृषि कार्यान्वयन एकाइ कार्यालयका अनुसार उद्यमी कृषक, कृषक समुह, कृषि सहकारीहरूलाई प्रविधि उपकरण र बीज वृद्धिका लागि आयोजनाले सहयोग गर्दै आएको छ । आयोजनाको कृषितर्फको कार्यालयको सहयोगले व्यावसायिक खेतीपातीका लागि किसानमा आएको जागरुकता र कृषि प्राविधिकहरूको सहयोग र अनुदानले कृषि उत्पादन बढ्दै गए पनि पछिल्लो समय कार्यालय प्रमुखका रूपमा गोविन्दराज जोशी आएपछि कृषि कार्यक्रम कार्यान्वयन प्रभावकारी नभएको स्थानीय किसानहरूको गुनासो छ ।

कार्यक्रमका लागि विश्व बैकले बजेट रोक्का गरिदिएपछि कार्यक्रम कार्यान्वयनमा ढिलाइ भएको कार्यालय प्रमुख गोविन्दराज जोशीले बताए । उनले भने, ‘पहिलो त्रैमासिकदेखि बजेट नै आएको छैन । म आउनुभन्दा पहिला बजेट सिलिङभन्दा बढी खर्च भएको रहेछ । अहिले बजेट रोक्का गरिदियो ।’ सिँचाइ आयोजनाको कृषितर्फको छुट्टै आयोजनाबाट भएको अनुदान सहयोगले यहाँको कृषि उत्पादन बढाउन सहयोग भइरहे पनि ढिलाइ हुँदा समस्या भएको किसानहरू बताउँछन् ।