१७.१२°C काठमाडौं
काठमाडौंमा वायुको गुणस्तर: १५८

जोगिएर मनाइँदै माघी

‘घरको मूली छान्नेदेखि गाउँको बडघर छान्ने सबै काम अहिले हुन्छ’
भवानी भट्ट

कञ्चनपुर — कञ्चनपुरको भीमदत्त नगरपालिका—१ राजीपुरका मानबहादुर चौधरी बिहानैदेखि व्यस्त थिए । माघीका लागि बंगुरको मासु ल्याउनेदेखि कुखुरा र माछाको व्यवस्थापन उनको जिम्मा थियो । माघीका लागि आवश्यक अन्य सामग्री जुटाउने कामका कारण माघीको अघिल्लो दिन आजमात्रै होइन एक सातादेखि दौडधुपमै थिए ।

जोगिएर मनाइँदै माघी

गाउँमा माघीका लागि बंगुर खोज्ने काम एक साताअघि नै भइसकेको थियो । ‘बंगुर, कुखुरा र खसी जे पनि अघिल्लो दिन हो काटिने,’ उनले भने, ‘माघ १ गते माघीका दिन त खानपिनमात्रै हुन्छ ।’ उनका अनुसार माघीका लागि गाउँमा सामूहिक रूपमा बंगुर किनेर काट्ने गरिन्छ । त्यसैबाट सबैले आवश्यकताअनुसार मासु लैजान्छन् । महिलाहरू भने माघीमा नाचिने मघौटा नाचका लागि तयारी गरिरहेका थिए । उनीहरू परम्परागत पहिरनमा सजिएर माघी नाचको अभ्यास गरिरहेका थिए ।

मघौटासँगै छोकरा नाच गर्ने गरिएको लक्ष्मी डगौराले बताइन् । ‘माघी हाम्रो प्रमुख चाड हो, यो तीन/चार दिनसम्म मनाइन्छ,’ डगौराले भनिन्, ‘घर, गाउँ र टोलमा वर्षभरिका लागि योजना बनाउने काम पनि यही बेला हुन्छ ।’ अघिल्ला वर्षजस्तै छ राजीपुरमा माघीको तयारी गरिएको छ । तर यसपटक यही तयारीबीच कोरोना संक्रमणबाट जोगिनुपर्छ भन्ने सचेतना पनि बढेको छ ।

माघीकै बेला बडघर छान्ने काम पनि हुन्छ । गाउँका सबै जना भेला भएर सामूहिक रूपमा बडघर छानिन्छ । गाउँमा हुने विवाह, व्रतबन्धलगायत अन्य सामाजिक कार्यसँगै कुलो खन्नेदेखि अन्य सार्वजनिक काम बडघरकै निर्देशनका आधारमा हुन्छ । विगतमा कमैया बस्दा माघकै बेला पुरानो घर छाडेर नयाँघरमा जाने चलन थियो । यसलाई खोजनीभोजनी पनि भनिन्छ । ठूलो परिवार माघीकै बेला छुट्टिने गर्छ । ‘घरको मूली छान्नेदेखि गाउँको बडघर छान्ने सबै काम अहिले हुन्छ,’ थारू समुदायका अगुवा बलबहादुर डगौराले भने, ‘यतिबेला मघौटा नाचले थारू गाउँमा बेग्लै रौनक हुन्छ ।’

पछिल्लो समय नयाँ पुस्ताले मघौटादेखि छोकरा र हर्दुङ्वालगायतका नाचसमेत माघीमा नाच्ने गरेको उनले बताए । केही बस्तीमा नयाँ पुस्ताले परम्परा छाड्दै गएका छन् । माघीमा थारू समुदायका घरमा मुख्य परिकार ढिकरी, घोंगी, पुरी, अन्दी धानको भात, दाल र थरीथरीका तरकारी पाक्छ । ‘थारू समुदायमा बन्ने सबै परिकार माघीमा पाक्छन्,’ चौधरीले भने, ‘गाउँभरि सबैले एकअर्काको घरमा गएर खान्छन् ।’

परिकारहरू दुना–टपरीमा खाने गरिन्छ । जसका लागि एक साताअघिदेखि नै जंगलबाट सालका पात ल्याएर दुना–टपरी बनाइन्छ । माघे संक्रान्तिका दिन खानपिन गरेर दोस्रो दिनदेखि नै वर्षभरिका योजना बनाउने काम सुरु हुन्छ । घरमूली छान्ने होस् वा बडघर छान्ने काम माघभरि चल्छ । पछिल्लो समय कोरोना संक्रमणले समुदायका पूरै भेला हुन नसक्ने अवस्थासमेत रहेको थारू समुदायका अगुवाहरू बताउँछन् ।

प्रकाशित : माघ १, २०७८ ०९:५४
प्रतिक्रिया
पठाउनुहोस्
जनताको राय

बैंकमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिएर साढे ६ खर्ब नाघेको छ। बैंकहरूले ब्याजदर घटाउँदासमेत कर्जा प्रवाह बढ्न नसक्नुको कारण के हो?