श्रीमान्‌बाटै लगातार हिंसा

दिनदिनै हुने गरेको कुटपिट सहन नसकेपछि सीताले छरछिमेकीलाई आफ्नो समस्या सुनाइन् । छरछिमेकीले उनलाई आपसमा मिलेरै बस्नुपर्नेमा जोड दिए । सल्लाह सुझाव दिने सबैले प्रहरीलाई खबर गर्नु हुँदैन, बदनाम हुन्छ भनेर सम्झाए । तर, सीता यातना सहेर लामो समय श्रीमान्सँगै बस्न सक्ने स्थितिमा थिइनन् । उनी पीडा खेप्ने नसक्ने भएपछि माइतीको सहारामा बसिरहेकी छन् । ‘गाउँका जनप्रतिनिधि पनि मिलेरै बस्नुपर्छ भन्छन् । साँझबिहान श्रीमान्बाट हुने कुटपिट सहेर बस्नै सक्ने अवस्था छैन । त्यसैले छोराछोरीसहित माइतीघरमा बसेकी छु,’ उनले भनिन्, ‘बिहानैबाट रक्सी खान सुरु गर्ने, गाउँबाट ऋण मागेर ल्याउ भनेर पिट्ने गरेका छन् ।’

मंगलसेनकी हिरा (नाम परिवर्तन) ले भारतबाट फर्किएका श्रीमान्ले मदिरा सेवन गरी चरम यातना र अनावश्यक शंका गर्न थालेपछि २ छोरीसहित प्रहरी चौकीमा उजुरी दिइन् । प्रहरीले सामान्य घरायसी झगडामा मेलमिलाप नै गर्नुपर्छ भनेपछि उनी सहमत भइन् । तर त्यो सहमति धेरै टिकेन । ‘प्रहरी चौकीमा जाँदा मेलमिलाप गराउँछन् । घर फर्किएपछि फेरि रक्सी खाएर कुटपिट गर्न र शंका गर्न सुरु हुन्छ,’ उनले भनिन्, ‘सामान्य झैझगडा हुँदा प्रहरी चौकी जाने भए यसअघि पनि जान्थे नि । अति भएपछि मात्रै प्रहरी चौकीसम्म जान बाध्य भएकी हुँ । प्रहरीले पनि सामान्य रूपमा लिएपछि न्याय खोज्न कहाँ जानु ?’

कोरोना कहरपछि भारतबाट गाउँ फर्किने पुरुषको संख्या बढेसँगै महिला हिंसा, घरेलु हिंसा, आत्महत्याजस्ता घटना बढेको ढकारी गाउँपालिकाकी उपाध्यक्ष लक्ष्मी साउदले बताइन् । ‘गाउँघरमा जताततै सस्तो मूल्यको मदिरा पाइन्छ । नियन्त्रण गर्न खोज्दाखोज्दै पनि सकिएको छैन । घरमा बेरोजगार भएर बसे पनि पुरुषले रक्सी खाने पैसा कहाँबाट ल्याउँछन् । अचम्म लागेको छ,’ उनले भनिन्, ‘महिला हिंसा नगर्न भनेर प्रत्येक टोलटोलमा पुगेर निगरानी गरिरहेका छौं । तर हिंसा कम भएको छैन ।’

२०७६ साल चैतयता हत्या, हिंसा, आत्महत्यालगायत घटना बढेको अछाम जिल्ला प्रहरी कार्यालयका प्रमुख तुल्सीराम अर्यालले बताए । ‘मदिरा सेवन गरेर श्रीमती कुट्ने, परिवारलाई यातना दिनेजस्ता घटनामा पीडितका उजुरीहरू आइरहन्छन्,’ उनले भने, ‘कुनै मुद्दा अदालतसम्म पुग्ने खालका हुन्छन् । कतिपयमा उजुरीकर्ताहरूले नै मुद्दा नलडेर मिलापत्र गरेर बस्ने भनेर फर्किन्छन् ।’

जिल्ला प्रहरी कार्यालय अछामका प्रहरी निरीक्षक जनक बोहराका अनुसार २०७६ चैत २५ गतेदेखि हालसम्म आत्महत्याका ४८, विष सेवनका ३, पानीमा हाम फालेर मृत्यु १, आत्महत्या दुरुत्साहनका १२ र घरेलु हिंसासम्बन्धी ८६ वटा निवेदन परेका छन् । घरायसी विवादका ३९ वटा उजुरी प्रहरी कहाँ आएको उनले बताए । ‘यी सबै घटनामा भारतबाट फर्केका श्रीमान् बढी संलग्न देखिन्छन् । श्रीमान्विरुद्ध श्रीमतीले उजुरी दिएका घटना धेरै आएका छन् । अधिकांश घटनामा मदिरा सेवन नै मुख्य कारण देखिन्छ,’ उनले भने, ‘सानातिना कुरामा विवाद हुने र त्यसले पछि ठूलो रूप लिने गरेको देखियो ।’

६ महिनाकै अवधिमा ४ वटा हत्याको आशंकामा किटानी जाहेरी भएको र २२ वटा आत्महत्याका घटना भएको उनले बताए । ‘गत वर्षभरि भएका घटनाहरू यो पटक ६ महिनामै भइसके । यसले अझै ठूलो रूप लिन सक्ने देखिन्छ ।’