फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्रलाई जग्गा अभाव
धनगढी — एक दिनमा २० टनभन्दा बढी फोहोर उत्पादन हुने सुदूरपश्चिमको राजधानी सहर धनगढीमा फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्र स्थापना हुन सकेको छैन । डम्पिङ साइट निर्माणका लागि एसियाली विकास बैंक (एडीबी) ले चार वर्षअघि एक अर्बभन्दा बढी ऋण रकम प्रदान गरे पनि समयमा काम सम्पन्न हुन नसक्दा बर्सेनि फ्रिज हुँदै गएको छ ।
चालु आर्थिक वर्षमा धनगढी उपमहानगरपालिकाले फोहोरमैला व्यवस्थापनका लागि जग्गा उपलब्ध गराउन नसके एडीबीको ऋण सहयोग सधैंका लागि फिर्ता जाने आयोजना कार्यान्वयन एकाइका प्रमुख प्रवीण शाहले बताए । उनका अनुसार आर्थिक वर्ष २०७३/०७४ मा एडीबीले सुदूरपश्चिमका चारवटा नगरपालिका धनगढी, गोदावरी, शुक्लाफाँटा र भीमदत्त नगरपालिकाको क्षेत्रीय सहरको स्तरोन्नतिका लागि चारवटा प्याकेजमा करिब ९ अर्ब ऋण सहयोग उपलब्ध गराएको थियो । जसमध्ये दिशाजन्य पदार्थ तथा फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्र निर्माणका लागि मात्रै २ अर्बभन्दा बढी रकम थियो । आयोजना प्रमुख शाहाले फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्र निर्माणका लागि जग्गाको खोजीमा चार वर्ष बितेको बताए । उनले चालु आर्थिक वर्षमा गोदावरी, र शुक्लाफाँटा नगरपालिकाले जग्गा उपलब्ध गराएकाले फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्र निर्माणका लागि टेन्डर आह्वान गरिसकेको जनाए । कञ्चनपुरको भीमदत्त र धनगढी उपमहानगरपालिकाले अझै जग्गा उपलब्ध गराउन नसकेको बताए ।
‘धनगढी उपमहानगरपालिकाले वडा नम्बर ७ को पटेलाको राष्ट्रिय वन क्षेत्रलाइ डम्पिङ साइटका लागि छनोट गरेको छ,’ आयोजना प्रमुख शाहले भने,‘ तर ईआई र नेपाल सरकारबाट जग्गामाथिको स्वामित्व हासिल गर्ने काम उपमहानगरपालिकाले पूरा गर्न सकेको छैन ।’ उनले चालु आर्थिक वर्षभित्रमा जग्गामाथिको स्वामित्व र ईआई गर्ने प्रक्रिया पूरा गर्न नसके एडीबीको ऋण सहयोग गुम्ने डर रहेको बताए । उनका अनुसार एडीबीले उपमहानगरपालिकालाई सन् २०२२ भित्र योजना सम्पन्न गरिसक्ने गरी ऋण सहयोग उपलब्ध गराएको हो ।
सहरी विकास योजना कार्यान्वयन एकाइका इन्जिनियर झपट थापाले भीमदत्त नगरपालिकाले जग्गा निर्विवाद छनोट गर्न नसकेकाले चालु आर्थिक वर्षमा टेन्डर आह्वान गर्न सकिने स्थिति नभएको बताए । तर उनले धनगढी उपमहानगरले जग्गा प्राप्तिको सम्पूर्ण प्रक्रियालाई चाँडो पूरा गर्न सके टेन्डरसम्म आह्वान हुन सक्ने बताए ।
धनगढी उपहानगरपालिका लागि फोहोर व्यवस्थापन केन्द्रका लागि एडीबीको ऋण सहयोग ६० करोड रुपैयाँ छ । उक्त व्यवस्थापन केन्द्रसंँगै दिसाजन्य फोहोर प्रशोधन केन्द्रका लागि ४५ करोड बजेट रहेको इन्जिनियर थापाले बताए । भीमदत्त नगरपालिकाका लागि ९० करोड बजेट छ । गोदावरी र शुक्लाफाँटाको एडीबीले दिसाजन्य प्रशोधन र फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्रका लागि बढीमा ६०/६० करोडमा टेन्डर आह्वान भएको हो । एडीबीको ९ अर्ब ऋण सहयोगअन्तर्गतका शुक्लाफाँटा र गोदावरी नगरपालिकाको भवन निर्माण, चारवटै नगरमा सडक तथा ढलनाली स्तरोन्नति र नगरपालिकाबाट दिइने सफ्टवेयर सेवाका योजना भने पूरा हुने चरणमा छन् ।
धनगढी उपमहानगरपालिका इन्जिनियर द्विजराज भट्टले चालु आर्थिक वर्षमा फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्र निर्माणको टेन्डर आह्वान गरिसक्ने गरी नेपाल सरकारबाट जग्गामाथिको स्वामित्व र वातावरणीय प्रभाव मूल्यांकन ईआई यही महिनाभित्र पूरा गर्ने काम अघि बढाएको बताए । उनले फोहोरमैला व्यवस्थापन केन्द्रका लागि खोजिएको वडा नम्बर ७ को पटेलाको माटो परीक्षण, सर्भेलगायतका काम पूरा भइसकेको बताए ।
प्रकाशित : वैशाख ६, २०७८ ०८:५७