वैदैशिक रोजगारीले खेत बाँझै

‘घरमा महिला र वृद्धवृद्धा मात्र भए’ ८६ वर्षीय वसन्त रानाभाटले भने, ‘कमाउन नसकेको जमिन बाँझै पर्न थालेको हो ।’

गाउँबाट केहि परिवार पलायन पनि भइसकेका छन् । उनकाअनुसार यो गाउँ ७४ परिवार रानाभाट परिवार मध्ये अहिले १५/२० मात्रै रहेका छन् । ‘कोहि सुगम सहरको खोजीमा छोड्न थालेका छन्, कोही आफ्नै थातथलो पोखरा राम्रो मानेर गएका छन्,’ उनले भने । रानाभाटको परिवारबाट पनि ४ जना वैदेशिक रोजगारमा छन् ।

उनका जेठो र कान्छो छोराबुहारीको परिवारले पनि पोखरामा घरजग्गा जोडेर उतै घरजम गरेका छन् । उनी भन्छन्, ‘यहाँ कुनै दुःख पीडा भएर छोड्न थालेका छैनन्, यहाँभन्दा बढी सुविधा र काम पाइने सम्भावना पोखरामा छ, त्यै भएर छोराहरूले पोखरा बसाइँ सरौ भने । विदेशबाट फर्केपछि उतै घरजग्गा किनेका हुन् ।’

०३२ सालमा पहिरोपीडित ७४ परिवार रानाभाट परिवारलाई सरकारले पुनःस्थापना गरेको थियो । धनगढीका १४, १५ र १८ नम्बर वडामा पर्ने फूलबारीको ‘ए’ देखि ‘के’ सम्मका गाउँ सरकारले बाढीपहिरो पीडितलाई ०३२ मा यहाँ ल्याएर पुनर्बास गराएको हो । फूलवारी कैलालीको साबिकको एक सिंगो गाविस हो । ‘जे’ गाउँको रानाभाट बस्ती वैदेशिक रोजगारले रित्तिन लागेको होइन ।

धनगढी उप–महानगरपालिको १४, १५ र १८ नम्बर वडामा पर्ने फूलवारीबाट बैदेशिक रोजगारमा जानेको सख्या बढी छ । फूलबारीको अर्को ‘डी’ गाउँ पनि वैदेशिक रोजगारमा निर्भर छ । खेतीपातीबाट घर खर्च धान्न नसकिने भएपछि यहाँको युवा जनशक्ति वैदेशिक रोजगारमा आकर्षित भएका देखिन्छन् ।

स्थानीय रमेश बस्नेत १८ वर्ष पूरा भएपछि वैदेशिक रोजगारको पछि दौड्ने जनशक्तिले यहाँको खेतीयोग्य जमिन बाँझो पर्न थालेको बताउछन् । ‘सुरुमा विदेशको कमाइबाट राम्रो कमाइगरि फर्केको देख्दा गाउँका अन्य बेरोजगार यवा/युवतीसमेत वैदेशिक रोजगारमा आर्कषित भए,’ उनले भने । ‘केटाकेटीको पढाइतिर पनि ध्यान गएको देखिँदैन । पढौलेखौं र सरकारी जागिर खोजौं भन्नेतिर कसैको सोच नै जादैन’ बस्नेतले भने ।

सुरक्षित अप्रावासन क्षेत्रमा स्वयंसेविको काम गर्दै आएका पुर्णबहादुर तिवारीले फूलवारीमा वैदेशिक रोजगारमा बुझेर नजाने ले दुःखसमेत पाएको बताए । उनी भन्छन्, ‘वैदेशिक रोजगारको लोभमा दलालको फन्दामा परेर कैयौं युवा ठगिएको, युवती बेचिएका घटना छन् ।’ उनका अनुसार फूलवारी गाउँका ३ जनाको विदेशमा मृत्यु भएको छ । कोहि जेलमा परेका छन् । कसैले काम नपाएर अलपत्र परेका छन् ।